Imigranci zarobkowi w Polsce: kim są ci, którzy skrywają się za liczbami? Przypadek ukraińskiej rodziny

Foreigners on the Polish labor market constitute a small percentage of all employees. However, since 2016 – that is, since the introduction of the “500+ program” – a dynamic increase in this group of employees has been observed, which suggests the growing demand for work of economic immigrants in Poland. In the population of working foreigners, the citizens of Ukraine constitute the most numerous group. Data from the World Bank, the Ministry of Development, Labor and Technology, the Social Insurance Institution and the Supreme Chamber of Control allowed the author to outline the social situation of economic immigrants in Poland, and to show that Poland is (among others) an economically attractive place to work, especially for Ukrainian citizens. The analysis of statistical data prompted the author to ask the question: Who are those who hide behind the numbers? The answer to this question was provided by biographical and narrative interviews conducted in a Ukrainian family. The conclusion resulting from the comprehensive analysis of the empirical material indicates that the Polish state in its internal policy with insufficient care protects the economic and cultural rights of economic immigrants and their children.

Cudzoziemcy na polskim rynku pracy stanowią niewielki procent wszystkich zatrudnionych. Jednak od 2016 r. – czyli od chwili wprowadzenia „programu 500+” – obserwuje się dynamiczny wzrost tej grupy zatrudnionych, co sugeruje rosnące zapotrzebowanie na pracę imigrantów zarobkowych w Polsce. W populacji pracujących cudzoziemców najbardziej liczną grupę stanowią obywatele Ukrainy. Dane Banku Światowego, Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Najwyższej Izby Kontroli pozwoliły autorce zarysować społeczną sytuację imigrantów zarobkowych w Polsce, a także ukazać, że Polska jest (m.in.) ekonomicznie atrakcyjnym miejscem pracy szczególnie dla obywateli Ukrainy. Analiza danych statystycznych skłoniła autorkę do postawienia pytania: Kim są ci, którzy skrywają się za liczbami? Odpowiedzi na to pytanie dostarczyły wywiady biograficzno-narracyjne zrealizowane w ukraińskiej rodzinie. Wniosek płynący z całościowej analizy materiału empirycznego wskazuje, że państwo polskie w swojej polityce wewnętrznej z nie dość należytą troską zabezpiecza prawa ekonomiczne i prawa kulturowe imigrantów zarobkowych i ich dzieci.

REFERENCES:

• Arendt, H. (2000). Kondycja ludzka. Tłum. A. Łagodzka. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Arystoteles (1983). Metafizyka. Tłum. K. Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Barzykowski, H., Grzymała-Moszczyńska, H., Dzida, D. i in. (2013). One są wśród nas. Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości oraz wielojęzyczności. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Bauman, Z. (2005). Życie na przemiał. Tłum. T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bauman, Z. (2006). Praca, konsumpcjonizm i nowi uboczy. Tłum. S. Obirek. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Bos-Karczewska, M. (2015). Let’s get connected! Sukces emigrantów sukcesem Polski. W: S. Szultka (red.), Jak włączyć emigrację do rozwoju Polski? (s. 31–34). Gdańsk: Instytut Badań na Gospodarką Rynkową.
• Boski, P. (2019). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN – Academica Wydawnictwo SWPS.
• Domarecki, K. (2015). Świeże spojrzenie z oddali. W: S. Szultka (red.), Jak włączyć emigrację do rozwoju Polski? (s. 15–16). Gdańsk: Instytut Badań na Gospodarką Rynkową.
• Gadamer H.-G. (2004). Prawda i metoda. Tłum. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Janowski, M. (1998). Polska myśl liberalna do 1918 roku. Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Kożyczkowska, A., Młynarczuk-Sokołowska, A. (2018). Kulturowe konteksty dzieciństwa. Szkice antropologiczno-pedagogiczne. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Kształcenie dzieci rodziców powracających do kraju oraz dzieci cudzoziemców (2020).
• Informacja o wynikach kontroli. KNO.430.014.2019, nr ewid.42/2020/P?19/028/KNO. Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli. Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego. Pobrane z: https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/19/028/.
• Lazarus, R.S. (1993). From psychological stress and emotions: A History of Changing Outlooks. Annual Review of Psychology, 44, s. 1–21.
• Lazarus, R.S. (1998). The stress and coping paradigm. W: R.S. Lazarus, Fifty years of the research and theory of R.S. Lazarus: an analysis of historical and perennial issues (s. 182–219). Mahwah – New Jersey – London: Lawrence Erlbaum Associates Inc.
• Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii (2020). Zezwolenia na pracę cudzoziemców. Dane zbiorcze 2008 r., 2009 r., 2010 r., 2011 r., 2012 r., 2013 r., 2014 r., 2015 r., 2016 r., 2017 r., 2018 r., 2019 r. Pobrane z: https://psz.praca.gov.pl/web/urzad-pracy/-/8180075-zezwolenia-na-prace-cudzoziemcow.
• Mrugała, G., Nasiński P. (oprac.). (2020). Cudzoziemcy w polskim systemie ubezpieczeńspołecznych, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych. Warszawa: Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pobrane z: https://www.zus.pl/documents/10182/2322024/Cudzoziemcy+w+polskim+systemie+ubezpieczeń+społecznych+2020.pdf/8a6937179b663e70737b28fe827ea41e.
• Müller, P., Szymańska, A., Szachowskoj, E. (2020). Niewidzialni. Ukraińcy pracują jakniewolnicy. Pobrane z: https://extra.wyborcza.pl/ukraincy-w-polsce.
• Stiglitz, J.E. (2004). Globalizacja. Tłum. H. Simbierowicz. Warszawa: Wydawnictwo- Naukowe PWN.
• Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań nr 17/2019. (2019). Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej. Pobrane z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_017_19.PDF.
• Stosunek do innych narodów. Komunikat z badań nr 31/2020. (2020). Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej. Pobrane z: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_031_20.PDF.
• Strama, A. (2017). Czy Polska to kraj, z którego tylko się wyjeżdża? W: H. Thiollet (red.), Migranci, migracje. O czym warto wiedzieć, by sobie wyrobić własnej zdanie. Tłum. M. Szczurek (s. 193–197). Kraków: Wydawnictwo Karakter.
• Szafrańska, A. (2019). Nauczyciele z pogranicza polsko-czeskiego o swoich sąsiadach. Pedagogika Społeczna, 2, s. 149–162.
• Szafrańska, A. (2017). Tak dalecy czy/i tak bliscy? Obraz Czechów w percepcji polskichnauczycieli. Rocznik Lubelski, 3, s. 110–136.
• The World Bank (2020b). GDP per capita (current US$) – Ukraine, Poland. Pobrane z: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=UA-PL.
• The World Bank (2020a). GDP (current US$) – Ukraine, Poland. Pobrane z: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=UA-PL.
• The World Bank (2020c). GDP per capita, PPP (current international $) – Ukraine, Poland.Pobrane z: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.PP.CD?locations=UA-PL.
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Dz.U. 2005, nr 17, poz. 141.