Komunikacja w kulturze japońskiego kolektywizmu – wybrane koncepty

Communication in Japanese collectivist culture – selected concepts

Japan is one of the most ethnically homogeneous countries in the world. Although there is an indigenous minority Ainu ethnic group from Hokkaido Prefecture and indigeneous inhabitants of the Riukiu (Okinawa) archipelago, the Japanese communally share the core values that form the core of their sense of cultural and national identity. Hall and Hofstede’s concepts provide a reference point for the present reflections on specific aspects of the Japanese cultural code, encompassing the sociological and psychological concepts of uchi-soto, honne-tatemae, and wa. Awareness of the role the Japanese attribute to social harmony helps sensitise the unique communicative culture of the Japanese and, under certain circumstances, to break down cultural barriers. Internalising this attitude can help a non- Japanese demonstrate proper social etiquette and maintain communicative harmony. My own experience of experiencing cultural difference in Japan from the perspective of a woman, a European, and a Polish researcher, provided a direct impetus to analyse the underlying cultural concepts that underlie Japanese communicative culture, as well as the perception of the dichotomy of Self versus the Other.

Japonia jest jednym z najbardziej etnicznie homogenicznych krajów na świecie. Choć występuje tu rdzenna, mniejszościowa grupa etniczna Ainu z prefektury Hokkaido oraz indygeniczni mieszkańcy archipelagu Riukiu (Okinawa), Japończycy wspólnotowo podzielają podstawowe wartości tworzące trzon ich poczucia tożsamości kulturowej i narodowej. Koncepcje Halla i Hofstede stanowią punkt odniesienia dla niniejszych refleksji dotyczących specyficznych aspektów japońskiego kodu kulturowego, obejmującego koncepty socjologiczno-psychologiczne uchi-soto, honne-tatemae i wa. Świadomość roli, jaką Japończycy przypisują harmonii społecznej, pomaga w uwrażliwieniu na unikalną kulturę komunikacyjną Japończyków i – w określnych okolicznościach – w znoszeniu barier kulturowych. Harmonia grupy jest ceniona ponad indywidualne pragnienia, a Japończycy przekazują informacje w sposób pośredni, aby uniknąć konfliktów, które mogą się pojawić. Moje własne przeżycia związane z doświadczaniem różnicy kulturowej w Japonii z perspektywy kobiety, Europejki, polskiej badaczki, stanowiły bezpośredni impuls zarówno do analizy podstawowych konceptów kulturowych, które leżą u podstaw japońskiej kultury komunikacyjnej, jak i do postrzegania dychotomii Swój versus Obcy. Refleksjom przyświeca cel teoretyczny, tj. pogłębienie stanu wiedzy na temat różnic w stylach komunikacyjnych między Dalekim Wschodem a kulturą europejską, na przykładzie wspomnianych konceptów. Problemem poddanym analizie jest poznawczy aspekt opisu i wyjaśnienia specyficznych elementów aksjologii komunikacji kultury japońskiej, z uwzględnieniem istotnej dla ich zrozumienia roli kolektywizmu.

REFERENCES:

• Allison A. (2013). Precarious Japan. Durham: Duke University Press.
• Bachnik, J.M. (1994). Challenging our conceptualizations of self, social order, and language. W: J.M. Bachnik & C.J. Quinn (red.), Situated meaning: Inside and outside in Japanese self, society, and language (s. 3–37). Princeton University.
• Bachnik, J.M., & Quinn, C.J.Jr. (red.) (1994). Situated meaning: Inside and outside in Japanese self, society, and language. Princeton University Press.
• Carlet, L. (2011, November 15). Tatemae as truth, culture clashes and Arudou’s dangerous myth, Tatemae, a type of truth, not lie. The Japan Times. http://www.japantimes.co.jp/community/2011/11/15/voices/tatemae-as-truth-culture-clashes-and-arudousdangerous-myth/#.UqSeI2QW3eN.
• Carroll, T. (2005). Beyond keigo: Smooth communication and expression of respect in Japanese as a foreign language. International Journal of the Sociology of Language, 2005(175/176), 233–247.
• Cohen, A.B., Wu, M.S., & Miller, J. (2016). Religion and culture: Individualism and collectivism in the East and West. Journal of Cross-Cultural Psychology, 47(9), 1236–1249.
• Collier, D., & Hernandez, X. (2015). Tatemae and Honne: Interpreting the Theory vs. Practice of International Student Development and Outreach. Journal of Diversity in Higher Education, 9(4), 369–384.
• Feldman, O. (2005). Talking politics in Japan today. Sussex Academic Press.
• Fukushima, M., Sharp, S.F., & Kobayashi, E. (2009). Bond to Society, Collectivism, and Conformity: A Comparative Study of Japanese and American College Students. Deviant Behavior. 30(5), 434–466.
• Gesteland, R. (2012). Cross-Cultural Business Behavior. Copenhagen Business School Press.
• Goffman, E. (1990). The presentation of self in everyday life. Penguin.
• Goodman, R., & Refsing, K. (eds.) (1992). Ideology and practice in modern Japan. Routledge.
• Gudykunst, W.B., & Ting-Toomey, S. (1988). Culture and affective communication. American Behavioral Scientist, 31(3), 384–400.
• Hall, E. (1959). The silent language. Doubleday.
• Hall, E.T. (1976). Beyond Culture. Anchor Press.
• Hall, E. (1983). The dance of life: The other dimension of time. Doubleday.
• Hamabata, M. (1990). Crested kimono: Power and love in the Japanese business family. Cornell University Press.
• Hall, E., & Hall, M. (1990). Understanding cultural differences: Germans, French and Americans. Yarmouth: Intercultural Press.
• Hasegawa, T., Gudykunst, W.B. (1998). Silence in Japan and the United States. Journal of Cross-Cultural Psychology, 29, 668–682.
• Haugh, M. (2005). What does ‘face’ mean to the Japanese? Understanding the import of ‘face’ in Japanese business interactions. Asian Business Discourse(s). W: F. Bargiela-Chiappini, M. Gotti. Linguistic Insights: Studies in Language and Communication (s. 211–239). Peter Lang.
• Hendry, J. (1993). Wrapping culture: Politeness, presentation, and power in Japan and other societies. Oxford University Press.
• Hendry, J. (1995). Understanding Japanese Society. Routledge.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-relatedvalues. Sage.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and organisations: Software of the mind. McGraw-Hill.
• Hofstede, G. (2008). A summary of my ideas about national culture. http://feweb.uvt.nl/center/hofstede/page3.htm
• Kim, D., Pan, Y., & Park, H.S. (1998). High- versus low-context culture: A comparison of Chinese, Korean, and American cultures. Psychology & Marketing, 15(6), 507–521.
• Lewis, R.D. (2006). When Cultures Collide. Leading across culture. A Major New Edition of the Global Guide. Nicolas Brealey International.
• Maynard, S.K. (1997). Japanese communication language and thought in context. Honolulu: University of Hawai’i Press.
• McGill, D. (1987). Language, cultural psychology and family therapy: Japanese examples from an international perspective. Contemporary Family Therapy, 9(4), 283–293.
• Meyer, E. (2014). The culture map: breaking through the invisible boundaries of global business. PublicAffairs.
• Naito, T., & Gielen, U.P. (1992). Tatemae and Honne: A study of moral relativism in Japanese culture. W: U.P. Geilen, L.L. Adler, & N.A. Milgram (red.), Psychology in International Perspective (s. 161–172). Amsterdam: Swets & Zeitlinger.
• Nishida, T. (1996). Communication in Personal Relationships in Japan. W: W.B. Gudykunst, B. William, S. Ting-Toomey, T. Nishida (red.), Communication in personal relationships across cultures. Sage.
• Sugimoto, Y. (2010). An introduction to Japanese Society. New York: Cambridge University Press.
• Takano, Y., & Osaka, E. (2018). Comparing Japan and the United States on individualism/ collectivism: A follow-up review. Asian Journal of Social Psychology, 21(4), 301–316.
• Tokuhiro, Y., & Hiki, S. (2004). Effects of mora phonemes on Japanese word accent. Proceedings of the 18th Pacifi c Asia Conference on language, information and computation (s. 243–250). Logico-Linguistic Society of Japan.
• Whiting, R. (1990). You Gotta Have Wa. Random House.
• Yamashiro, J.H. (2012). A Triple Parallax: Japanese as a Heterogeneous Global Ethnic Group. CR: The New Centennial Review, 12(1), 189–226.