Represje SB wobec działaczy krakowskiego podziemia wydawniczego w drugiej połowie lat 80. Casus Piotra Zawiślaka

The article, using the example of Piotr Zawiślak, presents the repressions used against Krakow activists of the independent publishing circuit in the second half of the 1980s by the communist secret services. It focuses on the cases conducted against this activist in connection with the editing, printing and distribution of underground publications using sources in the collections of the Archives of the Institute of National Remembrance, which were confronted with the recollections of Piotr Zawiślak and his associates.

REFERENCES:

• AIPN, 001708/3129A/pdf, Andrzej Dudek, Nielegalny obieg wydawniczy na terenie Warszawy i województwa stołecznego w latach 1981–1987, Praca dyplomowa napisana pod kierunkiem kpt. dr. Marka Zielińskiego, Legionowo: Wyższa Szkoła Oficerska MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego 1988.
• AIPN, 2912/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna (odtworzeniowa) byłego Biura „C” MSW.
• AIPN Kr, 0101/179/pdf, SOS „Czak”.
• AIPN Kr, 0101/340/pdf, SOR „Siodło”.
• AIPN Kr, 17/203, t. 1–2, Akta w sprawie karnej przeciwko Piotrowi Zawiślakowi.
• AIPN Kr, 17/275, t. 1–2, Akta w sprawie karnej przeciwko Piotrowi Zawiślakowi.
• AIPN Kr, 042/5, t. 1/pdf, Sprawozdania i meldunki Inspektoratu Ochrony Funkcjonariuszy WUSW w Krakowie dla Zarządu Ochrony Funkcjonariuszy MSW za lat 1985–1986 dotyczące przestępstw i wykroczeń popełnionych przez funkcjonariuszy MO i SB.
• AIPN Kr, 059/858, Akta personalne funkcjonariusza SB Andrzeja Antoscha.
• AIPN Kr, 00142/1, Kartoteka ogólnoinformacyjna byłego WUSW w Krakowie/Nowym Sączu/Tarnowie.
• AIPN Kr, 089/1, Kartoteka odtworzeniowa kryptonimów WUSW w Krakowie.
• Analiza Departamentu III MSW na temat niezależnego ruchu wydawniczego w połowie 1987 r., oprac. G. Waligóra, w: Studia i materiały z dziejów opozycji i oporu społecznego, t. 5, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Wrocław 2006.
• Suchorowska-Śliwińska D., Dziennik z lat 1981–1985 czyli z zakonspirowanych zapisków solidarnościówki, współpraca redaktorska B. Niemiec i D. Stec-Fus, red. nauk. C. Kuta, Kraków 2011.
• Błażejowska J., Papierowa rewolucja. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Polsce 1976–1989/1990, Warszawa 2010.
• Cenckiewicz S., TW „Rybak” – agent artysta. (Trójmiejski Sierpień ’80 w raportach konfidenta SB), „Arcana” 2005, nr 4–5.
• Jak wojskowe służby rozpracowywały „Solidarność”, „Głos” 2006, nr 31.
• Komaniecka M., Piony pomocnicze SB w Krakowie na przykładzie lat 70. i 80., w: Strażnicy sowieckiego imperium. Urząd Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa w Małopolsce 1945–1990, red. F. Musiał, M. Wenklar, Kraków 2009.
• Komaniecka M., Pod obserwacją i na podsłuchu. Rzeczowe środki pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa w województwie krakowskim w latach 1945–1990, Kraków 2014.
• Kuta C., Działania Służby Bezpieczeństwa wobec drugiego obiegu w okresie stanu wojennego na przykładzie Wydawnictwa im. gen. Nila Fieldorfa, w: Drugi obieg w PRL na tle samizdatu w państwach bloku sowieckiego po 1956 roku, red. P. Gasztold-Seń, N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2016.
• Kuta C., Niecenzurowane. Z dziejów drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie w latach 1976–1990, Kraków 2019.
• Kuta C., Niezależny ruch wydawniczy 1980–1989, w: NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
• Kuta C., „Pod kontrolą” i „z zachowaniem możliwości sterowania”, „Glaukopis” 2011, nr 21–22.
• Kuta C., Przypadek TW „Joanna”, w: Osobowe środki pracy operacyjnej – zagadnienia źródłoznawcze, red. F. Musiał, Kraków 2013.
• Kuta C., Represje karne wobec działaczy drugiego obiegu wydawniczego w Krakowie w okresie stanu wojennego, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2024, nr 43 (w druku).
• Kuta C., The Operational Strategy of the Security Service (SB) Towards the Second Circulation in the Polish People’s Republic from 1980 to 1990, „Aparat represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2022, nr 20.
• Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków 2007.
• Olaszek J., Wołk G., Drugi obieg wydawniczy w oczach Służby Bezpieczeństwa, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 1.
• Terlecki R., „Monika”, czyli „nieprzerwany dopływ informacji”, „Biuletyn IPN” 2005, nr 3.
• Waligóra G., Służba Bezpieczeństwa wobec niezależnego ruchu wydawniczego w latach 1976–1980, w: Drugi obieg w PRL na tle samizdatu w państwach bloku sowieckiego po 1956 roku, red. P. Gasztold-Seń, N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2016.
• Wołk G., Służba Bezpieczeństwa wobec pism i wydawnictw drugiego obiegu w latach 1980–1990, w: Drugi obieg w PRL na tle samizdatu w państwach bloku sowieckiego po 1956 roku, red. P. Gasztold- -Seń, N. Jarska, J. Olaszek, Warszawa 2016.
• Zając E., Głębocki H., „Ketman” i „Monika” – żywoty równoległe, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2005, nr 1. Zybertowicz A., Niewidoczna władza. Komunistyczne państwo policyjne w Polsce lat osiemdziesiątych, w: Skryte oblicze systemu komunistycznego. U źródeł zła…, red. R. Bäcker, P. Hübner, Warszawa 1997.