Refleksje nad badaniami myśli politycznej w Polsce z uwzględnieniem tendencji w wybranych krajach anglosaskich. Od delimitacji pojęć do aspektów metodologicznych
- Institution: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Institution: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Year of publication: 2021
- Source: Show
- Pages: 35-57
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/athena.2021.69.03
- PDF: apsp/69/apsp6903.pdf
Autorzy ukazują obszary badań z zakresu myśli politycznej analizowane przez polskich naukowców. Szukają przy tym odpowiedzi na pytanie, czy polskie badania nad myślą polityczną odbiegają od trendów prezentowanych w krajach anglosaskich. Artykuł ukazuje różnorakie spojrzenia na samą definicję myśli politycznej i kategorii pokrewnych, jak doktryna czy też ideologia. Analizując różne ujęcia badań nad myślą polityczną w Polsce, autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe jest uporządkowanie metod i technik badawczych na tyle, aby stanowiły uniwersalny model, którym mogą się posługiwać badacze. W polskim dyskursie naukowym w ostatnich latach mocno zaznacza się potrzebę wypracowania takich metod w obszarze nauk społecznych, które pozwolą unikać interpretacjonizmu. W artykule przyjrzano się wybranej i ograniczonej liczbie publikacji z obszaru badań nad myślą polityczną i ideologią w krajach anglosaskich, aby porównać, z jakimi problemami badawczymi mierzą się naukowcy w Wielkiej Brytanii czy też w USA. Autorzy zaprezentowali własną propozycję konceptualizacji w ujęciu linearnym etapów myślenia politycznego. W podsumowaniu stwierdzili, że odnosząc się do treści artykułów naukowych, można dostrzec podobieństwo analizowanych problemów zarówno w Polsce, jak i w krajach anglosaskich. Skonkludowali, że nie istnieje uniwersalny model badań myśli politycznej. Zdaniem autorów w Polsce nadal będzie się toczyła dyskusja na temat przedmiotu zainteresowania myśli politycznej, a także będą trwały poszukiwania definicji odróżniającej myśl polityczną od ideologii i doktryny politycznej.
REFLECTIONS ON THE STUDY OF POLITICAL THOUGHT IN POLAND WITH A CONSIDERATION OF TRENDS IN SELECTED ANGLO-SAXON COUNTRIES: FROM DELIMITATION OF CONCEPTS TO METHODOLOGICAL ASPECTS
The authors present areas of research on political thought undertaken by Polish researchers. They seek an answer to the question whether the Polish research on political thought differs from trends presented in Anglo-Saxon countries. The article offers a different perspective on the very definition of political thought and related categories, such as doctrine or ideology. Analyzing various approaches to the study of political thought in Poland, the authors seek to answer the question of whether it is possible to organize research methods and techniques in such a way that they constitute a universal model that can be used by researchers. In the Polish scientific discourse, the need to develop such methods in the field of social sciences, which would avoid subjective interpretations, has been strongly emphasized in recent years. The article examines a selected and limited number of publications on political thought and ideology in Anglo-Saxon countries, in order to compare the research problems faced by scholars in Great Britain or the USA. The authors of the paper present their own proposal of linear conceptualization of the stages of political thought. In conclusion, the authors state that referring to the content of scientific articles, one can notice the similarity of the analyzed problems both in Poland and in Anglo-Saxon countries. They conclude that there is no universal model for the study of political thought. According to the authors, there will still be a discussion in Poland on the subject of political thought, as well as the search for a definition that distinguishes political thought, ideology and political doctrines.
BIBLIOGRAFIA:
- American Political Thought, Pobrane z: https://www.journals.uchicago.edu/toc/apt/current.
- Bachryj-Krzywaźnia, M. (2016). Filozoficzne ramy i przesłanki zróżnicowania podejścia interpretacjonistycznego. Wrocławskie Studia Politologiczne, 21, 7–23. DOI: 10.19195/1643-0328.21.1.
- Bäcker, R. (2003). Nie – tradycyjna typologia myśli politycznej. W: R. Bäcker, J. Marszałek– Kawa, J. Modrzyńska (red.). Zrozumieć politykę. Główne problemy teorii polityki i współczesnej myśli politycznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Bäcker, R. (2017). Myśl polityczna jako przedmiot badań. W: J. Silezin, R. Wiszniowski, M. Alberska (red.). Od historii myśli do praktyki politycznej. Księga dedykowana profesorowi Jerzemu Juchnowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Bajer, J. (2012). Badania porównawcze w politologii. Zagadnienia metodologiczne. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 8, 15–48.
- Berlin, I. (1991). Dwie koncepcje wolności i inne eseje. Warszawa: Wydawnictwo Res Publica.
- Bernacki, W. (2007) Ideologia. W: Słownik historii doktryn politycznych. t. 3. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
- Chojan, A. (2016). Polityka wschodnia Polski w myśli politycznej partii Prawo i Sprawiedliwość (lata 2005–2007). Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 5, 301–314.
- Chojnicka, K., Olszewski, H. (2004). Historia doktryn politycznych i prawnych. Podręcznik akademicki. Poznań: Ars boni et aequi.
- Description, History of Political Thought, Pobrane z: https://www.imprint.co.uk/product/hpt/.
- Didier, J. (1992). Siłownik filozofii. Warszawa: Wydawnictwo Książnica.
- Glynos, J., Voutyras S. (2016). Ideology as blocked mourning: Greek national identity in times of economic crisis and austerity. Journal of Political Ideologies, 21(3), https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13569317.2016.1207300.
- Góra–Szopiński, A. (2016). Odwaga uniwersalizmu. W kwestii delimitacji polskiej myśli politycznej. W: W kręgu iluzji i realiów. Oblicza polskiej myśli politycznej w XX–XXI wieku. Studia i szkice pod red. G. Radomskiego, M. Strzeleckiego, P. Tomaszewskiego, Toruń 2016.
- Grygieńć, J. (2016). Rekonstrukcja intencji czy dekonstrukcja ideologii? Praktyczne konsekwencje kontesktualizmu metodologicznego Quentina Skinnera. W: J. Grygieńć (red.). Quentin Skinner. Metoda historyczna i wolność republikańska. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Heywood, A. (2007). Ideologie polityczne. Wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Hickson, K., R. Page & B. Williams. (2020). Strangled at birth: the One Nation ideology of Theresa May. Journal of Political Ideologies, 25(3) https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13569317.2020.1773074.
- Jachymek, J. (1982). Myśl polityczna Polskiego Stronnictwa Ludowego Wyzwolenie 1918–1931, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
- Jajecznik, K. (2006). Myśl polityczna próba standaryzacji badan. Rocznik Nauk Politycznych, 9, 255–270.
- Jaskólski, M. (2016). Proteuszowy świat myśli politycznej. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 4, 45–55, DOI: 10.19195/2300-7249.38.4.4.
- Klementewicz, T. (2013). Politolog w labiryncie paradygmatów – pułapki eklektyzmu. W: B. Krauz–Mozer, P. Ścigaj (red.). Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce. Kraków: Księgarnia akademicka.
- Koepke, I. (2019). Filozofia polityki Andrzeja Walickiego. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Kornaś, J. (1995). Naród i państwo w myśli politycznej Związku Ludowo-Narodowego. Kraków: Akademia Ekonomiczna.
- Koziełło, T. (2017). Myśl polityczna Ligi Polskich Rodzin (2001–2009). Narodowa wizja państwa, społeczeństwa i polityki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
- Król, M. (1998). Historia myśli politycznej. Od Machiavellego po czasy współczesne. Gdańsk: Wydawnictwo Arche.
- Król, M. (2008). Filozofia polityczna. Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Kucharczyk, G. (2009). Polska myśl polityczna po roku 1939. Dębogóra: Wydawnictwo Dębogóra.
- Kulesza, W. T. (1996). Ideologie naszych czasów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
- List, Ch., Valentin, L. The Methodology of Political Theory. Pobrane z: https://personal.lse.ac.uk/list/PDF–files/MethodologyPoliticalTheory.pdf.
- Maj, E. (2000). Związek Ludowo–Narodowy 1919–1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Maj, E. (2020). O badaniu myśli politycznej Narodowej Demokracji do roku 1939. Wybrane zagadnienia. Myśl Polityczna, 1, 35–37.
- Maj, E., A. Wójcik. (2008). Wstęp. W: E. Maj, A. Wójcik (red.). Myśl polityczna w Polsce po 1989 roku. Wybrane nurty ideowe. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Maynard, J. L. (2017). Ideological Analysis, in Adrian Blau. W: Methods in Analytical Political Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
- Maynard, J. L. (2013). A Map of the Field of Ideological Analysis. Journal of Political Ideologies, 18(3), 299–327.
- Mikołajczyk, M. (2015). „Kredowe koło” myśliciela badacza. O paradygmatach (kontekście i perspektywie postrzegania) w badaniach, których przedmiotem jest myśl polityczna. Humanities and Social Science, 3, 69–81.
- Mocca, E. (2020). The local dimension in the degrowth literature. A critical discussion. Journal of Political Ideologies, 25(1), Pobrane z: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13569317.2019.1696926.
- Myśl polityczna na wygnaniu. Publicyści i politycy polskiej emigracji powojennej. (1995) A. Friszke (red.). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
- Olszewski, E. (1999). Myśl polityczna. W: W. Sokól, M. Żmigrodzki (red.). Encyklopedia politologii. Kraków: Zakamycze.
- Olszewski, E. (2015). Wybrane problemy myśli politycznej (idea, ideologia, doktryna polityczna). W: E. Maj, E. Kirwiel, E. Podgajna (red.). Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Opałek, K. (1962). Problemy metodologiczne nauki prawa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Paruch, W. (1999). Myśl polityczna– refleksje metodologiczne o pojęciu. Annales Universitatis Marie Curie Skłodowska, sectio K: Politologia, 6, 27–40.
- Paruch, W. (2005). Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926–1939. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Paruch, W. (2006). Myśl polityczna we współczesnej polskiej politologii: modernizacja przedmiotu, strategii i metod badania. W: M. Cichosz, K. Zamorska (red.). Politologia w Polsce: stan i perspektywy. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Paruch, W. (2009). Kategorie ekonomiczne a zakres pojęcia myśl polityczna – refleksje metodologiczne. W: E. Maj, S. Michałowski, A. Wójcik (red.). Idee– państwo–ludowcy. Księga jubileuszowa z okazji 70.rocznicy urodzin profesora Jana Jachymka. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Paruch, W. (2015). Konsekwencje definiowania myśli politycznej dla kwestionariusza badań politologicznych. Humanitis and Social Science, 1, 157–175.
- Pasierb, B. (1996). Wstęp. W: B. Pasierb, K. A. Paszkiewicz (red.). Współczesna polska myśl polityczna. Wybrane ośrodki, koncepcje, system wartości. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Paszkowski, M. (2015). Specyfika badań politologicznych nad myślą polityczną w zakresie bezpieczeństwa energetycznego państwa. Humanities and Social Since, 2, 99–109, DOI: 10.7862/rz.2015.hss.22.
- Ponczek, E. (2015). Style i wzorce badań myśli politycznej: od powierzchownej prezentacji do dogłębności oglądu nomologiczno-eksplanacyjnego. Humanities and social science, 3, 117–135, DOI: 10.7862/rz.2015.hss.38.
- Roberts, P., Sutch P. (2012). An Introduction to Political Thought. A Conceptual Toolkit. Edydnburg: Edinburgh University Press.
- Rogowski, W. (2013). Dylematy liberalizmu. Wokół myślenia politycznego Józefa Tischnera. Toruń: Dom Wydawniczy Duet.
- Ryszka, F. (1984). Nauka o polityce. Rozważania metodologiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Rzegocki, A. (2015). O roli polskiej myśli politycznej we współczesnej Europie. W: I. Barwicka-Tylek, A. Czarnecka, M. Jaskólski, J. Malczewski (red.). Myślenie o polityce i prawie. Przedmiot, metoda, praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
- Sanecka-Tyczyńska, J. (2018). Racja stanu we współczesnej polskiej myśli politycznej 2001–2015. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Ścigaj, P., Bukowski, M. (2012). Zastosowanie analizy zawartości w badaniach politologicznych. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, 36, 11–28.
- Scruton, R. (2002). Słownik myśli politycznej. Poznań: Wydawnictwo Zysk i s-ka.
- Seidler, G. (1974). Przedmarksowska myśl polityczna. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
- Siemiątkowski, P., Tomaszewski, P. (2018). Obszar, problematyka i interdyscyplinarność badań nad bezpieczeństwem w polskim dyskursie naukowym. W: Z. Polcikiewicz, P. Siemiątkowski, P. Tomaszewski (red.). Współczesne wyzwania polityki bezpieczeństwa państwa. Toruń: Wydawnictwo TNOiK „Dom Organizatora”. DOI: 10.5281/ zenodo.3244158.
- Skarzyński, R. (1990). Intelektualiści a ideologia: myśl polityczna jako przedmiot badań politologa. Studia Nauk Politycznych, 4-6, 7–32.
- Skarzyński, R. (1992). Historia myśli politycznej w ujęciu politologicznym. Studia Polityczne 1992, 1, 107–119.
- Skarzyński, R. (2004). Podstawowe typy myśli politycznej. Studia Nauk Politycznych, 1.
- Śliwa, M. (1993). Polska myśl polityczna w I połowie XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Smolik, B. (2017). Naród we współczesnej polskiej myśli nacjonalistycznej. Problematyka narodu w ujęciu głównych nurtów polskiego nacjonalizmu w latach 1989–2004. Kraków: Księgarnia Akademicka.
- Sobolewski, M. (1976). Niektóre problemy teorii i metodologii historii doktryn politycznych. Historyka, 6, 3–17.
- Sylwestrzak, A. (1994). Historia doktryn politycznych i prawnych. Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
- Szczepaniak, K., (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Socjologica, 42, 83–112.
- Szczepański, D. (2012). Wizja państwa w myśli politycznej Unii Wolności. Polityka i Społeczeństwo, 10, 151–159.
- Tokarczyk, R. (2010). Współczesne doktryny polityczne. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
- Tomaszewski, P. (2015). International security in the election programmes of Civic Platform between 2001 and 2015. Torun Internacional Studies, 8, 135–147, http://dx.doi.org/10.12775/TIS.2015.012.
- Tomaszewski, P. (2018). Bezpieczeństwo energetyczne współczesnej Polski w koncepcjach politycznych środowisk politycznych. W: A. Czwołek, P. Siemiątkowski, P. Tomaszewski (red.). Bezpieczeństwo energetyczne państwa. Toruń: Wydawnictwo TNOiK „Dom Organizatora”.
- Warczok, T., Zarycki, T. (2016). Gra peryferyjna. Polska politologia w globalnym polu nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Wielomski, A. (2007). Ideologia. W: J. Bartyzel, B. Szlachta, A. Wielomski (red.). Encyklopedia polityczna. t. I. Radom: Wydawnictwo Polwen.
- Wigura, K. (2019). Wynalazek nowoczesnego serca. Filozoficzne źródła współczesnego myślenia o emocjach. Warszawa: Wydawnictwo Szchlar.
- Woźniak, W. (2015). Myśl polityczna – historia idei – filozofia polityczna: relacje, interpretacje. W: E. Maj, E. Kirwiel, E. Podgajna (red.). Myśl polityczna w społeczeństwie informacyjnym. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
- Woźniak, W. (2017). Programy polskich partii politycznych jako materiał empiryczny w badaniach dyskursu politycznego. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 2, 41–58, DOI 10.14746/ssp.2017.2.3.
- Zieliński, H. (1958). O potrzebie i trudnościach badania dziejów polskiej myśli politycznej W: H. Zieliński (red.). Polska myśl polityczna XIX i XX wieku. Polska i jej sąsiedzi. t. 1. Wrocław: Polska Akademia Nauk-Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Żychowski, M. (1976). Polska myśl socjalistyczna XIX i XX wieku (do 1918). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
ideologia polityczna doktryny polityczne polska myśl polityczna political ideology political doctrines metodologia methodology Polish political thought