Polska polityka historyczna w ocenie współczesnego ruchu narodowego

Polish Politics Of History In The Assessment Of The Contemporary National Movement

The aim of this article is to analyse the political thought of the contemporary National Movement in terms of politics of history. The main research hypothesis assumes that the National Movement promotes its own vision of politics of history. The properly shaped politics of history is primarily intended to shape national identity and facilitate the definition of boundaries of the national community. The actions taken by other political entities operating in Poland were assessed from this perspective. They were often accused of conducting anti-national activities. Liberals were criticised for ignoring history and accepting its critical form, while conservatives were accused of lacking organisational capacity and being submissive to competing models of the politics of history shaped by other nations. Hence the offensive character and the justification for using the language of disfavour or even hostility and hatred. The national interest, remaining the main category of political thought, often became an argument that made polemic or discussion impossible. Attempts to pass over uncomfortable historical events or to shift meanings were not avoided either. The differentiation of national groups facilitated discussion within the milieu, but it practically did not play an independent role within Polish political thought, reinforcing the message associated with the conservative model of politics of history and, in the political sphere, often supporting the activities of Law and Justice. Recognising the usefulness of politics of history, however, it was emphasised that it is not a shortterm political event-type activity but a long-term political work.

Celem artykułu jest analiza myśli politycznej współczesnego ruchu narodowego w zakresie polityki historycznej. Główna hipoteza badawcza zakłada, iż ruch narodowy propaguje własną wizję polityki historycznej. Odpowiednio modelowana polityka historyczna ma przede wszystkim kształtować tożsamość narodową oraz ułatwić określenie granic wspólnoty narodowej. Z tej perspektywy oceniano przedsięwzięcia podejmowane przez inne podmioty polityczne działające w Polsce. Zarzucano im często prowadzenie antynarodowych działań. Liberałów krytykowano za pomijanie historii i akceptowanie jej krytycznej postaci, natomiast konserwatystom zarzucono brak zdolności organizacyjnych oraz uległość wobec konkurencyjnych modeli polityki historycznej kształtowanych przez inne narody. Stąd wynikał ofensywny charakter dyskursu i usprawiedliwianie dla posługiwania się językiem defaworyzacji czy wręcz wrogości i nienawiści. Interes narodowy, pozostający główną kategorią myśli politycznej, często stawał się argumentem uniemożliwiającym polemikę lub dyskusję. Nie unikano też prób przemilczania niewygodnych wydarzeń historycznych czy też zmiany ich sensu. Dyferencjacja ugrupowań narodowych ułatwiała dyskusję wewnątrz samego środowiska, natomiast w obrębie polskiej myśli politycznej praktycznie nie odegrało ono samodzielnej roli, wzmacniając przekaz związany z konserwatywnym modelem polityki historycznej, a w sferze politycznej wspomagając niejednokrotnie działania Prawa i Sprawiedliwości. Dostrzegając jednak użyteczność polityki historycznej, podkreślano, iż nie stanowi ona działania typu doraźnego politycznego eventu, ale oznacza długofalową pracę polityczną.

BIBLIOGRAFIA:

• Boratyn, M. (2004). O Muzeum Historii Ruchu Narodowego. Nowa Myśl Polska, 12, 12.
• Borowiec, P. (2013).Czas polityczny po rewolucji. Czas w polskim dyskursie politycznym po 1989 roku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bosak, K. (2018). Polskie władze prowadzą politykę lizusowska wobec Izraela. Pobrane z: https://i.pl/krzysztof-bosak-polskie-wladze-prowadza-lizusowska-polityke-wobec-izraela/ar/13091945.
• Chwedoruk, R. (2018). Polityka historyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
• Engelgard, J. Motas, M. (2017). W imię czego ta ofiara. Warszawa: Capital.
• Gibes, M. (1999). Ogniem i mieczem, Pan Tadeusz i poprawność polityczna. Tarcza, 10, 7.
• Giertych, M. (1989). Co nas wyróżnia. Słowo Narodowe, 1, 1–2.
• Giertych, R.(2000). Lot orła. Szczecinek: Nasza Przyszłość.
• Grabowski, M.(1998). Nowe spojrzenie na Zakon Krzyżacki. Misja cywilizacyjna. Myśl Polska, 18, 10.
• Interpelacja nr 21255 do ministra kultury i  dziedzictwa narodowego w  sprawie zapowiedzi ministra kultury i dziedzictwa narodowego o tworzeniu kolejnych, żydowskich muzeów. Zgłaszający: Robert Winnicki. https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=36982A3D.
• Jajecznik, K. (2006). Myśl polityczna. Próba standaryzacji badań. Rocznik Nauk Politycznych, 8, 255–270.
• Jaworska, M. (2003). Złodzieje pamięci, czyli edukacja historyczna w zreformowanej szkole. Cywilizacja, 7, 118–128.
• Kajta, J. (2020). Młodzi– radykalni. O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników. Kraków: Nomos.
• Kandydat na prezydenta Wrocławia: Stop germanizacji i galeriom handlowym. Z Robertem Winnickim rozmawiał Marcin Torz. Pobrano z: https://gazetawroclawska.pl/kandydat-na-prezydentawroclawia-stop-germanizacji-i-galeriom-handlowym/ar/3608879.
• Kącka, K. (2015). Polityka historyczna: kreatorzy, narzędzia, mechanizmy działania – przykład Polski. W: K. Kacka, J. Piechowiak-Lamparska, A. Ratke-Majewska (red.). Narracje pamięci. Między polityką a historią (ss. 59–80). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kowalczyk, M. (2019). Polska polityka historyczna w ustawach dekomunizacyjnych i dezubekizacyjnych, Sensus Historiae, 3, 35–55.
• Kozicki, S. (1937). Publicystyka i historia. Myśl Narodowa, 21, 322.
• Koziełlo, T. (2017) Myśl polityczna Ligi Polskich Rodzin (2001–2009). Narodowa wizja państwa, społeczeństwa i polityki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Kuciński, P.(2010). Polityka historyczna i trauma (na przykładzie politycznej lat trzydziestych. Teksty drugie, 6, 56–74.
• Lalik, K. (2016). Republika Humanitarna Niemiec, czyli dzieci kwiaty kontra dzieci wojny. Mysl.pl., 35, s.4.
• Liga Polskich Rodzin aż kipi oburzeniem na Józefa Pilsudskiego. Czas mija, ale te emocje są prawdziwe! Pobrano z: https://wpolityce.pl/polityka/113656-liga-polskich-rodzin-az-kipi-oburzeniem-na-jozefa-pilsudskiego-czas-mijaale-te-emocje-sa-prawdziwe?wersja=mobilna?
• Maj, E. (2001). Narodowa Demokracja. W: Jachymek J., Paruch, W. (red.). Więcej niż niepodległość. Polska myśl polityczna 1918–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Maj, E. (2010). Komunikowanie polityczne Narodowej Demokracji 1918–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.
• Maj, E. (2010a). Narodowa Demokracja wobec idei „kolorowego ułana”. W: G. Radomski, W. Wojdyło, M. Zamojska (red.). Drogi do niepodległości. Szanse, kontrowersje, problemy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Maj, E. (2013). Język niepoprawności politycznej w neoendeckiej publicystyce prasowej. W: I. Hoffman, D.Kępa-Figura (red.). Współczesne media. Języki mediów. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.
• Marceli, D. Polska polityka historyczna. Pobrano z: https://www.kierunki.info.pl/daniel-marceli-polska-polityka-historyczna/.
• Palska, H. (1999). Badacz społeczny wobec tekstu. Niektóre problemy analizy jakościowej w socjologii i teorii literatury. W: H. Domiński, K. Lutyński, A. Rostocki (red.). Studia z metodologii badan socjologicznych. Warszawa: IFiPS PAN.
• Piętka, B.(2015). Twórczość Oksany Zabużko. Myśl Polska, 7–9.
• Polski ruch narodowy nigdy nie był antykobiecy. Roman Dmowski, prawa kobiet i warszawskie rondo. Katarzyna Jóźwik pisze o fałszywym przeciwstawieniu praw kobiet tradycji endeckiej. Pobrano z: https://klubjagiellonski.pl/2021/12/15/polski-ruch-narodowy-nigdy-nie-byl-antykobiecy-roman-dmowski-prawa-kobiet-i-warszawskie-rondo/.
• Radomski, G. (2004). Edukacja historyczna w koncepcjach współczesnego ruchu narodowego w Polsce. W: H. Domiński, K. Lutyński, A. Rostocki (red). Toruńskie spotkania dydaktyczne. Tradycje i mity w edukacji historycznej w dobie reform. Toruń: Stowarzyszenie Oświatowców Polskich.
• Radomski, G. (2013). Strażnicy polskiej tożsamości. Recepcja kultury europejskiej i jej granice w publicystyce Narodowej Demokracji w XX wieku. W: E. Maj, A. Dawidowicz, Ł. Lewkowicz, A. Szwed (red.). Europejskie inspiracje myśli politycznej w Polsce od XIX do XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Radomski,G. (2021). Contemporary national movment and the problem of migration. Przegląd Narodowościowy, 11, 31–40.
• Ratke-Majewska, A. (2022). Konflikt pamięci. Polska po przemianach systemowych 1989 roku. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Rekść, W. (2004). Jaka jest narodowość pana Tuska. Nowa Myśl Polska, 13.
• Ruchniewicz, K.(2018) Polityka historyczna. W: J. Wojdon (red.). Historia w przestrzeni publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Siemiątkowski, J. (2018). Polska i Białoruś. Wspólnota interesów i tożsamości. Polityka Narodowa, 10, 89–112.
• Smolik, B. (2016). Współczesne nurty polskiej myśli nacjonalistycznej – próba podziału w aspekcie kategorii „tradycji”. Wrocławskie Studia Politologiczne, 21.
• Smolik, B. (2017). Naród we współczesnej polskiej myśli nacjonalistycznej. Problematyka narodu w ujęciu głównych nurtów polskiego nacjonalizmu w latach 1989–2004. Wrocław: Księgarnia Akademicka.
• Suwerenny naród w XXI wieku. Program ruchu narodowego. Pobrano z: https://ruch-narodowy.pl/wp-content/uploads/2021/05/Program-Ruchu-Narodowego.pdf.
• Szwed-Walczak, A. (2019). Obraz wroga Polski we współczesnej politycznej prasie narodowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej.
• Tokarz, T. (2011), Koncepcja polityki historycznej w myśli konserwatystów polskich. Kultura i Historia, 19.
• Waniek, D. (2014). Ruch narodowy w Polsce wczoraj i dziś. Ideologia, organizacja, polityczna działalność. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Wiechecki, R. (2003). Chcemy oddziału IPN w Szczecinie. Nowa Myśl Polska, 51–52, 8.
• Wojdyło, W. (2019) Wychowanie narodowe w koncepcjach współczesnego ruchu narodowego. W: G. Radomski (red.). Problematyka edukacji w polskiej myśli politycznej po 1989 roku. Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie.
• Wypowiedzi na posiedzeniach Sejmu. Posiedzenie nr 11 w dniu 09–02–2016. Robert Winnicki. Pobrano z: https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/wypowiedz.xsp?posiedzenie=11&dzien=1&wyp=166.
• Zaborowski, L. (2020). Przeciw systemowi w imię „Wielkiej Polski”. Geneza Ruchu Narodowego i jego działalność w latach 2012–2015. Rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem dr hab. Prof. UW A.Waśkiewicza, Warszawa.