Migracje jako „zmienna niezależna” międzykulturowego poznania. Wyzwania stawiane przed współczesnym nauczycielem

Migration as an “independent variable” of intercultural cognition. Challenges for the contemporary teacher

This article is aimed to look at ‘migration’ as a complex social category to support teachers in their preparation for working with students of diverse cultural backgrounds. In all likelihood, the national composition of Polish school will change significantly shortly. Students with complex and non-obvious immigrant experiences will dominate in the first stage. Like an “independent variable”, they will condition the course of social relations, including school relations. Supporting each teacher in extensive preparation for responsible work with students with different cultural experiences becomes a professional necessity and a (self-) educational challenge. As a first step, teachers should, therefore, become familiar with the typology of migration. This knowledge will make it easier for them to determine with whom they are working, i.e. with which baggage of cultural, identity, and migration experiences the other Person comes to them. Secondly, the practical preparation of educators should include intercultural education content to realistically respond to emerging expectations (of students and parents) and the resulting changes and even difficulties. Thirdly, the teacher should understand that, especially, mass immigration is associated with the emergence of overlapping identities, attitudes (including resentment) and the hybridisation of social life. Anticipatory education for a common and promising European future requires the courageous formulation of questions and the search for ways to solve them. For the time being, however, there is a perceptible gap in the intercultural preparation of teachers. It should be reduced as soon as possible because a new society is forming. Its formation should be responsible and accepted by the parties to this process, i.e., the contribution of the educational processes should be crucial.

Celem artykułu jest przyjrzenie się „migracji” jako złożonej kategorii społecznej z myślą o wsparciu nauczycieli w ich przygotowaniu do pracy z uczniami o różnorodnym pochodzeniu kulturowym. Najprawdopodobniej w niedalekiej przyszłości skład narodowościowy polskiej szkoły znacząco się zmieni. W pierwszym etapie dominować będą uczniowie o złożonych i nieoczywistych doświadczeniach imigranckich. One właśnie, jako „zmienna niezależna”, będą warunkować przebieg relacji społecznych, w tym szkolnych. Wsparcie każdego nauczyciela w szerokim przygotowaniu do odpowiedzialnej pracy z uczniem o odmiennych doświadczeniach kulturowych staje się zatem koniecznością zawodową i wyzwaniem (samo)edukacyjnym. W pierwszej kolejności nauczyciele powinni więc poznać typologię migracji. Wiedza ta ułatwi im określenie, z kim pracują, tzn. z jakim bagażem doświadczeń kulturowych, tożsamościowych i migracyjnych przybywa do nich drugi człowiek. Po drugie, praktyczne przygotowanie pedagogów powinno objąć treści z zakresu edukacji międzykulturowej, aby realnie reagować na pojawiające się oczekiwania (uczniów, rodziców) i wynikające z nich zmiany, a nawet trudności. Po trzecie, nauczyciel powinien rozumieć, że imigracja, szczególnie masowa, wiąże się z powstawaniem nakładających się na siebie tożsamości, postaw (m.in. resentymentu) i hybrydyzacją życia społecznego. Antycypujące wychowanie do europejskiej wspólnej i dobrej przyszłości wymaga odważnego formułowania pytań i szukania dróg ich rozwiązania. Na razie jednak dostrzegalna jest luka w międzykulturowym przygotowaniu nauczycieli. Należy ją jak najszybciej zmniejszyć, gdyż nowe społeczeństwo cały czas się kształtuje. Ważne, by jego formacja była odpowiedzialna i akceptowana przez strony tego procesu, czyli aby wkład procesów edukacyjnych miał kluczowy charakter.

REFERENCES:

• Bond, R. 2022. Understanding International Migration. Cham: Palgrave Macmillan.
• Eisenstadt, S.N. 1953. Analysis of patterns of immigration and absorption of immigrants. Population Studies: A Journal of Demography. 7 (2), pp. 167–180.
• European Commission. 2017. Preparing teachers for diversity – The role of initial teacher education – Final report. Luxembourg: Publications Office.
• European Commission. 2020. Thematic Fiche: Inclusion of young refugees and migrants through education. Luxembourg: Publications Office.
• European Commission. 2024. European Education Area. Quality education and training for all. https://education.ec.europa.eu/pl (30.05.2024).
• Fauri F., Mantovani D. and Strangio D. eds. 2022. Economic and Social Perspectives on European Migration. Abingdon – New York: Routledge.
• Foresight 2011. Migration and Global Environmental Change. Future Challenges and Opportunities. Final Project Report. London: The Government Office for Science.
• Haas, H., Castles, S. and Miller, M.J. 2020. The age of migration: international population movements in the modern world. Introduction. Sixth edition. New York: The Guilford Press.
• Helliwell, J.F., Layard, R., Sachs, J.D., De Neve, J.-E., Aknin, L.B. and Wang, S. eds. 2023. World Happiness Report 2023. New York: Sustainable Development Solutions Network.
• Janicki, W. 2007. Przegląd teorii migracji ludności. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia. 62 (B), ss. 285–304.
• Jaskuła, S. 2022. Rzeczywistość hybrydalna. W: Jaskuła, S. red. Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, ss. 13–31.
• Korporowicz, L. 2022. Ambiwalencje kulturowych hybrydyzacji. W: Jaskuła, S. red. Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, ss. 53–74.
• Lewis, R.D. 2018. When Cultures Collide. London: John Murray Press.
• Maszke, A.W. 2008. Metody i techniki badań pedagogicznych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• McAuliffe, M. and Triandafyllidou, A. eds. 2021. World Migration Report 2022. Geneva: International Organization for Migration (IOM).
• Nikitorowicz, J. i Guziuk-Tkacz, M. 2021. Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w kontekście pedagogicznym. Edukacja Międzykulturowa. 2 (15), ss. 23–36.
• Nikitorowicz, J. 2022. Tożsamość hybrydowa człowieka. Udręka czy wartość psychologiczno-kulturowa? W: Jaskuła, S. red. Rzeczywistość hybrydalna. Pomiędzy bytami. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, ss. 93–107.
• Nussbaum, M.C. 2008. W trosce o człowieczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
• Rattansi, A. 2011. Multiculturalism: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Rosa, H. 2019. Resonance. A Sociology of the Relationship to the World. Cambridge: Polity Press.
• Scheler, M. 2022 [1912]. Resentyment w strukturze systemów moralnych. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Wójcik-Żołądek, M. 2014. Współczesne procesy migracyjne: definicja, tendencje, teorie. Studia BAS. 4 (40), ss. 9–35.