Warunki realizacji zadań mandatowych w Misji UNTAC (1992-1993) w Kambodży na przykładzie działalności 2. kompanii wsparcia logistycznego

Celem artykułu jest przedstawienie wkładu polskiej logistyki w Misję Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (UNTAC). Ta misja ONZ została powołana na okres od 1992 do 1993 roku. Głównym zadaniem mandatowym Misji UNTAC było wprowadzenie politycznej stabilizacji w regionie Półwyspu Indochińskiego przez przywrócenie pokoju i demokracji w Kambodży. Do osiągnięcia tego celu ONZ zaangażował około 20 tys. osób personelu wojskowego i cywilnego. Istniejące publikacje na temat udziału Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Misji UNTAC, poza niektórymi opracowaniami naukowymi, uwypuklały bardziej wątki sensacyjne niż rzetelną ocenę wysiłku logistycznego.
Zaprezentowane w tym artykule podłoże dotyczące okoliczności powstania Polskiego Kontyngentu Wojskowego (PKW), jego struktury organizacyjnej i problemów związanych w wykonywaniem zadań wsparcia logistycznego w Kambodży oparte jest na: dokumentach z Centralnego Archiwum Wojskowego Oddziału w Nowym Dworze Mazowieckim, osobistych materiałach zebranych przez autora podczas służby w Misji UNTAC oraz wspomnieniach uczestników PKW w Kambodży.
Najbardziej doświadczona kadra PKW stanowiła trzon pierwszych grup Polskich Sił Zbrojnych wyznaczanych do operacji wojskowych pod przewodnictwem NATO. Po przystąpieniu Polski do tego sojuszu pełniła służbę w dowództwach NATO na stanowiskach przewidzianych dla przedstawicieli Polskich Sił Zbrojnych.

Environment and conditions of executing the logistic support tasks for United Nations Transitional Authority in Cambodia – Mission, from the prospective of the 2nd logistic company of UNTAC

The aim of the article is to present the contribution of Polish logisticians’ to the United Nations Transitional Authority in Cambodia – Mission (UNTAC). The UN Mission in Cambodia was established within the time frame 1992–1993. The main mandate of UNTAC was to introduce the political stabilization in the region of Indochina Peninsular by reestablishing peace and democracy in Cambodia. To do so UN engaged around 20,000 of both military and civilian personnel. There were published some articles and books about the Polish military Contingent to UNTAC Mission but its content was orientated more on creating sensation other than real evaluation of logistic effort.
The background of Mission’s establishing, the structure of Polish Military Contingent, and the main problems of logistic work in Cambodia are presented in the article based on documents from Military Archive in Nowy Dwór Mazowiecki, personal materials and written memories of the officers.
The most experienced cadre of the Polish Military Contingent in Cambodia become a key personnel participating in NATO led operations and after Poland joined NATO contributing its service to NATO HQs.

REFERENCES:

• Ciechanowski G. (red.), Polacy w misjach poza granicami kraju: doświadczenia, wspomnienia, perspektywy, Szczecin 2015.
• Ciechanowski G., Operacje pokojowe ONZ w XX wieku, Toruń 2013.
• Ciechanowski G., Polskie Kontyngenty Wojskowe w operacjach pokojowych 1990– –1999, Toruń 2010.
• Ciechanowski G., Żołnierze z Pomorza Zachodniego w komisjach Rozjemczych i Operacjach Pokojowych ONZ, Szczecin 2013.
• Clayton Th., Building the New Cambodia: Educational Destruction and Construc­tion under the Khmer Rouge, 1975–1979, „History of Education Quarterly” 1998, vol. 38, nr 1.
• Ficoń K., Dychotomia zabezpieczenia logistycznego misji Organizacji Narodów Zjednoczonych, „Kwartalnik Bellona” 2016, r. 98, nr 3.
• Findley T., Cambodia the legacy and lessons of UNTAC, Oxford 1995.
• Głuchowski P., Pole Śmierci. Nieznana bitwa Polaków z Czerwonymi Khmerami, Warszawa 2017.
• Górnicki W., Bambusowa klepsydra, Warszawa 1980.
• Jelonek A.W., Kambodża, Warszawa 2008.
• Jędrzejczak T., Słownik skrótów, [w:] 18 mgnień tropiku. Wojsko Polskie w Kambo­dży 1992–1993, T. Jędrzejczak, Gdynia 2019.
• Jędrzejczak T., Trochę historii – osiemnaście barwnych miesięcy, [w:] 18 Mgnień Tropiku – Wojsko Polskie w Kambodży 1992–1993, T. Jędrzejczak, Gdynia 2019.
• Keller L., UNTAC in Cambodia – from Occupation, Civil War and Genocide to Peace, [w:] The Third Indo-China War: The Khmer Rouge Regime, „Max Planck United Nations Year Book” 2005, vol. 9.
• Short P., Pol Pot. Pola śmierci, Warszawa 2016, s. 220.
• Warneńska M., Śladami Pol Pota, Warszawa 1999, s. 118.
• Zawiliński K., Moja misja w Kambodży. Część 1, „Przegląd Historyczno-Wojsko­wy” 2015, t. 16, nr 3.
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim 1327/97 – Rozkaz Dowódcy batalionu logistyczno-inżynieryjnego z dnia 23.07.1992 r. w sprawie obsady stanowisk etatowych polskiego Kontyngentu Wojskowego w Tym­czasowej Administracji ONZ w Kambodży.
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim sygn. arch. 1607/ 99/28 – zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 49/ORG z dnia 7 maja 1992 r. w sprawie sformowania Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Tym­czasowej Administracji ONZ w Kambodży/UNTAC/.
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim sygn. arch. 1657/ 2000/60 – decyzja nr 21/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 maja 1992 r. w sprawie utworzenia Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Tymczasowej Administracji ONZ w Kambodży (UNTAC).
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim sygn. arch. 1723/ 2000/23 – zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego WP nr 12/oper. z dnia 20.05.1992 r. w sprawie utworzenia Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Tymcza­sowej Administracji ONZ w Kambodży (UNTAC).
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim sygn. arch. 2093/03/11 – uchwała nr 94/92 Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 1992 r. w sprawie utworzenia polskiego kontyngentu wojskowego w Tymczasowej Admini­stracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kambodży (UNTAC).
• Centralne Archiwum Wojskowe Oddział w Nowym Dworze Mazowieckim sygn. ksero 89/ 192/IV – Etat nr 02/143 Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Tymczaso­wej Administracji ONZ w Kambodży (UNTAC), zatwierdzony przez Szefa Sztabu Generalnego WP gen. broni Tadeusza Wileckiego.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Kambod%C5%BCa.
• https://www.defence24.pl/kiedy-polska-wrocido-misji-pokojowych-onz-komentarz.
• https://www.thedailystar.net/news-detail-243720.