Egalitaryzacja i elityzacja szkół średnich

Egalitarization and Elitization of High Schools

Referring recently developed approach in the research on educational inequalities – the horizontal perspective, I examined how the increasing enrollment rates influence the processes of social selection within secondary schools. Using data from a survey conducted among students of general secondary, specialized secondary and technical schools in Białystok I examine how two important ascribed factors (social background and gender) affects selection between types of schools and fields of study. The analyses show that educational expansion leads to two processes which tend to balance each other out, resulting in persistent inequalities: equalization in access to general secondary schools weakens the stratification and differentiation of educational institutions magnifies it.

REFERENCES:

• Białecki I., Obraz i zmiany selekcji szkolnej w Polsce Powojennej, „Przegląd Socjologiczny” 1989, nr 38.
• Bourdieu P., Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa 2005.
• Ciarkowska W., Różnice między kobietami i mężczyznami w zdolnościach przestrzennych, „Kosmos” 2003, nr 1.
• Czapiński J., Panek T., Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków, 2009, http://www.diagnoza.com/pliki/raporty/Diagnoza_raport_2009.pdf, [dostęp: 20.10.2011].
• Gmerek T., Edukacja i nierówności społeczne. Studium porównawcze na przykładzie Anglii, Hiszpanii i Rosji, Kraków 2011.
• Lucas S.R., Effectively Maintained Inequality: Education Transitions, Track Mobility, and Social Background Effect, ,,American Journal of Sociology” 2001, No. 106.
• Mare R.D., Social Background and School Continuation Decision, „Journal of the American Statistical Association” 1980, No. 75.
• Mikiewicz P., Społeczne światy szkół średnich. Od trajektorii marginesu do trajektorii elit, Wrocław 2005.
• OECD, Equally Prepared for Life? How 15-year-old Boys and Girls Perform in School, 2009.
• Palska H., Między etosem inteligenckim a etosem klasy średniej? Styl życia i system wartości polskiej warstwy wykształconej w okresie transformacji systemowej [w:] Specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?, H. Domański (red.), Warszawa 2008.
• PISA, MEN, Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów. Wyniki badania 2009 w Polsce, 2009, http://www.badania.edu.pl/up/PISA,24.html [dostęp: 20.10.2011].
• Raftery A.E., Hout M., Maximally Maintained Inequality: Expansion, Reform, and Opportunity in Irish Education 1921–75, ,,Sociology of Education” 1993, No. 66.
• Ramirez F.O., Wotipka C.M., Slowly but Surely? The Global Expansion of Women’s Participation in Science and Engineering Fields of Study, 1972–92, „Sociology of Education” 2001, No. 74(3).
• Sawiński Z., Stasińska M., Przemiany w oddziaływaniu czynników pochodzenia społecznego na dwóch progach selekcji międzyszkolnej, Warszawa 1986.
• Sztanderska U., Grotkowska G., Zatrudnienie i bezrobocie kobiet i mężczyzn [w:] Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce w świetle badań empirycznych, I. Kotowska i in. (red.), Warszawa 2007.
• Zahorska M., Zmiany w polskiej edukacji i ich społeczne konsekwencje [w:] Wymiary życia społecznego, M. Marody (red.),Warszawa 2007.
• Zawistowska A., Kariery edukacyjne kobiet i mężczyzn w Polsce. Wyniki i hipotezy [w:] Kulturowe aspekty struktur społecznych. Fundamenty, konstrukcje, fasady, P. Gliński i in. (red.), Białystok 2010.
• Zawistowska A., Wykształcenie rodziców a kierunki studiów ich dzieci, „Nauka i Szkolnictwo wyższe” 2009, nr 1(33).