Analiza muzycznych środków wyrazu jako klucz do wykonania cyklu kolęd i pastorałek Narodziła nam się dobroć Stanisława Hadyny

The cycle of fourteen carols and pastorals by Stanisław Hadyna is one of the author’s lesser known works. It was created as a result of cooperation between the composer and two great artists - Kazimierz Szemioth and Władysław Ochman. Analysis of the pieces has been conducted with use of specialized literature on musicology, folklore and literary studies supported by practice as a singer and choir director. The goal was to study author’s possible inspirations, to underline the relationship between music and lyrics, to present selected vocal difficulties and to look at the cycle as a whole. Research has been performed with the use of the monographic method. Practical activities consisted of analyzing the score, source text, publications and recordings. Following sources were used: Narodziła nam się dobroć [Goodness was born] by Stanisław Hadyna (lyrics - Kazi mierz Szemioth, Officina Silesia, 2009) and recordings of Wiesław Ochman and Capella Arcis Varsoviensis (dir. Marek Sewen, 1985). As a result, it has been proven that analyzed pieces have their origin in traditional Polish songs. Conclusions from the analysis demonstrate importance of lyrics which form a part equally important to music. In summary, awareness of means of expression used by composer is key to performance of the work.

Cykl czternastu kolęd i pastorałek Stanisława Hadyny nie należy do najbardziej znanych dzieł twórcy. Nie jest też powszechnie wiadome, że to dzieło powstało w wyniku współpracy kompozytora z dwojgiem przyjaciół, wspaniałych artystów - Kazimierza Szemiotha (poety) i Wiesława Ochmana (śpiewaka). Analiza utworów została dokonana w oparciu o specjalistyczną literaturę z zakresu muzykologii, folklorystyki i literaturoznawstwa oraz własną praktykę wokalną i dyrygencką. Celem było zbadanie możliwych inspiracji, wskazanie związku muzyki ze słowem, przedstawienie wybranych trudności wokalnych oraz całościowe spojrzenie na cykl. W badaniach posłużono się metodą monografii. Jako czynności praktyczne została zastosowana analiza materiału nutowego, tekstów źródłowych, publikacji, nagrań. Głównymi narzędziami były: wydany przez Officina Silesia w 2009 roku cykl czternastu kolęd i pastorałek Narodziła nam się dobroć Stanisława Hadyny do słów Kazimierza Szemiotha oraz płyta z 1985 roku w wykonaniu Wiesława Ochmana i Capelli Arcis Varsoviensis pod dyrekcją Marka Sewena. Dzięki analizie udowodniono, iż omawiane utwory pochodzą z głęboko zakorzenionych w kulturze polskiej tradycji i pieśni świątecznych, a ich forma świadczy o czerpaniu zarówno z dawnych, jak i współczesnych nurtów muzyki. Badania dowiodły także znaczenia tekstów, które to warunkują charakter poszczególnych części. Artykuł dowodzi, iż świadomość zastosowanych muzycznych środków wyrazów jest kluczem do poprawnego i pełnego wykonawstwa artystycznego dzieła.

REFERENCES:

• Bartmiński, J. (2002). Polskie kolędy ludowe. Kraków: Universitas.
• Bauman-Szulakowska, J. (2000). Twórczość kompozytorska Stanisława Hadyny. W: D. Kadłubiec (red.), Stanisław Hadyna - twórca niezwykły. Chorzów: Śląska Fundacja Kultury w Chorzowie.
• Hadyna, S. (1989). Droga do hymnu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Hadyna, S. (2009). Narodziła nam się dobroć. Cykl czternastu kolęd i pastorałek do słów Kazimierza Szemiotha. Migocz, I. (red.). Koszęcin: Wydawnictwo „Officina Silesia”.
• Hadyna, S. (1982). W pogoni za wiosną. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
• Kadłubiec, D. (2000). Przemówienie nad grobem śp. Stanisława Hadyny. W: Stanisław Hadyna - twórca niezwykły. Chorzów: Śląska Fundacja Kultury w Chorzowie.
• Niedoba, A. (2010). Stanisław Hadyna (1919-1999). Wisła: Urząd Miejski w Wiśle.
• Marchwica, W. (1996). Właściwości muzyczne kolęd polskich XVI-XVIII w. W: T. Budrewicz, S. Koziara, J. Okoń (red.), Z kolędą przez wieki. Kolędy w Polsce i krajach słowiańskich. Tarnów: „Biblos”.
• Ochman, W. (1985). Narodziła nam się dobroć. TK-64, Tonpress.
• Podhajski, M. (2005). Kompozytorzy polscy 1918-2000. Gdańsk-Warszawa: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. S. Moniuszki.
• Skoczek, T., Załęczny, J., Gmitruk, J. (2017). Z kolędą przez stulecia. Warszawa: Muzeum Niepodległości, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.
• Szymanderska, H., Szymanderski, W. (1989). Polskie kolędy patriotyczne: 1803 - do dzisiaj. Warszawa: „Epoka”.
• Tarnowski, S. (1894). O kolędach. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska.
• Żabczyc, J. (1998). Symfonije anielskie. A. Karpiński, K. Mrowcewicz, A. Masłowska-Nowak (red.). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.