Kultura szkoły jako moderator relacji między stresorami w pracy a zaangażowaniem w pracę nauczycieli
- Institution: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
- Institution: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie
- Year of publication: 2018
- Source: Show
- Pages: 135-157
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/kie.2018.01.09
- PDF: kie/119/kie11909.pdf
Is school culture able to reduce the negative influence of work stressors present in teacher’s work? The goal of the study presented in this paper was to test a hypothetical mechanism, according to which school’s culture moderates the links between stressors and teachers’ job engagement. Relying on job demandsresources theoretical model, in the investigation conducted on a large (N=449) sample of teachers we found that although indeed the exposition to stress in an everyday teachers’ work is negatively related to teachers’ engagement, school culture serves as a buffer that moderates the relationship between stress and engagement. Among the teachers who perceived their school culture as supportive, stress did not reduce their engagement, while this effect was find in less supportive schools.
REFERENCES:
- Adrjan, B. (2001). Kultura szkoły. W poszukiwaniu nieuchwytnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Ashforth, B.E. (1985). Climate formations: issues and extensions. Academy of Management Review, 10(4), s. 837 – 847.
- Baka, Ł. (2013). Wymagania i zasoby w pracy a wypalenie zawodowe i zaangażowanie w pracy nauczycieli. Częstochowa: AJD.
- Baka, Ł., Bazińska, R. (2016). Polish adaptation of three self-report measures of job stressors: the Interpersonal Conflict at Work Scale, the Quantitative Workload Inventory and the Organizational Constraints Scale. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 22(1), s. 32 – 39.
- Baka, Ł., Cieślak, R. (2010). Zależności między stresorami w pracy a wypaleniem zawodowym i zaangażowaniem w pracę w grupie nauczycieli: pośrednicząca rola przekonań o własnej skuteczności i wsparcia społecznego. Studia Psychologiczne, 48(3), s. 5 – 18.
- Bakker, A.B., Demerouti, E. (2014). Job demands-resources theory. W: P.Y. Chen, C.L. Cooper (red.), Work and Wellbeing: Wellbeing: A complete reference guide, III (s. 37 – 64). Chichester, UK: Wiley-Blackwell.
- Bakker, A.B., Schaufeli, W.B. i in. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & Stress, 22(3), s. 187 – 200.
- Bakker, A.B. (2011). An evidence-based model of work engagement. Current Directions in Psychological Science, 20, s. 265 – 269.
- Bakker, A.B., Demerouti, E. (2007). The Job Demands-Resources model: state of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), s. 309 – 328.
- Bakker, A.B., Demerouti, E., Schaufeli, W.B. (2003). Dual processes at working a call centre: An application of the job demands-resources model. European Journal of Work and Organizational Psychology, 12, s. 393 – 417.
- Bakker, A.B., Demerouti, E. i in. (2003). A multigroup analysis of the Job Demands-Resources model in four home care organizations. International Journal of Stress Management, 10, s. 16 – 38.
- Bakker, A.B., Hakanen, J., Demerouti, E., Xanthopolou, D. (2007). Job resources boost work engagement, particularly when job demands are high. Journal of Educational Psychology, 99, s. 274 – 284.
- Balay, R., Ipek, C. (2010). Teachers’ Perception of Organizational Culture and Organizational Commitment in Turkish Primary Schools. Zeitschrift fur die Welt der Turken, 2(1), s. 363 – 384.
- Beer, J., Beer, J. (1992). Burnout and stress, depression and self-esteem of teachers. Psychological Reports, 71, s. 1331 – 1336.
- Betoret, F.D. (2006). Stressors, self‐efficacy, coping resources, and burnout among secondary school teachers in Spain. Educational Psychology, 26, s. 519 – 539.
- Bruner, D.Y., Greenlee, B.J. (2003). Analysis of School Work Culture in Schools That Implement Comprehensive School Reform Models. Journal of Research for Educational Leaders, 2(3), s. 33 – 53.
- Chirkowska-Smolak, T. (2012). Psychologiczny model zaangażowania w pracę. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Cohen, S., Wills, T.A. (1985). Stress, social suport and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98, s. 310 – 357.
- Collie, R.J., Shapka, J.D., Perry, N.E. (2011). Predicting Teacher Commitment: The Impact of School Climate and Social-Emotional Learning. Psychology in Schools, 48(10), s. 1034 – 1048
- Deal, T.E., Kennedy, A.A. (1982). Corporate cultures: The rights and rituals of corporate life. Reading, MA: Addison-Wesley.
- Demerouti, E., Bakker, A.B. i in. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86, s. 499 – 512.
- Denison, D. (1996). What is the difference between organizational culture and organizational climate? A native’s point of view on a decade of paradigm wars. Academy of Management Review, 12, s. 619 – 654.
- Derbis, R., Baka, Ł. (2011). Znaczenie wsparcia społecznego i zaangażowania w pracę dla związku stresorów w pracy i wypalenia zawodowego. Czasopismo Psychologiczne, 17(2), s. 277 – 287.
- Dernowska, U., Tłuściak-Deliowska, A. (2015). Kultura szkoły. Studium teoretyczno-empiryczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Ekvall, G. (1996). Organizational climate for creativity and innovation. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, s. 105 – 123.
- Fisher, D., Frey, N., Pumpian, I. (2012). How to create a culture of achievement in your school and classroom. Alexandria: ASCD.
- Forehand, G.A., Von Haller, G. (1964). Environmental variation in studies of organizational behavior. Psychological Bulletin, 62(6), s. 361 – 382.
- Frese, M. (1999). Social support as moderator of the relationship between work stressors and psychological dysfunctioning: A longitudinal study with objective measures. Journal of Occupational Health Psychology, 4, s. 179 – 192.
- Glick, W.H. (1985). Conceptualizing and Measuring Organizational and Psychological Climate: Pitfalls in Multilevel Research. The Academy of Management Review, 10(3), s. 601 – 616.
- Gruenert, S. (1998). Development of a school cultural survey. Unpublished doctoral dissertation. Columbia: University of Missouri.
- Gumuseli, A.I., Eryilmaz, A. (2011). The measurment of collaborative school culture (CSC) on Turkish Schools. New Horizons in Education, 59(2), s. 13 – 26.
- Hakanen, J., Bakker, A.B., Schaufeli, W.B. (2006). Burnout and work engagement among teachers. Journal of School Psychology, 43, s. 495 – 513.
- Hall, G.B., Dollard, M.F. i in. (2013). Psychosocial safety climate buffers effects of job demands on depression and positive organizational behaviors. Anxiety, Stres and Coping, 26(4), s. 355 – 377
- Hargreaves, A. (1994). Changing teachers, changing times: teachers’ work and culture in the postmodern age. New York: Teachers College Press.
- Heck, R.H., Marcoulides, G.A. (1996). School culture and performance: Testing the invariance of an organizational model. School Effectiveness and School Improvement, 7, s. 76 – 95.
- Hofstede, G. (2000). Kultury i organizacje. Warszawa: Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Hunter, S.T., Bedell, K.E., Mumford, M.D. (2007). Climate for creativity: A quantitative review. Creativity Research Journal, 19, s. 69 – 90.
- James, L.R., Jones, A.P. (1974). Organizational climate: A review of theory and research. Psychological Bulletin, 81(12), s. 1096 – 1112.
- Karwowski, M. (2009). Klimat dla kreatywności: koncepcje, metody, badania. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
- Karwowski, M. (2013). „Pogoda dla wysokiej jakości kształcenia”. Jak klimat klasy i szkoły wiąże się ze wskaźnikami edukacyjnej wartości dodanej? W: M. Karwowski (red.), Ścieżki rozwoju edukacyjnego młodzieży – szkoły pogimnazjalne (s. 161 – 184). Warszawa: IFiS.
- King, E.B., Chermont, K. i in. (2007). How innovation can alleviate negative consequences of demanding work contexts: The influence of climate for innovation on organizational outcomes. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, s. 631 – 645.
- Kokkinos, C.M. (2007). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, s. 229 – 243.
- Kulesza, M. (2011). Klimat szkoły a zachowania agresywne i przemocowe uczniów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Langelaan, S., Bakker, A.B. i in. (2006). Burnout and work engagement: do individual differences make a difference? Personality and Individual Differences, 40, s. 521 – 532.
- Lawler, E.E., Hall, D.T. (1970). Relationship of job characteristics to job involvement, satisfaction, and intrinsic motivation. Journal of Applied Psychology, 54(4), s. 305 – 312.
- Lebuda, I. (2014). Kształtowanie poczucia sukcesu nauczycieli. Kraków: Nomos.
- Leiter, M.P., Maslach, C. (1999). Six areas of worklife. A model of the organizational context of burnout. Journal of Health and Human Resources Administration, 21, s. 472 – 489.
- Łaguna, M., Mielniczuk, E. i in. (2015). Przywiązanie do organizacji i zaangażowanie w pracę – koncepcje teoretyczne i problemy terminologiczne. Medycyna Pracy, 66(2), s. 277 – 284.
- MacNeil, A.J., Prater, D.J., Busch, S. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of Leadership in Education, 12, s. 73 – 84.
- Maslowski, R. (2001). School Culture and School Performance. An explorative study into the Organizational Culture of Secondary Schools and their effects. Ph.D. thesis. University of Twente.
- Mazurkiewicz, G. (2011). Przywództwo edukacyjne. Odpowiedzialne zarządzanie edukacją wobec wyzwań współczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
- Mearne, J., Cain, J.E. (2003). Relationship between teachers’ occupational stress and their burnout and distress: roles of coping and negative mood regulation expectancies. Anxiety, Stress and Coping, 16, s. 71 – 82.
- Meijman, T.F., Mulder, G. (1998). Psychological Aspects of Workload. W: Drenth, P.J.D., Thierry, H. (red.), Handbook of Work and Organizational Psychology (s. 5 – 33). Hove: Psychology Press.
- Nalaskowski, A. (2002). Przestrzenie i miejsca szkoły. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
- Nielsen, M.B., Mearns, K. i in. (2011). Using the Job Demands–Resources model to investigate risk perception, safety climate and job satisfaction in safety critical organizations. Scandinavian Journal of Psychology, 52, s. 465 – 475.
- O’Reilly, C.A., Chatman, J., Caldwell, D.F. (1991). People and organizational culture: a profil comparisons approach to assessing person-organization fit. Academy of Management Journal, 34, s. 487 – 516.
- Olson, L. (2009). A study of school culture, leadership, teacher quality and student outcomes via a performance framework in elementary schools participating in a school reform initiative. PhD. dissertation. University of Florida.
- Paluchowski, W.J. (1998). Klimat organizacyjny i jego pomiar. W: S. Witkowski, T. Listwan (red.). Psychologiczne wyznaczniki sukcesu w zarządzaniu, IV. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Peterson, K.D., Deal, T.E. (2002). The shaping school culture fieldbook. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
- Polak, K. (2007). Kultura szkoły. Od relacji społecznych do języka uczniowskiego. Kraków: Wydawnictwo UJ.
- Poraj, G. (2009). Od pasji do frustracji: modele psychologicznego funkcjonowania nauczycieli. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Roulston, K., Legette, R., Womack, S.T. (2005). Beginning music teachers’ perceptions of the transition from university to teaching in schools. Music Education Research, 7, s. 59 – 82.
- Salanova, M. Bakker, A.B., Llorens, S. (2006). Flow at work: evidence for an upward spiral of personal and organizational resources. Journal of Happiness Studies, 7, s. 1 – 22.
- Sargent, L.D., Terry, D.J. (2000). The moderoting role of social support in Karasek’s job strain model. Work & Stress, 14, s. 245 – 261.
- Schaufeli, W.B., Bakker, A.B. (2004). Job demands, job resources and their relationships with burnout and engagement: a multisample study. Journal of Organizational Behaviour, 25, s. 293 – 315.
- Schaufeli, W.B., Salanova M. i in. (2002). The measurment of engagement and burnout: a two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3, s. 71 – 92.
- Schein, E.H. (2004). Organizational Culture and Leadership. 3rd ed. San Francisco: Jossey-Bass.
- Schneider, B., Snyder, R.A. (1975). Some relationships between job satisfaction and organization climate. Journal of Applied Psychology, 60(3), s. 318 – 328.
- Schoen, L.T., Teddlie, C. (2008). A new model of school culture: a response to a call for conceptual clarity. School Effectiveness and School Improvement, 19(2), s. 129 – 153.
- Schonfeld, I.S. (1992). A longitudinal study of occupational stressors and depressive symptoms in firstyear female teachers. Teaching and Teacher Education, 8, s. 151 – 158.
- Silverthorne, C. (2004). The Impact of Organizational Culture and Person-Organization Fit on Organizational Commitment and Job Satisfaction in Taiwan. The Leadership & Organization Development Journal, 25(7), s. 592 – 599.
- Smoktunowicz, E., Cieślak, R., Żukowska, K. (2013). Rola wsparcia społecznego w kontekście stresu organizacyjnego oraz zaangażowania w pracę. Studia Psychologiczne, 51(4), s. 25 – 37.
- Spector, P.E., Jex, S.M. (1998). Development of four self-report measures of job stressors and strain: Interpersonal Conflict at Work Scale, Organizational Constraints Scale, Quantitative Workload Inventory and Physical Symptoms Inventory. Journal Occupational Health Psychology, 3(4), 356 – 367.
- Strutyńska, E., Gralewski, J., Lebuda, I. (2016). Obciążenia zawodowe nauczycieli a klimat organizacyjny w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych. Studia z Teorii Wychowania, 7, s. 137 – 155.
- Sułkowski, Ł. (2008). Czy warto zajmować się kulturą organizacyjną. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 6, s. 9 – 25.
- Surzykiewicz, J. (2000). Agresja i przemoc w szkole. Uwarunkowania socjoekologiczne. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
- Szabowska-Walaszczyk, A., Zawadzka, A.M., Wojtaś, M. (2011). Zaangażowanie w pracę i jego korelaty: adaptacja skali UWES autorstwa Schaufeliego i Bakkera. Psychologia Jakości Życia, 10(1), s. 57 – 74.
- Terelak, J.F., Jankowska, P. (2009). Dostosowanie jednostka – organizacja a satysfakcja z pracy. Miscellanea Oeconomicae, 13(1), s. 229 – 254.
- Tłuściak-Deliowska, A., Dernowska, U. (2016). Kultura współpracy w percepcji nauczycieli szkół gimnazjalnych. Studia Edukacyjne, 40, s. 127 – 148.
- Tłuściak-Deliowska, A., Dernowska, U. (2018). Założenia teoretyczne i właściwości psychometryczne polskiej wersji kwestionariusza „Kultura szkoły” (School Culture Survey, SCS, S. Gruenert, J. Valentine, 1998). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Van der Doef, M., Maes, S. (1999). The job demand-control (-support) model and psychological wellbeing: a review of 20 years of empirical research. Work & Stress, 13, s. 87 – 114.
- Van Houtte, M., Van Maele, D. (2011). The black box revelation: in search for conceptual clarity regarding climate and culture in school effectiveness research. Oxford Review of Education, 37(4), s. 505 – 524.
- Wudarzewski, G. (2012). Wybrane koncepcje klimatu organizacyjnego. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, 32, s. 221 – 242.