Psychospołeczne mechanizmy w obliczu sytuacji granicznej na podstawie Dziennika roku zarazy Daniela Defoe

Psychosocial Mechanisms in the Face of a Limit Situation Based on A Journal of the Plague Year by Daniel Defoe

The article presents the psychosocial mechanisms of human behavior that are highlighted by a crisis situation. The reference point is Daniel Defoe’s book entitled A Journal of the Plague Year. The author describes with chronicler’s precision the plague epidemic that hit London in 1665 and claimed the lives of approx. 100,000 people. Defoe shows the entire range of attitudes and behavior in the face of an epidemic, from its first symptoms to its end. It presents its social, psychological and economic consequences. All of them could also be observed during the COVID-19 pandemic, which proves the universality of the mechanisms presented by Defoe.

W artykule zaprezentowano psychospołeczne mechanizmy ludzkich zachowań, które uwypuklane są przez sytuację kryzysową. Punktem odniesienia jest książka Daniela Defoe pt. Dziennik roku zarazy. Autor z kronikarską dokładnością opisuje epidemię dżumy, która nawiedziła Londyn w 1665 r. i pochłonęła ok. 100 tys. ludzkich ofiar. Defoe ukazuje całokształt postaw i zachowań w obliczu epidemii, począwszy od jej pierwszych symptomów po jej koniec. Przedstawia jej społeczne, psychologiczne i ekonomiczne następstwa. Wszystkie z nich można było zaobserwować także przy okazji pandemii COVID-19, co dowodzi uniwersalności mechanizmów przedstawionych przez Defoe.

REFERENCES:

• Defoe D., Dziennik roku zarazy, Warszawa 2022.
• Drożyński T., Oblicza wspólnoty Kościoła w czasie pandemii COVID-19, „Studia Paradyskie” 2020, t. 30.
• „Duchowni płacili krwią za bliskość z ludźmi”. Z powodu koronawirusa zmarło 269 włoskich księży, https://tvn24.pl/swiat/koronawirus-we-wloszech-od-poczatkupandemii-zmarlo-269-ksiezy-5058742.
• Dunbar R., Religijni. Jak ewolucja wierzeń wpływa na historię i kulturę człowieka?, Kraków 2023.
• Duncan C., Scott S., Czarna śmierć. Epidemie w Europie od starożytności do czasów współczesnych, Warszawa 2008.
• Girard R., Kozioł ofiarny, Łódź 1987.
• Herling-Grudziński G., Arcydzieło Daniela Defoe’a, [w:] D. Defoe, Dziennik roku zarazy, Warszawa 2022.
• Le Bon G., Psychologia tłumu, Warszawa 2023.
• Romejko A., Polacy w Wielkiej Brytanii: interpretacja mimetyczna, Tuchów 2015.
• Romejko A., Teoria mimetyczno-ofiarnicza – wprowadzenie do antropologii René Girarda, „Studia Gdańskie” 2002–2003, t. 15–16.
• Sinko Z., Powieściowa rewolucja Daniela Defoe, [w:] D. Defoe, Dziennik roku zarazy, Warszawa 2022.
• Stachowska E., Religia i religijność w czasie koronawirusa na przykładzie Polski. Perspektywa socjologiczna, „Przegląd Religioznawczy” 2020, nr 3.