Strategie przetrwania uczniów-uchodźców z Ukrainy (w percepcji nauczycieli z liceów ogólnokształcących)
- Institution: Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku
- ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7875-0045
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 149-162
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/em.2024.02.10
- PDF: em/25/em2510.pdf
Survival strategies of Ukrainian student-refugees (in the perception of general secondary school teachers)
The aim of the article was to identify and characterize survival strategies adopted by Ukrainian refugee students in general secondary schools. The study was grounded in qualitative research within the interactionist perspective, with the use of thematic analysis. The empirical material was collected through in-depth narrative interviews with twelve teachers from six schools located in cities of various sizes. The research revealed and described three main strategies employed by refugee students: distancing strategy (from teachers, education, and peer groups), engagement avoidance strategy (in classwork and homework), and non-learning of the Polish language strategy. The primary function of these strategies was to simulate the performance of school duties and assume the role of a learner. The strategies were students’ responses to the imposed situation of sudden and compulsory functioning in school in a foreign country, without knowledge of the teaching language and without preparation for participation in advanced secondary education. The strategies constituted a response to the lack of systemic, flexible, and functional solutions stimulating the adaptive processes of refugee students. The article concludes with practical implications regarding the necessity of developing a coherent concept of education for refugee students, as well as migrants who do not present sufficient competence in the Polish language at the secondary level.
Celem artykułu była identyfikacja i charakterystyka strategii przetrwania przyjmowanych przez uczniów-uchodźców z Ukrainy w liceach ogólnokształcących. Jego podstawę stanowiły badania jakościowe w perspektywie interakcjonistycznej z wykorzystaniem analizy tematycznej. Materiał empiryczny został zebrany metodą pogłębionego wywiadu narracyjnego z dwunastoma nauczycielami z sześciu szkół, z miast o różnej wielkości. Badania pozwoliły ujawnić i opisać trzy główne strategie uczniów-uchodźców, takie jak: strategia dystansowania (do nauczyciela, edukacji i grupy rówieśniczej), strategia unikania zaangażowania (w pracę lekcyjną i domową) oraz strategia nieuczenia się języka polskiego. Główna funkcja opisanych strategii polegała na pozorowaniu wykonywania obowiązków szkolnych oraz symulowaniu roli ucznia. Strategie były odpowiedzią uczniów na narzuconą sytuację nagłego i przymusowego funkcjonowania w szkole w obcym kraju bez znajomości języka nauczania oraz bez przygotowania do uczestnictwa w zaawansowanej edukacji na poziomie licealnym. Strategie stanowiły reakcję na brak systemowych, elastycznych i funkcjonalnych rozwiązań stymulujących procesy adaptacyjne uczniów-uchodźców. Artykuł wieńczą wnioski praktyczne dotyczące konieczności wypracowania spójnej koncepcji edukacji uczniów-uchodźców, a także migrantów, którzy nie znają języka polskiego na poziomie ponadpodstawowym.
REFERENCES:
- Bailey, J. 2008. First steps in qualitative data analysis. Transcribing. Family practice. 2, pp. 127–131.
- Berry, J.W. 1992. Acculturation and adaptation in a new society. International Migration Quarterly. 1, pp. 69–85.
- Berry, J.W. 1997. Immigration, acculturation and adaptation. Lead article, Applied Psychology. 46, pp. 5–68.
- Berry, J.W. 2011. Integration and multiculturalism: Ways towards social solidarity. Papers on Social Representations. 1 (20), pp. 2.1–2.21.
- Biernat, T. 2023. Ukraiński exodus. Oblicza uchodźstwa rodzinnego. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
- Biernat, T., Krakowiak P. i Leszniewski T. 2021. Emigracja zarobkowa Polaków do Szkocji, Społeczne i kulturowe Konteksty adaptacji. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
- Bilińska-Suchanek, E. 2011. Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Boyatzis, R. 1998. Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Thousand Oaks: Sage.
- Braun, V. and Clarke, V. 2006. Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology. 3, pp. 77–101.
- Grzybowski, P.P. 2023. Szkoła różnorodna kulturowo w Polsce. Doświadczenia bydgoskich nauczycieli w pierwszym okresie wojny w Ukrainie. Edukacja Międzykulturowa. 2, ss. 177–189.
- Herbst, M. and Sitek, M. 2023. Education in exile: Ukrainian refugee students in the schooling system in Poland following the Russian–Ukrainian war. European Journal of Education. 58, pp. 575–594.
- Holt, P. ed. 2012. Teacher strategies. London: Routledge, p. 37.
- Jackson, J.P. 1990. Life in classrooms. New York, London: Teachers College Press.
- Jarosz, S. i Klaus, W. 2023. Przyjęcie osób uchodźczych z Ukrainy w Polsce w 2022 roku. Polska szkoła pomagania. Raport. https://konsorcjum.org.pl/wp-content/uploads/2023/04/Polska-Szkola-Pomagania-raport-1.pdf (10.06.2024).
- Wszystko co najważniejsze, Jedna trzecia dzieci i nastolatków ukraińskich z traumą wojny, 552. https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/jedna-trzecia-dzieci-i-nastolatkow-ukrainskich-z-trauma-wojny (13.04.2024).
- Lewowicki, T. 2013. Edukacja wobec odwiecznych i współczesnych problemów świata – konteksty i wyzwania edukacji międzykulturowej. Edukacja Międzykulturowa. 2, ss. 19–37.
- Meighan, R. 1993. Socjologia edukacji. Toruń: Wydawnictwo UMK.
- Nikitorowicz, J. 2017. Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej się tożsamości. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
- Ogrodzka-Mazur, E. 2018. Intercultural education in Poland: current problems and research orientations. Kultura i Edukacja. 2, pp. 65–82.
- Otto, P. i Nowosielska, P. 2022. Uczniowie z Ukrainy w zawieszeniu w polskiej szkole. Gazeta Prawna. 14 XII 2022. https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/8609330,uczniowie-z-ukrainy-szkola-egzaminy-oddzialy-przygotowawcze.html.
- Olejniczak, K. 2023. Ukraińskie dzieci w polskim systemie oświaty. MEiN zapowiada kontrole w szkołach. https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/ukrainskie-dzieci-w-polskim-systemie-oswiaty-mein-zapowiada-kontrole-w-szkolach,468514.html.
- Parchomiuk, M., Ćwirynkało K. and Antoszewska, B. 2023. Adjusting the teaching process for refugee students from Ukraine. The perspective of polish teachers. The New Educational Review. 74. pp. 9–20.
- Urlińska, M.M. i Jurzysta, K. 2016. Pomiędzy nadzieją a (nie)spełnieniem. Rola polskiego nauczyciela na Łotwie. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Woods, P. 2019. Pupil Strategies: Explorations in the Sociology of Education. https://www.researchgate.net/publication/331530125_Pupil_Strategies_Explorations_in_the_Sociology_of_Education/citation/download.
- Woods, P. 1977. Teacher strategies: explorations in the sociology of the school. London: Routledge.
- Woods, P. ed. 2012a. Strategies in teaching and learning. W: Woods, P. ed. Teacher strategies. London: Routledge.
- Woods, P. ed. 2012b. Pupil strategies. W: Woods, P. ed. The developement of pupil strategies. London: Routledge.
- Wójcik, K. 2023a. Ukraińscy uczniowie rezygnują z polskich szkół. Rzeczpospolita 5.05.2023 roku. https://www.rp.pl/cudzoziemcy/art38430891-ukrainscy-uczniowie-rezygnuja-z-polskich-szkol (6.05.2023).
- Wójcik, K. 2023b. Zagubieni ukraińscy uczniowie. To może być problem dla polskiego społeczeństwa. Rzeczpospolita (6.03.2023).
Ukraina wykluczenie strategie uczniów uczniowie uchodźcy adaptacja integracja Ukraine exclusion refugee students student strategies adaptation integration