The consequences of demographic changes in the labor market – towards age management

W ostatnich latach zasadniczej zmianie uległa struktura ludności pod względem wieku. W najbliższych dekadach należy oczekiwać nie tylko kurczenia się zasobów pracy, ale i ich ciągłego starzenia się. W wielu dokumentach rangi państwowej podkreśla się, że aktywne starzenie się jest jedyną szansą sprostania wyzwaniom, jakie niosą zmiany demograficzne, warunkiem koniecznym przyszłego dobrobytu i spójności społecznej. W tym kontekście wskazuje się na konieczność oddziaływania na jak najdłuższe zachowanie społecznej produktywności jednostki (działalność społeczna, zawodowa), a w odniesieniu do osób na przedpolu starości wskazuje na potrzebę aktywności zawodowej. W tej optyce starzenie się populacji nie musi nieść ze sobą tylko zagrożeń, ale może stanowić szansę na rozwój gospodarczy (usługi, towary, miejsca pracy). Jednak warunkiem dalszej aktywności zawodowej, społecznej i gospodarczej osób na przedpolu starzenia się jest dobry stan zdrowia i jak największy poziom ich samodzielności. W tej optyce zwiększa się rola zarządzania wiekiem, które dotyczy najczęściej osób w wieku powyżej 50 lat i odnosi się do przygotowania do dłuższego cyklu życia zawodowego. Zarządzanie wiekiem jest częścią polityki senioralnej, która koncentruje się na działaniach mających zwiększyć wydajność pracy osób starszych, a w konsekwencji ich zatrudnialność. Wachlarz działań podejmowanych w celu stworzenia środowiska pracy sprzyjającego pracownikom w różnym wieku, umożliwiającego wykorzystanie ich możliwości i zaspokojenie potrzeb okazuje się być stosunkowo szeroki.

Konsekwencje przemian demograficznych na rynku pracy – w kierunku zarządzania wiekiem

In connection with the demographic changes taking place in recent decades, one of the key issues are the appropriate management of the potential of the growing number of elderly people and undertaking action to mitigate the economic and social impact of aging of the population. The involvement of older workers in the labor market and the maintenance of good health, activity and independence are the best ways to alleviate the problems resulting from aging of societies and to preserve intergenerational solidarity. The aim of the article is to analyze the demographic situation in Poland in the context of the potential of labor resources and to present the concepts and instruments of age management. The research hypothesis oscillates around the claim that the application of age management strategies makes it possible to make the best use of the potential of all employees in a company, regardless of their age. If restructuring of positions and tasks can increase productivity of employeesand improve the use of human capital, dissemination of age management systems in companies is one of the most desirable actions minimizing negative trends in the labor market, both in the social and economic sphere.

BIBLIOGRAFIA:

• Active Ageing. A Policy Framework, WHO, Geneva 2002.
• Arendt Ł., Gajdos A., Prognozowanie popytu na pracę, [in:] Rynek pracy wobec przemian demograficznych, red. M. Kiełkowska, Warszawa 2013.
• Błędowski P., Aktywność zawodowa osób w starszym wieku, [in:] Rynek pracy wobec przemian demograficznych, ed. M. Kiełkowska, Warszawa 2013.
• Błędowski P., Szuwarzyński A., Aktywizacja zawodowa osób 50+ – szanse i ograniczenia, Sopot 2009.
• Fura M., Fura B., Zasoby pracy w Polsce i Unii Europejskiej w świetle kryzysu demograficznego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2012, No. 24.
• Informacja o sytuacji osób starszych za rok 2015, MRPiPS Warszawa 2016.
• Jóźwiak J., Demograficzne uwarunkowania rynku pracy w Polsce, [in:] Rynek pracy wobec przemian demograficznych, ed. M. Kiełkowska, 2013.
• Kocot E., Przemiany demograficzne świat, Europa, Polska. Wpływ zmian demograficznych na rynek pracy i sektor ochrony zdrowia, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 2011, Vol. IX, No. 1.
• Kołodziejczyk-Olczak I., Zarządzanie pracownikami w dojrzałym wieku. Wyzwania i problemy, Łódź 2014.
• Kubiak M., Silver economy – opportunities and challenges in the face of population ageing, „European Journal of Transformation Studies” 2016, Vol. 4, No. 2.
• Kwiatkiewicz A., Analiza dobrych praktyk dotyczących zarządzania wiekiem w polskich przedsiębiorstwach – studium przypadku, Warszawa 2010.
• Learn Coaching – Nauczanie wspierające, the material prepared within the framework of the project: „Barrier-free education – a training program to support the education of people with low professional qualifications”, Poznań 2010, http://edukacjabezbarier.eu/pliki/Podrecznik_LearnCoaching_www.pdf.
• Liwiński J., Opis dobrych praktyk dotyczących zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach polskich oraz innych krajów UE, Warszawa 2010.
• Liwiński J., Sztanderska U., Wstępne standardy zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwach, UW, Warszawa 2010.
• Liwiński J., Sztanderska U., Zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwie, Warszawa 2010.
• Naegele G., Walker A., A guide to good practice in age management, European Foundation for the Improvement of Living and working Conditions, Luxembourg 2006.
• Osoby powyżej 50 roku życia na rynku pracy w 2015 roku, MRPiPS, Warszawa 18.05.2016, https://psz.praca.gov.pl/documents/10828/2867503/Osoby%20powy%C5%BCej%2050%20roku%20%C5%BCycia%20na%20rynku%20pracy%20w%202015%20roku.pdf/639ba03a-39df-40e8-8d19-f634e3dec026?t=1464092558047.
• Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014–2020. Krajowe ramy strategiczne, Warszawa 2014.
• Program Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+, Annex to Council of Ministers resolution no. 239 of 24 December 2013 r., M.P. of 4 February 2014, item 115.
• Schimanek T., Trzos K., Zatorska M., Zarządzanie wiekiem – szansa dla przedsiębiorców. Miniprzewodnik zarządzania wiekiem, Warszawa 2011.
• Schimanek T., Zatrudnienie osób starszych, [in:] Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje, Warszawa 2012.
• Strzelecki P.A., Czy Polska jest skazana na spadek podaży pracy w przyszłości? – wyniki analizy wrażliwości założeń prognoz długookresowych, „Zeszyty Naukowe Instytutu Statystyki i Demografii SGH” 2012, No. 24.
• Sytuacja makroekonomiczna w Polsce na tle procesów w gospodarce światowej w 2014 roku, GUS, Warszawa 2015.
• Szukalski P., Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Łodź 2012.
• Szweda-Lewandowska Z., Zmiany struktury demograficznej ludności jako przesłanka polityki wobec starzenia się i starości, [in:] Polityka wobec starości i starzenia się w Polsce w latach 2015–2035. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Warszawa 2016.
• The EU Contribution to Active Ageing and Solidarity between Generations, European Commission, Luxembourg 2012, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=6920&visible=1.
• Tokarz R.J., Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse, Warszawa 2013.
• Turek K., Starzenie się ludności jako wyzwanie dla gospodarki, rynku pracy, polityki i obywateli, [in:] Młodość czy doświadczenie? Kapitał ludzki w Polsce. Raport podsumowujący II edycję badań BKL z 2012 roku, ed. J. Górniak, Warszawa 2013.
• Turek K., Znaczenie wieku na rynku pracy – model relacji pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, „Studia Socjologiczne” 2015, No. 2 (217).
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Kodeks pracy; Dz.U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 z póź. zm.).
• Walker A., Combating Age barriers in Employment. European Research Report, Dublin 1997.
• Worach-Kardas H., Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza późnej dorosłości, Katowice 2015.
• Zakrzewska M., Okiem pracodawcy, [in:] Rynek pracy wobec przemian demograficznych, ed. M. Kiełkowska, Warszawa 2013.
• Zawadzki K., Zarządzanie wiekiem w organizacjach gospodarczych, [in:] Zarządzanie wiekiem w organizacjach wobec procesów starzenia się ludności, ed. Z. Wiśniewski, Toruń 2009.