W 2015 r. polski kodeks wyborczy został zmieniony mocą trzech ustaw. W niniejszym artykule dokonam analizy, moim zdaniem, najważniejszych zmian w polskim prawie wyborczym wynikających ze wspomnianych ustaw. Zmiany wprowadzone do prawa wyborczego w 2015 r. mają różny ciężar gatunkowy. Niektóre z nich są stricte techniczne (np. te odnoszące się do kart do głosowania, przeźroczystych urn wyborczych), inne mają charakter dowodowy (jak możliwość nagrywania prac obwodowych komisji wyborczych), uzupełniający (odsyłający do odpowiedniego stosowania przepisów na temat ważności wyborów do rad względem organów wykonawczych, zadania Państwowej Komisji Wyborczej), systemowy (określające kadencję członków PKW). Pomimo że potrzeba pewnych modyfikacji była postulowana w doktrynie, to częste zmiany prawa wyborczego mogą być uznawane jako przejaw jego instrumentalizacji.

Przedmiotem niniejszych rozważań uczyniono pytanie, czy zakaz zamiany niektórych aktów normatywnych odczytywany z przepisu art. 228 ust. 6 Konstytucji RP obejmuje swym zakresem przedmiotowym również przepisy ustawy – Kodeks wyborczy, czy też przeciwnie – Kodeks ów może być poddany zmianom także w czasie trwania stanu nadzwyczajnego. Pytanie to, jest o tyle zasadne, że przepis art. 228 ust. 6 posługuje się szczególnym pojęciem „ordynacja wyborcza” niezastosowanym w tytule Kodeksu wyborczego. Rozważając przedmiotowe zagadnienie jedynie w warstwie językowej, nacechowanej formalizmem interpretacyjnym, można dojść do błędnego przekonania, iż zmiany Kodeksu wyborczego w czasie stanu nadzwyczajnego są dopuszczalne. Autor falsyfikując tę tezę, zdecydowanie opowiada się za twierdzeniem przeciwnym, zgodnie z którym w czasie stanu nadzwyczajnego nie może zostać zmieniony Kodeks wyborczy, ani żaden akt wykonawczy wydany na jego podstawie i w celu jego wykonania. Wszelkie zaś prace legislacyjne aktów tych dotyczące winny zostać zawieszone.

DLA AUTORÓW

FOR AUTHORS

SPIS TREŚCI

TABLE OF CONTENTS

Przedmiotowym problemem dotyczy równości wobec prawa wszystkich podmiotów startujących w wyborach lokalnych różnego szczebla i głosujących. Równość zgodnie z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP interpretowana jest jako uniwersalny środek obejmujący każdą jednostkę, a tym samym osobę fizyczną i osobę prawną, jak również jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, bez względu na inne przesłanki jak na przykład obywatelstwo. Ponadto literatura prawa konstytucyjnego stanowi o równości wobec prawa. Przedmiotowy artykuł głównie odnosi się w do zasady równości, co bezpośrednio oznacza, iż państwo musi traktować każdego obywatela w sposób równy, czyli taki sam, gdzie głos każdego wyborcy ma tą samą siłę. Zachodzi więc zasadnicze pytanie, czy można łączyć kandydowanie wraz z prowadzeniem w tym czasie reklamy swojej firmy. Problem daje się zauważyć, gdy mamy do czynienia z wytrawnymi politykami, będącymi osobami publicznymi, kandydującymi na stanowiska w samorządach oraz tych, którzy do nich aspirują, nie będąc osobami publicznymi lecz tymi, które w legalny sposób prowadzą działalność gospodarczą. Niespójny sposób interpretacji prawa zmusza obywatela do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, a organy ścigania zobowiązane są do przeprowadzenia w tym celu postępowania wyjaśniającego. W związku z powyższym stanem należy stwierdzić, iż osoba prowadząca działalność gospodarczą w okresie wyborów, jak i reklamująca ją w okresie wyborów, dodatkowo narażona jest na nieprzyjemności o charakterze tzw. nagonki urzędowej i medialnej.

Artykuł prezentuje konstytucyjną zasadę świeckości państwa w świetle wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Republiki Włoskiej. Chociaż Konstytucja nie określa bezpośrednio tejże zasady, to jednak jej treść wynika z orzecznictwa oraz doktryny prawa konstytucyjnego. Pomimo wytyczenia zakresu zagadnienia, w ostatnich dziesięcioleciach podlega ono ustawicznej transformacji ze względu na zmieniające się uwarunkowania ustrojowo-polityczne państwa włoskiego. Włoski model świeckości wytycza system prawny państwa i organów administracji publicznej oraz gwarantuje równość i wolność konstytucyjną tudzież przyjmuje przychylną postawę w ramach problematyki wyznaniowej. Nie bez znaczenia pozostają konflikty interesów wynikające z zastosowania świeckości państwa, które prowadzą niejednokrotnie do ożywionych debat oraz zachwiania względnej równowagi społeczno-politycznej.

Francja jest obecnie jedynym państwem europejskim, którego Konstytucja wprost stanowi o „laickim” charakterze Republiki. Z obrazem Francji jako państwa, w którym przyjęto model absolutnego rozdziału państwa od kościoła z pewnością nie współgra sposób, w jaki unormowane są relacje między władzą publiczną a religią w departamentach: Górny Ren, Dolny Ren i Mozela, w których do dziś obowiązują przepisy mające swoje źródło w konkordacie z 1801 r. i w ustawach organicznych z 1802 r. W Alzacji władza oficjalnie uznaje 4 wyznania, przyznając im nawet pewne przywileje. Wiedza o religiach jest nauczana w szkołach publicznych, Wydział Teologii Uniwersytetu w Strasburgu wydaje dyplomy uznawane przez państwo, a duchowni otrzymują swoje wynagrodzenie z kasy państwowej. Należy więc podjąć refleksję, czy obowiązywanie odrębnego reżimu konkordatowego w trzech wschodnich departamentach jest możliwe do pogodzenia z konstytucyjnymi zasadami równości wobec prawa oraz z zasadą państwa świeckiego. Aż do 2010 r. kwestia ta nie mogła być zbadana przez sąd konstytucyjny (z uwagi na niewystępowanie do tego czasu we francuskim porządku prawnym następczej kontroli konstytucyjności prawa). Niestety wydanie odpowiednich orzeczeń w tym zakresie przez Radę Konstytucyjną nie wyjaśniło podnoszonych wątpliwości, a jedynie je pogłębiło.

Przedmiotem opracowania jest problematyka referendum niepodległościowego na przykładzie Szkocji, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii oraz Irlandii Północnej. Autor prezentuje historię burzliwych relacji Szkocji oraz Anglii, które naznaczone były długoletnimi dążeniami niepodległościowymi narodu szkockiego. Głównym przedmiotem rozważań jest regulacja prawna przeprowadzonego w dniu 18 września 2014 r. referendum w sprawie nie- podległości Szkocji, co stanowi również pole do odwołań do rozwiązań stosowanych w innych tego typu referendach. Szczególnie istotną kwestią jest właściwe określenie kręgu osób, które w drodze głosowania będą decydować o przyszłości dążącego do niepodległości terytorium. Autor postuluje co do zasady szerokie zakreślenie tego kręgu. Proponuje również przygotowaniem konwencji międzynarodowej, która regulowałaby zasady przeprowadzania referendów niepodległościowych lub przynajmniej zaleceń w tym zakresie.

Niniejszy artykuł przedstawia zagadnienie dotyczące obecności nowych form demokracji bezpośredniej w systemie prawa polskiego. Autor przybliża konstytucyjną instytucję demokracji bezpośredniej, aby następnie przejść do przedstawienia i analizy nowych form demokracji obywatelskiej. Zdaniem autora, dotychczasowa literatura związana z zagadnieniem demokracji bezpośredniej skupia się na analizie jej tradycyjnych form, takich jak referendum czy też obywatelska inicjatywa ustawodawcza. Zauważyć można natomiast brak pozycji, która w całej swojej zawartości odnosiłaby się do zagadnienia związanego z obecnością nowych form demokracji bezpośredniej w systemie prawa polskiego. Toteż celem publikacji jest wypełnienie zarysowanej luki. Z uwagi na ograniczenie przedmiotu rozważań do systemu prawa polskiego, w tekście nie zostaną poruszone okoliczności związane z rozwojem pozakonstytucyjnych form demokracji bezpośredniej w obcych systemach prawnych.

Celem publikacji jest zaprezentowanie genezy prawa do ochrony danych osobowych w Polsce oraz analiza jego istoty. W tekście zaprezentowano sposób regulowania tego prawa w projektach konstytucji, opisano jego charakter oraz relacje występujące pomiędzy tym prawem a innymi konstytucyjnymi prawami i wolnościami. Unormowania zawarte w art. 51 Konstytucji mają charakter kompleksowy i gwarantują należytą ochronę danym osobowym osoby fizycznej w sferze prywatnej i publicznej. Konstytucjonalizacja prawa do ochrony danych osobowych w prawie polskim pokazuje, że prawo to współcześnie ma istotne znaczenie oraz zapewnia publicznoprawną ochronę autonomii informacyjnej jednostki.

Constitutionalisation of the right to protection of personal data in Poland

The aim of the publication is to present the origins of the right to protection of person- al data in Poland the analysis the essence of this right. In the text the manner of the regulation of this right is being presented in projects of The Constitution, it describes the right’s character and relations occurrent among it and other constitutional rights and freedoms. The regulations contained in Art. 51 of the Constitution are comprehensive and provide adequate protection of the private and public information of the individual. Regulation of the right to the protection of personal data in Polish Constitution shows that nowadays the right has an essential meaning and assures a publicly protection of the information autonomy of the individual.