Słoweńcy w Karyntii: wybrane zagadnienia

Artykuł stanowi próbę wskazania i zbadania czynników, które zdaniem autorki miały zasadniczy wpływ na współczesną sytuację mniejszości słoweńskiej w Karyntii. Wśród nich znalazły się m.in. spory terytorialne o Karyntię, sytuacja geopolityczna Austrii po II wojnie światowej oraz dwustronne relacje ze Słowenią. Szczególny nacisk położony został na ostatni z wymienionych czynników. Podstawowym pytaniem badawczym pozostaje kwestia, czy takie relacje można zaliczyć do podstawowych czynników sprawczych. Artykuł stanowi również próbę weryfikacji tezy, według której geografia i historia państwa należą do głównych czynników określających jego politykę. Analiza dotyczy w głównej mierze Karyntii – jednego z dziewięciu austriackich landów, który bezpośrednio graniczy ze Słowenią (obok Styrii). Jest to terytorium, w którym mniejszość słoweńska pozostaje najbardziej aktywna. Nie bez znaczenia jest również liczebność mniejszości oraz fakt, że Karyntia uchodzi za tradycyjny obszar jej zamieszkiwania.

SLOVAKS IN CARINTHIA: SELECTED ISSUES

This article is an attempt to identify and examine factors that, according to the author, had a fundamental influence on the contemporary situation of the Slovenian minority in Carinthia. These include, among others, territorial disputes with Carinthia, the geopolitical situation of Austria after World War II, and the bilateral relations with Slovenia. Particular emphasis has been placed on the last of these factors. Bilateral relations have a huge impact on ethnic policies of individual countries. They are one of the external factors that shape the situation of national minorities. This article is an attempt to analyze the importance of good neighborly relations for ethnic relations in Austria. The basic research question is the issue of whether such relationships can be classified as primary causal factors. The article is also an attempt to verify the argument that the geography and history of the state are the main factors that determine its policies. The analysis concerns mainly Carinthia – one of nine Austrian federal states, which directly borders with Slovenia (next to Styria). This is the territory in which the Slovene minority remains the most active. Not without significance is the number of minorities and the fact that Carinthia is regarded as a traditional area of habitation.

BIBLIOGRAFIA:

• “Mörderische” SMS gegen Slowenen (2006). Pobrane z: http://www.derStandard.at.2. Bericht zur Durchführung des Europäischen Rahmenübereinkommens zum Schutz nationaler Minderheiten in der Republik Österreich. NGO-Report, Austria, German 2007.
• Alpen-Adria-Allianz (2015). Pobrane z: http://www.alps-adriatic-alliance.org/wp-con-tent/uploads/2016/02/The-AAA-Factsheet-DEU.pdf.
• Barcz, J., Austria w drugiej połowie lat 90. wobec „Rozszerzenia na Wschód” (Osterweiterung) Unii Europejskiej. W: A. Kiszteliński-Węgrzyńska, K.A. Kuczyńska (red.), Austria i relacje polsko-austriackie w XX i XXI wieku. Polityka – kultura – gospodarka (127–142). Łódź 2014.
• Baumgartner, G. 6x Österreich, Geschichte und aktuelle Situation der Volksgruppen, Klagenfurt 1995.Bundesgesetz über den Österreichischen Rundfunk und Fernsehen/ORF-Gesetz, BGBl. I Nr. 97/2004.
• Bundesgesetz über Vereine 2002, BGBl. I Nr 66/2002. Bundesgesetz vom 7. 7. 1976 über die Rechtsstellung von Volksgruppen in Österreich (Volksgruppengesetz), BGBl. Nr. 396/1976.
• Bundesgesetz, mit dem Bestimmungen über die Anbringung von zweisprachigen topographischen Bezeichnungen und Aufschriften in den Gebieten Kärntens mit slowenischer oder gemischter Bevölkerung (Ortstafelgesetz), BGBl. Nr 270/1972.
• Chlebowczyk, J. (1983). O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodowotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu od schyłku XVIII do początków XX wieku. Kraków.
• Die Ortstafelfrage aus Expertensicht. Eine kritische Beleuchtung. Sonderband 01. Kärnten Dokumentation, Klagenfurt 2006.
• Fischer, G. (2001). Das Slowenische in Kärnten. Eine Studie zur Sprachenpolitik, Wien 1980.
• I am from Austria – Volksgruppen In Österreich, Österreichische Volksgruppenhand-bücher, Band 11, Wien.
• Karner, S. (2006). Die Bemühungen zur Lösung des Kärntner Minderheitenproblems 2005, W: Die Ortstafelfrage aus Expertensicht. Eine kritische Beleuchtung. Sonderband 01. Kärnten Dokumentation (81–110). Klagenfurt.Kärntner Slowenen, Österreichische Volksgruppenhandbücher, Band 1, Wien 1993.
• Minderheiten-Schulgesetz für Kärnten, BGBl. Nr. 101/1959.
• Novak, A. (2005/2006). Der Rechtsschutz der slowenischen Minderheit in Österreich vor dem Hintergrund des neuen völkerrechtlichen Minderheitenschutzes. Wien.
• Popławski, D. (1995). Austriacka polityka neutralności 1955–1995. Warszawa.
• Slawisches Österreich – Geschichte und Gegenwart der Minderheiten. Die Slowenen in Kärnten (2006). Pobrane z: http://www-gewi.uni.graz.at/slaw/studium/ring_vo/script/lk_slow-au.pdf.
• Staatsvertrag von St. Germain, Staatsgesetzblatt Nr. 303/1920.
• Valentin, H. (2005). Der Sonderfall. Kärntner Zeitgeschichte 1918–2004. Klagenfurt––Ljubljana–Wien.
• Volkszählung 2001. Hauptergebnisse I – Kärnten. Wien.
• Volkszählung 2001. Hauptergebnisse I – Steiermark. Wien.
• Vouk R., 60 Jahre Artikel 7 (2015). Pobrane z: http://nsks.at/deutsch/?p=1716.
• Wereszycki, H. (1986). Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe. Kraków.