Edukacyjny potencjał książek obrazkowych na przykładzie twórczości Iwony Chmielewskiej

The aim of the text is to present the educational potential of selected books by Iwona Chmielewska - a Polish artist, illustrator, graphic artist. The attention was paid to the content of selected works by the author, which can be treated as tools conducive to work on the development of readers’ imagination and empathy. By analyzing the entire architecture of selected picture books by Chmielewska, they can be seen as an unlimited field that can be used to design „educational opportunities”. The text is an idea of going out to children with an art book, an encouragement to look for others with a similar wealth of metaphors and symbols, so that this type of literature becomes the subject of various forms of school and extracurricular education. The text is structured as follows: explain the meaning of the term picture book; emphasizing the importance of picturebooks in contemporary culture; an attempt to define the characteristic style of Iwona Chmielewska’s books; consider the importance of empathy and imagination for the cultural sensitization of the reader; presenting proposals for educational activities inspired by the books by Iwona Chmielewska. The content analysis method used in the methodology of qualitative research was used.

Celem tekstu jest zaprezentowanie edukacyjnego potencjału wybranych książek Iwony Chmielewskiej - polskiej artystki, ilustratorki, grafika. Zwrócono uwagę na treści wybranych prac autorki, które można traktować jako narzędzia sprzyjające nade wszystko pracy nad rozwojem wyobraźni i empatii czytelników. Analizując całą architekturę wybranych książek obrazkowych toruńskiej artystki, można je postrzegać jako nieograniczone pole mogące służyć projektowaniu „okazji edukacyjnych”, mając na uwadze maksymalizowanie szans rozwojowych dzieci, szczególnie w młodszym wieku szkolnym. Tekst jest pomysłem wyjścia do dzieci z książką artystyczną, zachętą do poszukiwania innych o podobnym bogactwie metafor i symboli, tak aby tego typu literatura stała się przedmiotem różnych form edukacji szkolnej i pozaszkolnej. Tekst ma następującą strukturę: wyjaśnienie rozumienia terminu „książka obrazkowa” (angielska nazwa picturebook); podkreślenie znaczenia picturebooków w kulturze współczesnej; próba określenia charakterystycznego stylu książek Iwony Chmielewskiej; rozważania nad znaczeniem empatii i wyobraźni dla kulturowego uwrażliwiania czytelnika; przedstawienie propozycji działań edukacyjnych zainspirowanych książkami Iwony Chmielewskiej. Wykorzystano metodę analizy treści stosowaną w metodologii badań jakościowych.

REFERENCES:

• Chmielewska, I. (2013). Cztery zwykłe miski. Wrocław: Format.
• Chmielewska, I. (2014). Dwoje ludzi. Poznań: Media Rodzina.
• Chmielewska, I. (2020). Gdzie jest moja córka. Wrocław: Format.
• Chmielewska, I. (2013). Kłopot. Warszawa: Wytwórnia.
• Chmielewska, I. (2014). O tych, którzy się rozwijali. Poznań: Media Rodzina.
• Chmielewska, I. (2015). W kieszonce. Poznań: Media Rodzina.
• Appelt, K. (2015). Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka? W: A. Brzezińska (red.),
• Portrety psychologiczne człowieka (s. 271-296). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Arzipe, E., Styles M. (2003). Children Reading Pictures. Interpreting visual texts. New York-London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Bader, B. (1976). American picturebooks from Noah’s Ark to the Beast Within, New York: Macmillan.
• Cackowska, M. (2016). „Emergent literacy”, „visual literacy” i „czytanie dialogowe”. Potencjał edukacyjny i emancypacyjny książki obrazkowej w środowisku rodzinnym i przedszkolnym. Problemy Wczesnej Edukacji, 2.
• Cackowska, M. (2017). Współczesna książka obrazkowa - pojęcia, typologia, badania, teorie, konteksty, dyskursy. W: M. Cackowska, H. Dymel-Trzebiatowska, J. Szyłak (red.). Książka obrazkowa. Wprowadzenie. Poznań: Instytut Kultury Popularnej.
• Emergent Literacy. Children’s Books from 0 to 3 (2011). B. Kummerling-Meibauer (red.). Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Kapuściński, R. (1995). Lapidarium. Warszawa: Czytelnik.
• Kelly, L.B., Moses, L. (2018). Children’s Literature That Sparks Inferential Discussions, The Reading Teacher, 1.
• Kiefer, B. (2008). What is a Picturebook, Anyway? The Evolution of Form and Substance Through the Postmodern Era and Beyond. W: L.R. Sipei, S. Pantaleo (red.), Postmodern Picturebooks. Play, Parody, and Self-Referentiality. New York-London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Klatki z wyobraź nią. Z Iwoną Chmielewską rozmawia Marta Syrwid. W: Znak (2016), grudzień . http://www.miesiecznik.znak.com.pl/klatki-z-wyobraznia/.
• Klus-Stań ska, D. (2010). Infantylizujący stereotyp nauczycielki wczesnej edukacji. W poszukiwaniu kontekstów i źródeł ukrytego dyskursu „Naszej Pani”. Kultura i Edukacja, 2.
• Klus-Stań ska, D., Nowicka. M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Gdańsk: Harmonia, 2005. Lin, G. The windows and mirrors of your Child’s Bookshelf, https://www.youtube.com/watch?v=_wQ8wiV3FVo.
• Łukaszewicz, R. (1994). Edukacja z wyobraź nią, czyli jak podróż ować bez map. Wrocław: Fundacja Wolne Inicjatywy Edukacyjne.
• Łukaszewicz, R. (2020). Wrocławska Szkoła Przyszłości PLUS, czyli lepsze jest możliwe. Działania praktyczne, wizje i projekcje nowego-innego-twórczego. Wrocław: Fundacja Wolnych Inicjatyw Edukacyjnych.
• Nikolajeva, M. (2013). Picturebooks and emotional literacy. The Reading Teacher, 4.
• Nikolajeva, M., Scott C. (2000). The Dynamics of Picturebook Communication. Children’s Literature in Education, 4.
• Nikolajeva, M., Scott C. (2006). How picturebooks work. New York-London: Routledge Taylor & Francis Group.
• Nowak, M. (2000-2001). Wychowanie do wartościowania w kontekście pluralizmu. Roczniki Nauk Społecznych, t. XXVIII-XXIX, z. 2.
• Ossowska, M. (2002). Motywy postępowania: z zagadnień psychologii moralności. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Pankowska, K. (2000). Pedagogika dramy. Teoria i praktyka. Warszawa: Żak.
• Pankowska, K. (2019). Migotliwy obraz świata w świecie obrazów. Kultura i Edukacja, 2.
• Pietrasiń ski, Z. (1988). Rozwój z perspektywy jego podmiotu. W: M. Tyszkowa (red.) Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne (s. 90-112). Warszawa: PWN.
• Read, H. (1976). Wychowanie przez sztukę. Wrocław: Ossolineum.
• Skarga, B. (1997). Tożsamość i różnica. Kraków: Znak.
• Słońska, I. (1977). Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe. Spotkanie z Iwoną Chmielewską organizowane w ramach projektu Książki do patrzenia, http://ksiazkidopatrzenia.pl.
• Swędrowska, M. (2014). Czytanie wrażeniowe. Innowacyjny model czytania dzieciom tekstów literackich w przedszkolu i w szkole. Trendy, 2.
• Tokarczuk, O. (2020). Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Uszyńska-Jarmoc, J. (2007). Od twórczości potencjalnej do autokreacji w szkole. Białystok: Trans Humana.