Kazachstan – zbrodnie komunistyczne i ich obraz w pamięci narodu

Kazakhstan pursues a historical policy in which condemning communist crimes from the Stalinist period occupies an important place. At the same time, Kazakhs emphasize their help for victims of Stalinist repression in their country. Historical policy goals are pursued by the “ALZHIR” Museum in Akmol, near the capital Astana. The “ALZHIR” Memorial Museum in Kazakhstan was dedicated to the memory of the victims of Stalinist repression. The institution was established on the site of the former “R-17” Women’s Correctional Labor Camp. It operated in the years 1937–1953. Over 18,000 female prisoners passed through the camp, of whom about 600 died. Most of the repressed did not commit an act prohibited under the legislation of the Soviet Union – their guilt was belonging to the family of an alleged traitor to the homeland. Among the repressed women, of many nationalities, there were 173 Polish women. In „ALZHIR” in addition, the high position of women in the Muslim society of Kazakhstan is exposed, which results from historical events.

Казахстан проводит историческую политику, в которой важное место занимает осуждение коммунистических преступлений сталинского периода. Одновременно казахи подчеркивают свою помощь жертвам сталинских репрессий в своей стране. Цели в области исторической политики реализует музей «АЛЖИР» в поселке Акмол недалеко от столицы страны Астаны. Музейно-мемориальный комплекс «АЛЖИР» в Казахстане посвящен памяти жертв сталинских репрессий. Учреждение было создано на месте бывшего Женского исправительно-трудового лагеря «Р-17», который функционировал в 1937–1953 гг. Через лагерь прошло более 18 000 женщин-заключенных, из которых около 600 умерли. Большинство заключенных не совершили деяний, запрещенных законодательством Советского Союза, — их вина заключалась в принадлежности к семье предполагаемого изменника родины. Среди репрессированных женщин многих национальностей были 173 польки. Кроме того в музее «АЛЖИР» показано высокое социальное положение женщин в мусульманском обществе Казахстана, что является следствием исторических событий.

REFERENCES:

• Akimbiekow S., Kazachstan w Rossijskoj impierii, Ałmaty 2018.
• Albaum L.I., Brentjes B., Strażnicy złota, Warszawa 1982.
• Bergreen L., Marco Polo. Od Wenecji do Xanadu, Poznań 2008.
• Bukowski Z., Dąbrowski K., Śladami kultur azjatyckich, cz. 1, Od Jerycha do Pomostu Beringa, Warszawa 1978.
• Dominik P., Od młodoosmańczyków do młodoturków, „Pomocnik Historyczny” 2016, nr 3, Dzieje Turków, s. 99–103.
• Gafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej. Prehistoria, Starożytność, Średniowiecze, Warszawa 1978.
• Gumilow L., Dzieje dawnych Turków, Warszawa 1972.
• Gumilow L., Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu, Warszawa 1973.
• Hen-Konarski T., Biała gęś i czterdzieści dziewic: Dzieje Kazachów i Kirgizów, „Pomocnik Historyczny” 2016, nr 3, Dzieje Turków, s. 135–145.
• Kabuldinov Z., Polska diaspora w Kazachstanie: główne etapy formowania się, znane postaci i obecna sytuacja, „Biuletynu Historii Pogranicza” 2023, nr 23, s. 4–21.
• Kukuszkina A., Akmolinskj łagier’ żen «izmiennikow Radiny: istorija i sud’by, Karaganda 2008.
• Kuziembajuły A., Abil E., Istorija Kazachstana, Kostanaj 2006.
• Nowicka E., Między pamięcią i polityką. Żeński obóz koncentracyjny „AŁŻIR” koło Astany w Kazachstanie, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 2018, nr 19(4), s. 151–166.
• Osiński J., Baigunakov D., Sabdenova G., Państwowość kazachska: historia i rzeczywistość. Przyczynek do teorii państwa, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2015, nr 1, s. 152–170.
• Pawlina A., Skąd Turcy przybyli, „Pomocnik Historyczny” 2016, nr 3, Dzieje Turków, s. 12–25.
• Słownik geografii ZSRR, oprac. R. Biesiada, T. Lenczowski, L. Ratajski, Warszawa 1974.
• Smirnow A., Scytowie, Warszawa 1974.
• Szymański A., Republika Turcji, „Pomocnik Historyczny” 2016, nr 3, Dzieje Turków, s. 104–112.
• Zwolski M., Polsko-kazachstańska konferencja naukowa „Historia, która nas łączy” Nur-Sułtan (obecnie Astana) 24 listopada 2021 r. „Biuletynu Historii Pogranicza” 2023, nr 23, s. 82–85.
• Żukowska E.A., Sarmacja i sarmatyzm w kulturze polskiej XVII stulecia w świetle opinii badaczy, „Roczniki Humanistyczne”, t. 52 (2004), z. 2, s. 71–79.
• Akmolińskij łagier’ żon izmiennikow Radiny (A.Ł.Ż.R.), https://ru.wikipedia.org.
• «ALŻIR»: kak sidieli w  Akmolinskom łagierie żeny «wragow naroda», https://russian7.ru/post/alzhir-kak-sideli-vakmolinskom-lage/.
• ALŻIR Kazachstan Lagier’ żen izmiennikow rodiny Chudożestwiennyj film, https://www.youtube.com/watch?v=PZS0r583TYU.
• Ł.Ż.I.R. (tełeseriał), https://ru.wikipedia.org.
• Amangeldy Imanow, https://ru.wikipedia.org.
• Cedro M., Para prezydencka zwiedziła w Kazachstanie muzeum obozu dla kobiet, Serwis PAP, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1074040%2Cpara-prezydencka-zwiedzila-w-kazachstanie-muzeum-obozu-dla-kobiet.html.
• Chosiński S., East Side Story: Dzieje Wielkiego Stepu dla zaawansowanych [Rustiem Abdraszow „Chanat Kazachski. Diamentowy miecz” – recenzja], https://esensja.pl/film/recenzje/ tekst. html?id=32622#google_vignette.
• Chosiński S., East Side Story: Gdy kobiety idą na wojnę… [Akan Satajew „Tomyris” – recenzja], https://esensja.pl/fi lm/recenzje/tekst.html?id=32606&stronak=1.
• Istorija muzieja «AŁŻIR>, Muzejno-miemorilnyj kompleks «AŁŻIR», https://museum-alzhir.kz/ru/o-muzee/istoriyamuzeya-alzhir.
• Kajrat Ryskułbekow, Instytut istorrii i etnologii imienii Cz. Cz. Walichanowa, Komitiet nauki Ministierstwa nauki i wyszego obrazowanija Respybliki Kazachstana, https://iie.kz/?p=25802&lang=ru.
• Kurt – dragociennyj kamień: kak wyżyli uznicy AŁŻIRa, https://ok.ru/video/29741683056.
• Muzei Kazachstana, https://kazakhstan.travel/ru/publications/163/museums-of-kazakhstan.
• Muzejno-miemorilnyj kompleks «AŁŻIR» – Istorija łagieria «AŁŻIR», https://museum-alzhir.kz/ru/o-muzee/istoriya-lagerya-alzhir.
• Potocki M., Obóz Żon Zdrajców Ojczyzny – tu Stalin zgotował piekło tysiącom kobiet. Więziono tu również Polki, https://wiadomosci.dziennik.pl/historia/ciekawostki/artykuly/570244,oboz-koncentracyjny-dla-zon-zdrajcow-ojczyzny-zsrr.html.
• Uznicy „ALŻIRa”. Uroki istorii, https://www.solidarnost.org/ thems/uroki-istorii/uroki-istorii_268.html.
• Zacziem Stalin w 1942 godu wydielił 1 mli. rublei na powtornoje zachoronienije Tamerlana, https://news.rambler.ru/other/42124677-zachem-stalin-v-1942-godu-vydelil-1-mln-rubley-na-povtornoe-zahoronenie-tamerlana/.
• Muzejno-miemorilnyj kompleks «AŁŻIR» – Statistika, https://museum-alzhir.kz/ru/o-muzee/statistika.
• Indeks Represjonowanych Obywateli Polskich w ZSRR 1939–1959, https://indeksrepresjonowanych.pl/.