Postawy młodzieży szkolnej wobec moralności bioetycznej

Attitudes of Schoolchildren towards Bioethical Morality

In our discussion of the social narrative, we address such issues as in vitro fertilization, human cloning and gender reassignment. These diagnoses are based on the results of sociological studies and nationwide surveys carried out in the two decades of the 21st century. In the past few years, the views of schoolchildren on bioethical issues have undergone progressive liberalization. Diverse views on important bioethical issues were found among Polish high school students surveyed in November and December 2022 and January 2023. In vitro fertilization was judged acceptable by 63.8% of the surveyed schoolchildren, “it depends” – 17.2%, unacceptable – 7.4%, difficult to say – 11.6%; human cloning (respectively) – 25.7%, 21.7%, 21.9%, 30.7%; gender reassignment – 42.2%, 15.7%, 28.3%, 13.8%. The average rate of bioethical issues analyzed was as follows: acceptable – 43.9%, “it depends” – 18.2%, unacceptable – 19.2%, difficult to say – 18.7%. Combining the first two responses, we get a rate of 62.1% of those who allow these behaviors as excusable (permissible). The Catholic Church’s position on bioethical issues was supported by slightly more than a fifth of the schoolchildren surveyed.

REFERENCES:

• Aramini, M. (2011). Bioetyka dla wszystkich. Tł. L. Wyganowska. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
• Baniak, J. (2020). Katolicka moralność seksualna w wyobrażeniach i ocenie młodzieży z perspektywy minionego trzydziestolecia. Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne, 1–2.
• Baniak, J. (2010). Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży gimnazjalnej na tle kryzysu jej tożsamości osobowej. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Baniak, J. (2022). Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956-2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
• Bardziński, F. (2014). Czwarta rewolucja. Transformacja pojmowania natury ludzkiej w etyce schyłku XX wieku. Humaniora. Czasopismo Internetowe, 1.
• Bartnik, Cz.S. (2003). Dogmatyka katolicka, t. 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Bezdroża ,,nowej etyki globalnej”. Rozmowa z abp. Henrykiem Hoserem, przewodniczącym Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych. Rozmawiał Tomasz Królak (2012). Wiadomości KAI, 48.
• Biesaga, T. (2009). Bioetyka. W: A. Muszala (red.). Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Radom: POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Boguszewski, R. (2015). Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia in vitro. Komunikat z badań CBOS 96.
• Boguszewski, R. (2018). Polska młodzież w świetle wyników badania „Młodzież 2016”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 2.
• Bołoz, W. (1997). Życie w ludzkich rękach. Podstawowe zagadnienia bioetyczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM”.
• Brzeziński, T. (2008). Bioetyka. W: M. Ciszek (red.). Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii. Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
• Brock, D.W. (2000). Klonowanie ludzi: ocena etycznych argumentów za i przeciw. W: M.C. Nussbaum, C.R. Sunstein (red.). Czy powstanie klon człowieka? Fakty i fantazje. Warszawa: Diogenes.
• Ciszek, M. (red.). (2008). Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii. Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
• Chyrowicz, B. (2009). Argumentacja we współczesnych debatach bioetycznych. Diametros 19.
• Chyrowicz, B. (2002). Bioetyka i  ryzyko. Argument ,,równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Chyrowicz, B. (red.). (1999). Klonowanie człowieka. Fantazje – zagrożenia – nadzieje. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Czarnecki, P. (2008). Dylematy etyczne współczesności. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
• Dawkins, R. (2000). Klonowanie? Cóż w tym złego? W: M.C. Nussbaum, C.R. Sunstein (red.). Czy powstanie klon człowieka? Fakty i fantazje. Warszawa: Diogenes.
• Hołub, G. (2014). Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej.
• Hoser, H.F. (2017). Wprowadzenie. W: J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier (red). Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego. Kielce: Wydawnictwo JEDNOŚĆ.
• Kawecki, W. (2012). O in vitro bez ideologizacji. Homo Dei. Przegląd Teologiczno-Duszpasterski, 4.
• Kaźmierska, K. (2018). Młodzież archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
• Kmieciak, B. (2016). Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa. Family Forum.
• Korczyński, T. (2015). Polska młodzież o rodzinie, wartościach i własnej religijności. Analiza socjologiczna w paradygmacie socjologii wiedzy. W: J. Zimny (red.). Rodzina. Podstawy prawno-teologiczne. Stalowa Wola: Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli. Katedra Pedagogiki Katolickiej.
• Kostro, L. (1985). Bioetyka. W: F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski (red.). Encyklopedia katolicka, t. II. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Kowalski, E. (2022). Bioetyka w  konfesjonale. Vademecum dla duszpasterzy i spowiedników. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.
• Kowalski, E. (2015). Człowiek i bioetyka. Zagadnienia bioetyczne dla duszpasterzy i katechetów. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei.
• Kowalski, M., Falcman, D. (2013). Refleksje o moralności seksualnej nastolatków ‒ w kierunku pozamoralności. Studia Edukacyjne, 24.
• Ľ Osservatore Romano (1997), 10.
• L’ Osservatore Romano (2000), 4.
• L’ Osservatore Romano (2003), 3.
• Ľ Osservatore Romano (2016), 7–8.
• Kraj, T. (2009). Klonowaniem. W: A. Muszala (red.). Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Głos Kościoła. Radom: POLWEN. Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
• Kudla, W. (2022). Prawne aspekty „zmiany płci”. Do Rzeczy, 48.
• Maciejewski, J.A. (2022). Nadchodzi burza o transpłciowość. Sieci, 29.
• Mariański, J. (2018). Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988-1998-2005-2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mariański, J. (2022). Wartości moralne w świadomości maturzystów puławskich (raport z badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1994–2021. Lublin: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie.
• Mazur, J. (2021). Polityka pro homine. Wybrane kwestie z etyki życia politycznego w  zarysie. Kraków: Wydawnictwo UNUM.
• Mepham, B. (2008). Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych. E. Bartnik, P. Golik, J. Klimczyk (tł.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Muszala, A. (2016). Kwestie bioetyczne w encyklice Laudato siʼ papieża Franciszka. Polonia Sacra, 3.
• Nagasawa, A. (2009). Płynne granice między życiem a śmiercią. Raport o bioetyce w Japonii. W: K.M. Cern, P.W. Juchacz, E. Nowak (red.). Etyka życia publicznego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Nagórny, J. (2009). W: K. Jeżyna, J. Gocko, W. Rzepa (red.). Wartość życia ludzkiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Płotka, B. (2023). Myśl biopolityczna w Polsce w latach 1989– 2015. Między bioliberalizmem a biokonserwatyzmem. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Pospieszalski, J. (2022). Transseksualność na siłę. Do Rzeczy, 41.
• Promowanie tranzycji to zbrodnia. Z Waltem Heyerem, amerykańskim pisarzem, który dokonał detranzycji i  ostrzega przed niebezpieczeństwami „zmiany płci” rozmawia Piotr Włoczyk (2022). Do Rzeczy, 48.
• Prüfer, P. (2018). Stałość w zmienności ‒ postawy i oceny niektórych postaw moralnych. W: S.H. Zaręba, M. Zarzecki (red.). Między konstrukcją a  dekonstrukcją uniwersów znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988- 1998-2005-2007. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
• Przygoda, W., Święs, K. Rozpędowski, P. (2023). Sexual Morality of Young Poles as a Challenge for Religious Education. Religions, 14.
• Ramón, L. (2005). Bioetyka dla każdego. Tł. A. Wróblewski. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
• Roguska, B. (2010). Etyczne aspekty zapłodnienia in vitro, Komunikat z badań CBOS, BS/96/2010. Warszawa.
• Rozpędowski, P. (2022). Kościół wspólnota osób wierzących w  percepcji młodzieży. Studium teologicznopastoralne na podstawie badań maturzystów archidiecezji wrocławskiej. Lublin: mps pracy doktorskiej.
• Salij, J. (2001). Moralne aspekty klonowania człowieka. W: M. Skierkowski (red.). W życiu i w śmierci… Łomża: Redakcja Głos Katolicki. Salij, J. (2017). Teologiczna ocena zapłodnienia in vitro. W: J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier (red.). Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i  prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego. Kielce: Wydawnictwo JEDNOŚĆ.
• Słotwińska, H., Buk-Cegiełka, M., Mariański, J., Rybarski, R. (oprac.). (2023). Edukacja religijna młodzieży polskiej ‒ stan obecny i wyzwania. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.
• Sobczak, S. (2009). Młodzież wobec stopnia akceptacji norm prawnych i moralnych. W: D. Walczak-Duraj (red.). Wartości i postawy młodzieży polskiej, t. 1. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szauer, R. (2019). Między potrzeba doznań a trwałością postaw. Religijność i moralność uczniów szkół średnich i studentów uczelni wyższych w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Studium socjologiczne. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
• Szauer, R. (2022). Z dystansem i w potrzebie. Religijność i moralność mieszkańców diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Studium socjologiczne. Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła katolickiego SAC.
• Ślęczak-Czakon, D. (2004). Problem wartości i jakości życia w sporach bioetycznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Ślipko, T. (1988). Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
• Ślipko, T. (2010). Spacerem po etyce. Kraków: Wydawnictwo PETRUS.
• Tokarczyk, R. (2012). Prawa narodzin, życia i śmierci. Podstawy biojurysprudencji. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Wilczyński, P. (2023). Nie pytaj mnie o nią. Tygodnik Powszechny, 13.
• Wróbel, J. (2011). Antropologia we współczesnej refleksji bioetycznej, czyli o podstawach etycznych w biomedycynie. W: Z. Wanat (red.). Bioetyka personalistyczna wobec wyzwań biomedycznych. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Wróbel, J. (2012). Bioetyczny rys transseksualizmu. W: K. Jeżyna, M. Pokrywka (red.). Współczesne oblicza seksualności. Przesłanie moralne Kościoła. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wróbel, J. (2016). Transseksualizm z perspektywy eklezjalnej. Family Forum.
• Zemło, M. (2023). Opinie uczniów szkół białostockich na temat wybranych norm społecznych. W: J. Mantur (red.). Styl życia młodzieży Białegostoku. Raport, Białystok: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku.
• Żukowska-Gardzińska, D., Wieczorek, B. (2023). Stworzeni na obraz Boga. W Drodze, 5.