O problemach warsztatowych i koncepcyjnych związanych z pisaniem monografii sejmikowej dla XVIII wieku. Uwagi w związku z pracą Pawła Paciorka

On the workshop and conceptual problems of writing a sejmik monograph for the 18th century. Notes in connection with the work of Pawel Paciorek

This review article is a critical approach to Paweł Paciorek’s monograph (The Regional Assemblies of Sandomierz Province in the Years 1764–1795: the Structure and Function) published by Ipso Facto publishing house, Poznań–Kielce 2023 (pp. 337). Unfortunately, the work does not meet the requirements applying to this type of work. It is incoherent in terms of the concept and structure outlined in the introduction. In view of the diverse experiences of recent years,focusing mainly on Pawiński’s Volumes seems insufficient if not anachronistic when it comes to research into the 18th century. The lack of full documentation on the instructions and resolutions should have prompted Paweł Paciorek to do more archive research and draw more cautious conclusions. Much of the key material has long been available online and yet has not been used. Moreover, the reviewed material has not been fully exploited. Numerous errors and inconsistencies, resulting from insufficient attention to the analysis of the materials and literature, are an indication that this work should be approached with a great deal of caution. However, it seems more appropriate that the history of the Sandomierz Voivodeship assembly during the reign of Stanisław August Poniatowski should be properly reworked.

Otázky koncepce a zpracování při sepisování monografie polskich sejmiků 18. století. Poznámky v souvislosti s dílem Pawła Paciorka

REFERENCES:

• AGAD: Archiwum Publiczne Potockich – sygn. 313, t. 1–3; Zbiór Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej, sygn. 732
• Biblioteka Czartoryskich: rkps 653, 672, 687, 688, 700, 723, 730, 733, 930, 927
• Biblioteka Jagiellońska: rkps 7600, 7597
• Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego: rkps 116
• Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spisy, cz. 5 (1751–1794), wyd. J. Ternes, Warszawa 2017
• Entretiens du roi Stanislas-Auguste avec Otto Magnus von Stackelberg (1776), oprac. E. Zielińska, Warszawa 2020
• Księga domowa Leona i Hieronima Kochanowskich (1763–1855), Przegląd Historyczny 20, (1916), s. 179–180
• Pamiętnik króla Stanisława Augusta. Antologia, red. M. Dębowski, Warszawa 2013
• Radom i Bar 1767–1768. Dziennik wojennych działań jenerał-majora Piotra Kreczetnikowa w Polsce i jego wojenno-polityczną korespondencją z księciem Mikołajem Repninem, posłem rosyjskim w Warszawie, tłum. K. Stolnikowicz-Chełmski, Poznań 1874
• Volumina legum, t. 7, Petersburg 1859–1860, t. 9, Kraków 1889
• Anusik Z., Historiografia polska epoki wczesnonowożytnej po 1989 roku. Historia polityczna, [w:] „Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań...”. Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18–20 września 2019 roku, t. 2: Od starożytności po wiek XIX, red. J. Pomorski, M. Mazur, Lublin 2021, s. 201–235
• Bednaruk W., Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim 1764–1795, Lublin 2011
• Butterwick R., Polska rewolucja a kościół katolicki 1788–1792, Kraków 2012
• Choińska-Mika J., Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998
• Danilczyk A., W kręgu afery Dogrumowej. Sejm 1786 roku, Warszawa 2010
• Dyktyńska D., Działalność sejmikowa wojewody sandomierskiego Macieja Sołtyka, w świetle uchwał sejmiku sandomierskiego z lat 1750–1792, Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 26 (2011), s. 111–120
• Filipczak W., Konfederacje w opiniach sejmików poselskich w czasach Rady Nieustającej [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. red. A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Kraków 2022, s. 203–225
• Filipczak W., Organizacja sądownictwa w świetle uchwał sejmików koronnych 1778–1786 [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Prawo i bezprawie, red. S. Achremczyk i J. Kiełbik, Olsztyn 2018, s. 101–119
• Filipczak W., Sejm 1778, Warszawa 2000 Filipczak W., Sejmiki poselskie w 1776 r. wobec I rozbioru Polski, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Czasy rozbiorów. red. S. Archremczyk, E. Figura-Osełkowska, J. Kiełbik, Olsztyn 2024, s. 103–121
• Filipczak W., Senatorowie w elicie politycznej województwa sandomierskiego w latach 1777– –1786, [w:] Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. Elity w państwie polsko-litewskim, red. A. Barwicka-Makula, A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2023, s. 235–261
• Filipczak W., Szlachta koronna wobec reformy sejmu w świetle instrukcji poselskich z lat 1778– 1786, [w:] Między Barokiem a Oświeceniem. Parlamentaryzm, red. B. Krysztopa-Czupryńska, J. Kiełbik, Olsztyn 2016, s. 55–69
• Filipczak W., Ziemskie urzędy sądowe w życiu politycznym województwa sandomierskiego w latach 1777–1783, Przegląd Nauk Historycznych 15 (2016), z. 2, s. 191–211
• Filipczak W., Życie sejmikowe Prowincji Wielkopolskiej 1780–1786, Łódź 2012 Filipczak-Kocur A., Sejmik sieradzki za Wazów (1587–1668), Opole 1989
• Gierowski J., Sejmik generalny księstwa mazowieckiego na tle ustroju sejmikowego Mazowsza, Wrocław 1948
• Glabisz G., Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793, Poznań 2022
• Jurgaitis R., Nuo bajoriškosios savivaldos iki parlamentarizmo: Vilniaus seimelio veikla, 1717–1795 m., Wilno 2016
• Jusupović M., Zwierzykowski M., Edytorstwo akt sejmikowych dawnej Rzeczypospolitej – dyskusja o współczesnych problemach i możliwościach wydawania źródeł do dziejów parlamentaryzmu i samorządności terytorialnej, Zapiski Historyczne 89 (2024), z. 1, s. 111–138
• Jusupović M., Specyfika sejmików wielkopolskich w dobie przemian. Uwagi nad pracą Grzegorza Glabisza „Sejmiki wielkopolskie w latach 1764–1793”, Kwartalnik Historyczny 130 (2024), z. 4, s. 861–878
• Kisielewski W., Reforma książąt Czartoryskich na sejmie konwokacyjnym 1764 r. z poprzednim poglądem na stan Polski za czasów saskich i literaturę polityczną XVIII wieku, Sambor 1880
• Kołodziej R., Zwierzykowski M., Bibliografia parlamentaryzmu Rzeczypospolitej szlacheckiej, Poznań 2012
• Konieczna D., Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzesko litewskiego w latach 1565–1763, Warszawa 2013
• Kosińska R., Sejmiki poselskie 1766 r., Kwartalnik Historyczny 125 (2018), z. 4, s. 861–899
• Kościański T., Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1733–1763, Poznań 2024
• Lityński A., Problem szlacheckiego prawa zgromadzeń ziemskich w Polsce w XVII i XVIII w., Czasopismo Prawno-Historyczne 26 (1974), z. 1, s. 175–183
• Lityński A., Sejmiki dawnej Rzeczypospolitej (na marginesie pracy J. Włodarczyka, Sejmiki łęczyckie), Przegląd Historyczny 66 (1975), z. 2, s. 295–304
• Lukowski J., The Szlachta and the Confederacy of Radom 1764–1767/68. A Study of the Polish Nobility, Antemurale 21, Roma 1977
• Łopatecki K., Edycje źródłowe akt sejmikowych: przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, Miscellanea Historico-Iuridica 14 (2015), z. 2, s. 9–43
• Paciorek P., Listy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do Jana Wielopolskiego wojewody sandomierskiego z lat 1767–1773, Rocznik Politologiczny 11 (2015), s. 93–101
• Paciorek P., Postawy polityczne szlachty sandomierskiej w świetle konfederacji z lat 1764–1767, [w:] Z życia politycznego szlachty i ziemiaństwa między Wisłą a Pilicą w XVI–XX wieku. Studia, red. J. Gapys, M. Nowak, J. Pielas, Kielce 2017, s. 171–150
• Pawiński A., Rządy sejmikowe w Polsce 1572–1795 na tle stosunków woj. kujawskich, oprac. H. Olszewski, Warszawa 1978
• Płaza S., Sejmiki i zjazdy szlacheckie województw poznańskiego i kaliskiego. Ustrój i funkcjonowanie, (1572–1632), Warszawa–Kraków 1984
• Polska na tle Europy XVI–XVII wieku. Materiały z konferencji Muzeum Historii Polski, Warszawa, 23–24 października 2006 r., Warszawa 2007
• Rolnik R., Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1973), Katowice 2000
• Skowroński P., Zmagania o kształt osobowy sejmu 1773–1775, Kwartalnik Historyczny 127 (2020), z. 2, s. 233–272
• Stolicki J., O modelu monografii sejmiku w drugiej połowie XVII wieku, [w:] Po Unii – sejmiki szlacheckie w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, red. H. Lulewicz, M. Wagner, Siedlce 2013, s. 177–198
• Stolicki J., Sejmiki województw ukrainnych podczas wygnania 1648–1700, Kraków 2023
• Stroynowski A., Obrady sejmu grodzieńskiego 1784 roku. Studium z dziejów kultury parlamentarnej, Częstochowa 2020
• Szwaciński T., Sejmiki poselskie przed konwokacją 1764 r., Kwartalnik Historyczny 113 (2006), z. 1, s. 19–56
• Ternes J., Sejmik chełmski za Wazów (1587–1668), Lublin 2004
• Trawicka Z., Sejmik województwa sandomierskiego w latach 1572–1696, Kielce 1985
• Ujma M., Sejmik lubelski 1572–1696, Warszawa 2003
• Włodarczyk J., Sejmiki łęczyckie, Łódź 1973
• Zakrzewski A., Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI–XVIII w. Ustrój i funkcjonowanie: sejmik trocki, Warszawa 2000
• Zielińska Z., Badania nad historią polityczną osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej w latach 1991–2016. Stan obecny i postulaty badawcze na przyszłość, [w:] Wiek osiemnasty jako zmiana. Perspektywy i problemy, red. M. Parkitny, Poznań 2023, s. 249–284
• Zielińska Z., O sukcesyi tronu w Polszcze 1787–1790, Warszawa 1991 Zielińska Z., Polska w okowach „systemu północnego” 1763–1766, Kraków 2012
• Zwierzykowski M., Wydawanie akt sejmikowych Rzeczypospolitej szlacheckiej – dorobek edytorski oraz refleksje nad klasyfikacją źródeł do dziejów osiemnastowiecznych sejmików, Wiek Oświecenia 27 (2011), s. 26–46
• Zwierzykowski M., Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696–1732, Poznań 2010