Selekcje szkolne w toku kształcenia czy spontaniczne? Kilka pytań o merytokrację w świetle dorobku Profesora Ryszarda Borowicza

Processes of selection of schools have already constituted the object of the Doctoral Dissertation of Professor Ryszard Borowicz, prepared under a scientific supervision of Professor Zbigniew Kwieciński, and also of his numerous books and papers published throughout his whole scientific career. One of the leading concepts applied in the projects carried out by Professor Ryszard Borowicz was the meritocratic concept. Application of that theory in the explanation of phenomena taking place in the contemporary education system has been subject of critical analysis. Besides, the possible directions of studies have been proposed concerning the selection of schools, including the university-level of education. A number of questions have been raised worth answering, especially in face of dynamic transformations taking place in the Polish society that are somehow a consequence of belief in education that was supposed to create stratification mechanisms enabling promotion of positively selected individuals, according to the relation “merit-award”. With consideration for the Professor’s achievements, and for current indicators, some phenomena have been presented that currently exist in the system and are directly related with the problem of selection of schools.

REFERENCES:

• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa 2004.
• Borowicz R., Dlaczego wykształcenie wyższe nie prowadzi do egalitaryzmu? [w:] R. Borowicz, Kwestie społeczne: trudne do rozwiązania czy nierozwiązywalne?, Toruń 2008.
• Borowicz R., Dylematy polskiego szkolnictwa wyższego [w:] Ku integralności edukacji i humanistyki, Z. Kwieciński, M. Jaworska-Witkowska (red.), Toruń 2008.
• Borowicz R., Edukacja (wyższa) w budowie niekompletnego kapitalizmu, „Kultura i Edukacja” 2005, nr 2.
• Borowicz R., Funkcjonowanie szkolnictwa wyższego w Polsce [w:] Świat idei edukacyjnych, W. Szulakiewicz (red.), Toruń 2008.
• Borowicz R., Kwestie społeczne: trudne do rozwiązania czy nierozwiązywalne, Toruń 2008.
• Borowicz R., Nierówności społeczne w dostępie do wykształcenia. Casus Suwalszczyzny, Olecko 2000.
• Borowicz R., Powszechny dostęp do wykształcenia vs wczesne społeczne wykluczanie [w:] Enklawy życia społecznego, L. Gołdyka, I. Machaj (red.), Szczecin 2007.
• Borowicz R., Procesy selekcji w szkole wyższej. Studium wybranego rocznika studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1978.
• Borowicz R., Równość i sprawiedliwość społeczna, Warszawa 1988.
• Borowicz R., Selekcje społeczne w toku kształcenia w szkole wyższej [w:] Współobecne dyskursy, R. Borowicz (red.), Toruń 2009.
• Borowicz R., Start w dorosłe życie – podstawowe wymiary mobilności [w:] Młodzi dorośli. Paradoksy socjalizacji i rozwoju, R. Borowicz, G. Krzyminiewska, K. Szafraniec (red.), Warszawa 1991.
• Borowicz R., System kształcenia – presja społecznego popytu [w:] Wychowanie w społeczeństwie permanentnego kryzysu, R. Borowicz, Z. Kwieciński (red.), Toruń 2009.
• Borowicz R., Współpraca, odpowiedzialność i autonomia, czyli entuzjaści edukacji, „Kultura i Edukacja” 2013, nr 4.
• Borowicz R., Wyższa edukacja dorosłych zorientowana na pracę zawodową [w:] Kształcenie dla pracy? Perspektywa regionalna, A. Jeran, M. Sobczak-Michałowska (red.), Bydgoszcz 2012.
• Borowicz, Zakres i mechanizmy selekcji w szkolnictwie. Kształtowanie się zbiorowości studentów, Warszawa 1983.
• Bystroń J.S., Szkoła i społeczeństwo, Warszawa 1930.
• Chętkowski D., Standaryzacja matury, „Belferblog”, blog Dariusza Chętkowskiego, http://chetkowski.blog.polityka.pl/2014/10/03/standaryzacja-matury-2/.
• Domalewski J., Selekcje społeczne i edukacyjne na progu szkół ponadgimnazjalnych – zróżnicowania środowiskowe, „Kultura i Edukacja” 2005, nr 3.
• Domański H., Struktura społeczna, Warszawa 2004.
• Gmerek T., Młodzież i dyplom akademicki. Społeczne konstrukcje sukcesu życiowego [w:] Problem nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej, A. Gromkowska-Melosik, T. Gmerek, Kraków 2008.
• Grabek A., Zobacz, gdzie polskie elity wyjeżdżają, by się uczyć, „Gazeta Prawna” 2011, Oficjalna Strona Internetowa Gazety Prawnej, http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/541011,zobacz_gdzie_polskie_elity_wyjezdzaja_aby_sie_uczyc.html.
• Hartman J., Nie ma darmowych studiów, „Newsweek” 2014, Oficjalna Strona Internetowa Newsweek Polska, http://polska.newsweek.pl/nie-ma-darmowych-studiow,87172,1,1.html.
• Kowalski S., Szkoła w środowisku, Warszawa 1969.
• Kuźmiński M., Wilczyński P., Śmieciowe wykształcenie, „Tygodnik Powszechny” 2012, nr 41, Oficjalna Strona Internetowa Tygodnika Powszechnego, http://tygodnik.onet.pl/kraj/wyksztalcenie-smieciowe/b5m86.
• Kwieciński Z., Dynamika funkcjonowania szkoły. Studium empiryczne z socjologii edukacji, Warszawa 1990.
• Kwieciński Z., Selekcje społeczne w szkolnictwie ponadpodstawowym, Warszawa 1975.
• Kwieciński Z., Terminator 2 [w:] Współobecne dyskursy, R. Borowicz (red.), Toruń 2009.
• Łysoń P., Szkoły wyższe i ich finanse w 2012 roku, GUS, Warszawa 2013, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/szkoly-wyzsze-i-ich-finanse-w-2012-r-,2,9.html.
• Marody M., O społecznym zakorzenieniu kultury uniwersytetu, „Nauka” 2014, nr 2.
• Meighan R., Socjologia edukacji, Toruń 1993.
• Praca zbiorowa, Niezbędnik Intelligenta. Uniwersytety. 700 lat sporów, „Polityka” 2014, nr 4.
• Szczepański J., Socjologiczne zagadnienia wyższego wykształcenia, Warszawa 1963.
• Szymański M.J., Studia i szkice z socjologii edukacji, Warszawa 2004.
• Śliwerski B., Polityczne gospodarowanie prawdą o wynikach matur, „Pedagog”, blog Bogusława Śliwerskiego, http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2012/06/polityczne-gospodarowanie-prawda-o.html.
• Zgierska A., Bezrobocie rejestrowane, I-II kwartał 2014, GUS, Warszawa 20014, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/praca-wynagrodzenia/bezrobocie-stopa-bezrobocia/bezrobocie-rejestrowane-ii-kwartal-2014-r-,3,16.html.