Ewolucja Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE pod wpływem działań Komisji Europejskiej – identyfikacja tendencji i ocena perspektyw jej trwałości

The evolution of the EU’s Common Security and Defence Policy under the influence of the European Commission – identifying a trend and assessing prospects for its continuance

Since the mid-2010s, the nature of EU’s CSDP has been constantly evolving – the significance of crisis management decreases, while the defence industry-related cooperation becomes increasingly intense. This is also manifested in the wider use of mechanisms inherent in “civilian” European integration – establishing of programs and funds in particular. The key driver of this change is arguably the active attitude of the European Commission, which has finally gained influence on the shape of the CSDP-related agenda through the instruments it has developed. This paper aims to characterize the key manifestations of this phenomenon and the broader logic behind (especially the determinants of such an evolution), and to analyze its significance for the EU’s “strategic autonomy” aspirations – opportunities for and potential constraints on making the cooperation within CSDP more dynamic.

Od połowy II dekady XXI w. charakter WPBiO UE ewoluuje – maleje znaczenie reagowania kryzysowego, coraz intensywniejsza staje się współpraca przemysłowo-obronna. Przejawia się to też w szerszym stosowaniu mechanizmów właściwych „cywilnej” integracji europejskiej – tworzeniu programów i funduszy. Kluczowym czynnikiem sprawczym tej zmiany jest aktywność Komisji Europejskiej, która zyskała ostatecznie wpływ na kształt agendy WPBiO za pośrednictwem stworzonych przez nią instrumentów. Zadaniem artykułu jest scharakteryzowanie przejawów tego zjawiska oraz towarzyszącej mu długofalowej logiki (w szczególności przyczyn tej ewolucji), a także analiza jego znaczenia w perspektywie aspiracji UE do osiągnięcia „strategicznej autonomii” – możliwości zdynamizowania współpracy w ramach WPBiO i potencjalnych ograniczeń w tym zakresie.

BIBLIOGRAFIA:

• Albright, M. (1999). The Right Balance Will Secure the NATO’s Future. Financial Times, 7 grudnia.
• Biscop, S. (2022). The EU’s Role in Security and Defence: Still Indispensable. W: S. Giusti, G. Grevi (ed.). Facing War: Rethinking Europe’s Security and Defence (s. 47–59). Milan: Istituto per gli Studi di Politica Internazionale.
• Borkowski, P. J. (2007). Polityczne teorie integracji międzynarodowej. Difin: Warszawa.
• Conseil de l’Union européenne (2022). Etablissement et mandat du groupe de travail ad hoc en matière d’industrie de défense. Pobrano z: https://www.statewatch.org/media/3464/eu-council-defence-industry-group-10644-22.pdf.
• Cram, L. (1994). The European Commission as a multi-organization: social policy and IT policy in the EU. Journal of European Public Policy, 1(2), 195–217.
• Csernatoni, R. (2021). The EU’s Defense Ambitions: Understanding the Emergence of a European Defense Technological and Industrial Complex. Brussels: Carnegie Europe.
• Darnis, J-P. (2021). The European Union between strategic autonomy and technological sovereignty: impasses and opportunities. Recherches & Documents, 10. Levallois-Perret: Fondation pour la Recherche Stratégique.
• de Ojeda, D. (2021). The Role of the European Commission in the CSDP. W: J. Rehrl (ed.). Handbook on CSDP. The Common Security and Defence Policy of the European Union (s. 53–56). Vienna: Federal Ministry of Defence of the Republic of Austria.
• Dziennik Urzędowy UE (2012). Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:12012E/TXT:PL:PDF.
• Dziennik Urzędowy UE (2022). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2557 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie odporności podmiotów krytycznych i uchylająca dyrektywę Rady 2008/114/WE. Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32022L2557.
• EDA (2016). Preparatory Action (PA) on CSDP-related research. Brussels: European Defence Agency.
• EDA (2023). EDA Defence Data 2021. Pobrane z: https://eda.europa.eu/publications-and-data/defence-data.
• Engberg, K. (2021). A European Defence Union by 2025? Work in progress. Stockholm: Swedish Institute for European Policy Studies.
• EUCO 217/13 (2013). European Council 19/20 December 2013. Conclusions. Pobrane z: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-217-2013-INIT/en/pdf.
• EUGS. (2016). Shared Vision, Common Action: A Stronger Europe A Global Strategy for the European Union’s Foreign And Security Policy. Pobrane z: https://www.eeas.europa.eu/sites/default/files/eugs_review_web_0.pdf.
• European Commission (2016). European Defence Action Plan: Towards a European Defence Fund. Pobrano z: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_16_4088.
• European Commission. (2020). Preparatory Action on Defence Research (PADR). Pobrano z: https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/preparatory-action-defence-research-padr_en.
• European Commission (2021). European Defence Industrial Development Programme (EDIDP). Pobrano z: https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/european-defence-industrial-development-programme-edidp_en.
• European Commission (2022a). Joint Communication to the European Parliament, the European Council, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on the Defence Investment Gaps Analysis and Way Forward. Brussels.
• European Commission (2022b). Defence industry: EU to reinforce the European defence industry through common procurement with a €500 million instrument. Pobrano z: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_4491.
• European Commission (2023a). The European Defence Fund (EDF). Pobrano z: https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/european-defence-fund-edf_en.
• European Commission (2023b). Defence Industry and Space. Pobrano z: https://commission.europa.eu/about-european-commission/departments-and-executive-agencies/defence-industry-and-space_en.
• European Commission (2023c). Act in Support of Ammunition Production (ASAP). Pobrano z: https://defence-industry-space.ec.europa.eu/eu-defence-industry/act-support-ammunition-production-asap_en.
• Evaluation of Directive 2009/43/EC on the Transfers of Defence-Related Products within the Community. Final Report (2016). Brussels: European Commission (written by Technopolis Group).
• Evaluation of Directive 2009/81/EC on public procurement in the Fields of defence and security. Accompanying the document Report from the Commission to the European Parliament and the Council on the implementation of the Directive 2009/81/EC on public procurement in the Fields of defence and security, to comply with Article 73(2) of that Directive. (2016). Brussels: European Commission.
• Fiott, D. (2019). The Scrutiny of the European Defence Fund by the European Parliament and national parliaments. Luxembourg: Directorate-General for External Policies.
• Furler, D. (2014). The Influence of Legislation and Government Policy on Patterns of International Trade and Future Markets: The Case of Offset and the Directive 2009/81/ EC. London: Brunel University.
• Galeotti, M. (2023). Wszystko jest wojną. Jak mocarstwa zrobiły z ciebie broń. Tłum. A. Romanek. Kraków: Znak Horyzont.
• Gotkowska, J. (2017). Renesans wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Szanse i wyzwania dla wschodniej flanki. Komentarze OSW, 243. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.
• Gotkowska, J. (2019). W stronę sojuszu wojskowego? Perspektywy europejskiej unii bezpieczeństwa i obrony. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.
• Gruszczak, A. (2022). Unia Europejska w krainie koszmarów: refleksje nad bezpieczeństwem europejskim w czasach niepewności. Studia Socjologiczno-Polityczne, 16(1), 13–34.
• Haas, E. B. (1961). International Integration: The European and the Universal Process. International Organization, 15(3), 366–392.
• Haas, E. B. (1970). The Study of regional integration: Reflections on the joy and anguish of pretheorizing. International Organization, 24(4), 607–648.
• Haas E. B. (2004). The Uniting of Europe. Political, Social and Economical Forces 1950–1957. Notre-Dame: University of Notre Dame Press.
• Håkansson, C. (2021). Where does the Compass point? The European Commission’s role in the development of EU security and defence policy. European View, 21(1), 5–12.
• Håkansson, C. (2022). The European Commission’s new role in EU security and defence cooperation: the case of the European Defence Fund. European Security, 30(4), 589–608.
• Håkansson, C. (2023). The strengthened role of the European Union in defence: the case of the Military Mobility project. Defence Studies, 23 (online first), 1–21.
• Haroche, P. (2020). Supranationalism strikes back: A neofunctionalist account of the European Defence Fund. Journal of European Public Policy, 27(6), 853–872.
• Hoffmann, S. (1966). Obstinate or Obsolete? The Fate of the Nation-State and the Case of Western Europe. Daedalus, 95(3), 862–915.
• Koenig, N., Walter-Franke, M. (2017). France and Germany: Spearheading the European Security and Defence Union? Berlin: Jacques Delors Insitut.
• Laffan, B. (1997). From policy entrepreneur to policy manager: the challenge facing the European Commission. Journal of European Public Policy, 4(3), 422–438.
• Locatelli, A. (2022). EU Defence: Joint Capability Development. W: S. Giusti, G. Grevi (ed.). Facing War: Rethinking Europe’s Security and Defence (s. 35–46). Milan: Istituto per gli Studi di Politica Internazionale.
• Madej, M. (2023). Kilka uwag o miejscu Unii Europejskiej w polskiej polityce bezpieczeństwa po rosyjskiej inwazji na Ukrainę (s. 103–114). W: R. Kuźniar (red.). Bezpieczeństwo Polski w świetle wojny na Wschodzie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Madej, M. Terlikowski, M. (2020). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony w 2019 r.: czas pierwszych ocen. W: Rocznik Strategiczny 2019/2020 (s. 64–84). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Madej, M. Terlikowski, M. (2021). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony 2020: ofiara koronawirusa czy „hamiltonowski moment”?. W: Rocznik Strategiczny 2020/2021 (s. 84–103). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Madej, M. Terlikowski, M. (2022). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony w 2021 r.: czy kompas pokaże właściwy kierunek? W: Rocznik Strategiczny 2021/2022 (s. 114–131). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Madej, M. Terlikowski, M. (2023). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony w 2022 r.: systemowe słabości i wojenny zwrot na wschód. W: Rocznik Strategiczny 2022/2023 (s. 66–87). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Maślanka, Ł. (2023). Wojenny fundusz UE: sukces i niepewna przyszłość Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju. Komentarze OSW, 523. Pobrano z: https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/komentarze_523.pdf.
• Moravcsik, A. (1993). Preferences and power in the European community: A liberal intergovernmental approach. Journal of Common Market Studies, 31(4), 473–524.
• Mölling, Ch. (2015). State of Play of the Implementation of EDA’s Pooling and Sharing Initiatives and its Impact on the European Defence Industry. Luxembourg: Directorate- General for External Policies.
• Newsome, A., Riddervold, M. (2020). The Role of EU Institutions in the Design of EU Foreign and Security Policies. W: E. Conde, Z.V. Yaneva, M. Scopelliti (ed.). The Routledge Handbook of European Security Law and Policy (s. 46–63). London–New York: Routledge.
• Ojanen, H. (2021). Defence Integration in the EU: From Vision to Business-as-Usual. W: A. Dür, H. Zimmermann (ed.). Key Controversies in European Integration. London: Bloomsbury Academic.
• Rada Unii Europejskiej (2022). Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony – dla Unii Europejskiej, która chroni swoich obywateli, swoje wartości i interesy oraz przyczynia się do międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Pobrano z: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-7371-2022-INIT/pl/pdf.
• Rdzanek, G. (2007). Eurosamoloty. Trudne początki europejskiej współpracy zbrojeniowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Retter, L., Pezard, S., Flanagan, S., Germanovich, G., Grand Clement, S., Paille, P. (2021). European strategic autonomy in defence. Transatlantic visions and implications for NATO, US and EU relations. Santa Monica – Cambridge: RAND Corporation.
• Strikwerda, J. (2018). Unexpected compliance? The implementation of the Defence and Security Procurement Directive. Journal of European Integration, 40(7), 889–904.
• Sus, M. (2019). Wysoki Przedstawiciel Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa jako przedsiębiorca polityczny. Propozycja podejścia badawczego. Rocznik Integracji Europejskiej, 13, 61–72.
• Sus, M. (2021). Supranational entrepreneurs: the High Representative and the EU global strategy. International Affairs, 97(3), 823–840.
• Sweeney, S., Winn, N. (2020). EU security and defence cooperation in times of dissent: analysing PESCO, the European Defence Fund and the European Intervention Initiative (EI2) in the shadow of Brexit. Defence Studies, 20(3), 224–249.
• Śledź, P. (2021). Europejska współpraca zbrojeniowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Terlikowski, M. (2018). Pierwsze projekty PESCO: w poszukiwaniu przełomu. Biuletyn PISM, 65, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
• Terlikowski, M. (2020). Europejski Fundusz Obronny – między gospodarką a polityką. Biuletyn PISM, 65. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
• Terlikowski, M., Madej, M. (2012). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony UE – lepiej już było? W: Rocznik Strategiczny 2011/2012 (s. 247–267). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Terlikowski, M. Madej, M. (2018), Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony – PESCO i EDF, czyli wreszcie przełom? W: Rocznik Strategiczny 2017/2018 (s. 62–80). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Terlikowski, M. Madej, M. (2019). Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony w 2018 r. – Dokąd zmierzają PESCO i EDF. W: Rocznik Strategiczny 2018/2019 (s. 61–79). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• The White House. (2022). National Security Strategy. Pobrano z: https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2022/10/Biden-Harris-Administrations-National-Security-Strategy-10.2022.pdf.
• Wezeman, P. D., Gadon J., Wezeman, S. T. (2023). Trends in International Arms Transfers 2022. Solna: Stockholm International Peace Research Institute.
• Węc, J. J. (2018). Reforma Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej w latach 2016–2017. Politeja: Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 54(3), 45–64.
• Węc, J. J. (2022). Perspektywy reformy Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej do 2025 roku. Politeja: Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 78(3), 211–239.
• Zamelek, P. (2013). Prace Komisji Europejskiej w zakresie sektora obronnego. Zeszyty Naukowe AON, 92(3), 103–139.