Dziecko w systemie edukacji: podejście systemowo-transakcyjne

Article addresses the problem of child’s and the educational system’s readiness to start school by children six years old. It is a proposition of different approach to this problem and recognizing school readiness in a double perspective, as ‘the readiness (of the child) to school’ and ‘readiness of the school (for a child)’. It gives an opportunity to take into account a broad range of factors involved in the process leading to effective support of the child in the education system and support of the education system. The text is also a proposal to change the way of leading public debate on education and reducing of school age. It introduces the concept of ‘discourse of quality’ and ‘iscourse of meaning making’ as an alternative which allows consideration of different points of view and striving for mutual understanding. It also introduces a proposal to adopt a theoretical framework for analyzing the readiness of state, society, institutions, families, and the childe for mutual interactions. The aim of these interactions is to increase the effectiveness in realizing both, personal and social goals. The purpose of this article is an attempt to leave the vicious circle of ‘discourse of quality’, which in current, Polish reality, underlies growing social divisions and conflicts between ‘followers’ of different approaches to childhood, upbringing and education. It is a proposal to adopt such perspective to analysis of the problem, which can be a basis for planning practical solutions in the sphere of public debate and planning activities within the ‘child - institution’ system.

REFERENCES:

• Adams, K.S, Christenson, S.L. (2000). Trust and the familyschool relationship examination of parentteacher differences in elementary and secondary grades. Journal of School Psychology, 38 (5), s. 477–497.
• Arend, R.A., Gove, F.L., Sroufe, L.A. (1979). Continuity of individual adaptation from infancy to kindergarten: A predictive study of egoresiliency and curiosity in preschoolers. Child Development, 50, s. 950–959.
• Bauman, Z. (1996). Etyka ponowoczesna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Belsky, J. (1980). Child maltreatment: an ecological integration. American Psychologist, 35, s. 320–335.
• Bolechowska, M. (1978). Dojrzałość przedszkolna dzieci trzyletnich. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Booth, C.L., Rubin, K.H., RoseKrasnor, L. (1998). Perceptions of emotional support from mother and friend in middle childhood: links with socialemotional adaptation and preschool attachment security. Child Development, 69 (2), s. 427–442.
• Bronfenbrener, U. (1979). The ecology of human development. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Bruner, J. (2006). Kultura edukacji. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Brzezińska, A.I. (2014). Gotowość dziecka do szkoły i gotowość szkoły do przyjęcia dziecka: interakcyjne ujęcie gotowości szkolnej. W: A.I. Brzezińska, J. Matejczuk, P. Jankowski, M. Rękosiewicz (red.), Sześciolatki w szkole: rozwój i pomaganie (s. 225–241). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
• Brzezińska, A.I., Czub, T. (2013). Zaufanie społeczne jako wyzwanie i ratunek dla polskiego systemu edukacji. Nauka, 1, s. 31–44.
• Brzezińska, A.I., Jabłoński, S., Ziółkowska, B. (2014). Specyficzne i specjalne potrzeby edukacyjne. Edukacja, 2014, 2 (127), s. 37–52.
• Carlton, M.P., Winsler, A. (1999). School readiness: the need for a paradigm shift. School Psychology Review, 28, s. 338–352.
• Cicchetti, D., Rogosch F. (1997). The role of selforganization in the promotion of resilience in maltreated children. Development an Psychopathology, 9, s. 797–815.
• Cicchetti, D., Toth S., Maughan A. (2000). An ecological – transactional model of child maltreatment. W: A. Sameroff, M. Lewis, S. Miller (red.), Handbook of developmental psychopathology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publisher, s. 689–722.
• Cowan, C.P., Cowan, P.A., Barry, J. (2011). Couples’ groups for parents of preschoolers: tenyear outcomes of a randomized trial. Journal of Family Psychology, 25 (2), s. 240–250.
• Crnic, K., Lamberty, G. (1994). Reconsidering school readiness: conceptual and applied perspectives. Early Education and Development, 5 (2), s. 91–105.
• Czapiński, J., Panek, T. (red.), (2013). Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
• Czub, M. (2009). Rola wczesnego rozwoju społecznoemocjonalnego w genezie indywidualnej podatności na zranienie. Dziecko Krzywdzone, 27, s. 92–111.
• Czub, M. (2014). Zrozumieć dziecko wykorzystywane seksualnie. Gdańsk: GWP.
• Dahlberg, G., Moss, P., Pence, A. (2013). Poza dyskursem jakości w instytucjach wczesnej edukacji i opieki. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
• Dewey, J. (1963). Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Dickens, W.T., Sawhill, I., Tebbs, J. (2006). The Effects of Investing in Early Education on Economic Growth. Brookings Institution Policy Brief No. 153. Washington, DC: The Brookings Institution.
• Edwards, C.P., Sheridan, S.M., Knoche, L. (2008). Parent engagement and school readiness: parentchild relationships in early learning. Faculty Publications, Department of Child, Youth, and Family Studies. Paper 60. http://digitalcommons.unl.edu/famconfacpub/60.
• Emig, C., Moore, A., Scarupa, H.J. (2001). School readiness: Helping communities get children ready for school and schools ready for children. Child Trends Research Brief, October. Washington, DC: Child Trends.
• Finn, J.D. (1993). School engagement and students at risk. Washington, DC: National Center for Education Statistics.
• Fogel, A., Greenspan, S., King, B., Lickliter, R., Reygadas, P., Shanker, S., Toren, Ch. (2008). A dynamic systems approach to the life science. W: A. Fogel, B. King, S. Shanker (red.), Human development in twentyfirst century. Visionary ideas from systems scientists (s. 235–253). New York: Cambridge University Press.
• Fogel, A., King, B., Shanker, S., (2008). Introduction: Why a dynamic systems approach to fostering human development? W: A. Fogel, B. King, S. Shanker (red.), Human development in twentyfirst century. Visionary ideas from systems scientists (s. 1–9). New York: Cambridge University Press.
• Kagan, S.L. and Rigby, D.E. (2003). Improving the Readiness of Children for School: Recommendations for State Policy. Washington, DC: Centre for the Study of Social Policy. http://www.cssp.org/uploadFiles/improving_readiness.pdf.
• KlimKlimaszewska, A. (2006). Adaptacja dziecka do środowiska przedszkolnego. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
• Kunnen, S., van Geert, P. (2012). General characteristics of a dynamic systems approach. W: S. Kunnen (red.), A dynamic systems approach to adolescent development (s. 3–15). New York: Psychology Press.
• Kwieciński, Z. (2013). Pedagogie postu. Preteksty, podteksty, konteksty. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Lubowiecka, J. (2000). Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
• Lynch, J. (2006). Age in the Welfare State: The Origins of Social Spending on Pensioners, Workers and Children. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Matejczuk, J., Nowotnik, A., Rękosiewicz M. (2013). 6latek jako pierwszoklasista w szkole. Zróżnicowanie kodów językowych dziecka, rodziny i szkoły – dla kogo szansa, dla kogo zagrożenie? Studia Edukacyjne, 27 (w druku).
• Melosik, Z. (2011). Pedagogika postmodernizmu. W: Kwieciński, Z. Śliwerski, B. Pedagogika. Podręcznik akademicki. t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Michalak, R., Misiorna, E. (2006). Konteksty gotowości szkolnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy PsychologicznoPedagogicznej.
• ModryMandell, K.L., Gamble, W.C., Taylor, A.R. (2007). Family Emotional Climate and Sibling Relationship Quality: Influences on Behavioral Problems and Adaptation in PreschoolAged Children. Journal of Child and Family Studies, 16, s. 61–73.
• Patrikakou, E.N., Weissberg, R.P. (2000). Parents’ perceptions of teacher outreach and parent involvement in children’s education. Journal of prevention and intervention in the community, 20 (1/2).
• Rorty, R. (1993). Edukacja i wyzwanie postnowoczesności. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (s. 96–102). Warszawa: Edytor.
• Rumberger, R.W. (1995). Dropping out of middle school: A multilevel analysis of students and school, American Educational Research Journal, 32, s. 583–625.
• Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Sęk, H., Brzezińska, A.I. (2010). Podstawy pomocy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.) Psychologia akademicka. Podręcznik. Tom 2 (s. 735–784). Gdańsk: GWP.
• Sheridan, S.M., Marvin, C., Knoche, L., Edwards, C.P. (2008). Getting Ready: Promoting school readiness through a relationshipbased partnership model. Early Childhood Services, Special Issue on Young Children’s Relationships, 2 (3), s. 149–172.
• Sochaczewska, G. (1985). Adaptacja najmłodszych dzieci do przedszkola w świetle badań własnych. Wychowanie w Przedszkolu, 78, s. 375–382.
• Sroufe, L.A., Egeland B., Kreutzer T. (1990). The fate of early experience following developmental change: Longitudinal approaches to individual adaptation in childhood, Child Development, 61, s. 1363–1373.
• Thelen, E. (2005). Dynamic systems theory and the complexity of change. Psychoanalytic Dialogues, 15 (2), s. 255–283.
• Thelen, E., Smith, L.B. (2006). Dynamic Systems Theories. W: R.M. Lemer (red.), Handbook of child psychology. Tom 1 (s. 258–312). New Jersey: Willey and Sons.