Psychoewolucyjne ramy popkultury. Ewolucja umysłu a treści rozrywki

Psychological and Evolutionary Framework of Pop Culture. The Evolution of Mind versus the Entertainment Content

The aim of present work is to present a thesis, according to which the form of entertainment (and broader – pop-culture) is considerably conditioned by evolution of human mind. Using conceptual apparatus of contemporary evolutionary sciences, one may try to determine specific subject area, within which there is content of entertainment, and at the same time predict which types of entertainment, including those offered by pop-culture, enjoy the biggest popularity. In this article the author poses a thesis that human brain is oriented at reception of particular stimuli and interprets it in order to increase the chances of survival of an individual. Pop-culture entertainment plays a role of an artificial stimulus, elevated to hyper-level, aimed at catching attention of the viewers, very often via confronting contrary strategies.

REFERENCES:

• Alexander R.D., Ostracism and Indirect Reciprocity: The Reproductive Significance of Humor, „Ethology and Sociobiology” 1984, No. 7.
• Baron-Cohen S., Mindblindness. An Essay on Autism and Theory of Mind, Cambridge 1997.
• Beaudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Warszawa 2006.
• Białecka-Pikul M., Co dzieci wiedzą o umyśle i myśleniu. Badania i opis dziecięcej reprezentacji stanów mentalnych, Kraków 2002.
• Bogucka T., Triumfujące profanum. Telewizja po przełomie 1989, Warszawa 2002.
• Boyer P., I człowiek stworzył bogów… Jak powstała religia?, Warszawa 2005.
• Brown W.M., Palameta B., Moore Ch., Are There Nonverbal Cues to Commitment? An Exploratory Study Using the Zero-acquaintance Video Presentation Paradigm, „Evolutionary Psychology” 2003, No. 1.
• Bryant J., Przyjemność widza a przemoc w telewizyjnych transmisjach [w:] Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury, A. Gwóźdź (red.), Kraków 2003.
• Buss D.M., Ewolucja pożądania. Jak ludzie dobierają się w pary?, Gdańsk 2000.
• Buss D.M., Psychologia ewolucyjna, Gdańsk 2001.
• Czubaj M., Biodra Elvisa Presleya. Od paleoherosów do neofanów, Warszawa 2007.
• Dawkins R., Samolubny gen, Warszawa 1996.
• Fiske J., Zrozumieć kulturę popularną, Kraków 2010.
• Fodor J., The Modularity of the Mind: An Essay on Faculty Psychology, Cambridge 1983.
• Foley R., The Adaptive Legacy of Human Evolution: A Search for the Environment of Evolutionary Adaptedness, „Evolutionary Anthropology” 1995, No. 4.
• Frith Ch.D., Frith U., Interacting Minds. A Biological Basis, „Science” 1999, No. 5445.
• Godzic W., Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów, Warszawa 2007.
• Gopnik A., Meltzoff A.N., Kuhl P.K., Naukowiec w kołysce. Czego o umyśle uczą nas małe dzieci?, Poznań 2004.
• Grad J., Problem karnawalizacji kultury współczesnej [w:] J. Grad, H. Mamzer, Ludyczny wymiar kultury, Poznań 2004.
• Halawa M., Opery mydlane: opowieść w pięciu odcinkach [w:] 30 najważniejszych programów TV w Polsce, W. Godzic (red.), Warszawa 2005.
• Hoof J.A.R.A.M. van, A Comparative Approach to the Phylogeny of Laughter and Smiling [w:] Nonverbal Communication, R.A. Hinde (red.), Cambridge 1972.
• Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 1985.
• Iacoboni M., Monar-Szakacs I., Gallese V., Buccino G., Mazziotta J.C., Rizzolatti G., Grasping the Intentions of Others with One’s Own Mirror Neuron System, „PLoS Biology” 2005, No. 3.
• Jung W.E., The Inner Eye and the Theory of Laughter: Mindreader Singnals Cooperator Value, „Evolutionary Psychology” 2003, No. 1.
• Kepplinger H.M., Demontaż polityki w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2007.
• Kimble D., Układ nerwowy i mózgowie [w:] Biologiczne mechanizmy zachowań, D. Kimble, A.M. Dolman (red.), Poznań 2001.
• Kłoskowska A., Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1964.
• Korzeniewski B., Od neuronu do (samo)świadomości, Warszawa 2005.
• Kozak A., Czy istnieje seks w telewizji Polskiej? [w:] 30 najważniejszych programów TV w Polsce, W. Godzic (red.), Warszawa 2005.
• Kozłowski T., Kłamię, więc jestem, Taszów 2005.
• Kozłowski T., Rozumienie dowcipów a rozumienie kultury. Poczucie humoru a uczestnictwo we wspólnocie kulturowej, „Kultura i Społeczeństwo” 2007, nr 1.
• Lem S., Summa technologiae, Kraków 1974.
• Lemish D., Dzieci i telewizja. Perspektywa globalna, Kraków 2008.
• Macphail, E.M., Ewolucja świadomości, Poznań 2002.
• Maslow A., A Theory of Human Motivation, „Psychological Review” 1943, No. 4.
• Miller G., Teoria szpanu. Seks, ewolucja i zachowania klienta, Warszawa 2010.
• Morawski S., Paradoksy filozofii komizmu (przedmowa) [w:] H. Bergson, Śmiech. Esej o komizmie, Kraków 1975.
• Murdock G.P., The Common Denominator of Culture [w:] The Science of Man in the World Crisis, R. Linton (red.), New York 1945.
• Nettle D., The Wheel of Fire and the Mating Game: Explaining the Origins of Tragedy and Comedy, „Journal of Cultural and Evolutionary Psychology” 2005, No. 3.
• Pinker S., Jak działa umysł, Warszawa 2002.
• Postman N., Zabawić się na śmierć. Dyskurs publiczny w epoce show-businessu, Warszawa 2002.
• Provine R., Laughter, „American Scientist” 1996, No. 84.
• Radkowska-Walkowicz M., Od Golema do Terminatora. Wizerunki sztucznego człowieka w kulturze, Warszawa 2005.
• Ridley M., Czerwona królowa. Płeć a ewolucja natury ludzkiej, Poznań 2001.
• Rose A., Friedman J., Sport telewizyjny jako z zmas(s)kulinizowany kult dystrakcji [w:] Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury, A. Gwóźdź (red.), Kraków 2003.
• Schneider M., Erotyka sportu telewizyjnego. Uwagi na temat liturgii heroizmu na co dzień [w:] Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury, A. Gwóźdź (red.), Kraków 2003.
• Sułkowski B., Zabawa. Studium socjologiczne, Poznań 1984.
• Szlendak T., Kozłowski T., Naga małpa przed telewizorem. Popkultura w świetle psychologii ewolucyjnej, Warszawa 2008.
• Szlendak T., Pietrowicz K., Moda wolność i kultura konsumpcji [w:] T. Szlendak, K. Pietrowicz, Rozkoszna zaraza. O rządach mody i kulturze konsumpcji, Wrocław 2007.
• Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002.
• The Adapted Mind: Evolutionary Psychology and the Generation of Culture, J. Barkow, L. Cosmides, J. Tooby (red.), New York 1992.
• Toeplitz K.T., Mieszkańcy masowej wyobraźni, Warszawa 1970.
• Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, Warszawa 2002.
• Wilson E.O., Konsiliencja. Jedność wiedzy, Poznań 2002.
• Żygulski K., Wspólnota śmiechu. Studium socjologiczne komizmu, Warszawa 1976.