Kategoria duchowości - ślady obecności w tekstach J.J. Rousseau, J.H. Pestalozziego i J.F. Herbarta
- Institution: Uniwersytet Gdański
- Year of publication: 2015
- Source: Show
- Pages: 72-91
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/kie.2015.03.04
- PDF: kie/109/kie10904.pdf
This article provides an analysis of the category of spirituality found in the texts of classical pedagogues such as: J.J. Rousseau, J.H. Pestalozzi and J.F. Herbart. Spirituality appears in these texts in the sense of morality and its varieties such as the heart, the inner life, but also the mental horizon. This way of understanding spirituality traditionally has belonged to religious context and is particularly visible in herbartian pedagogy. In the texts of Rousseau and Pestalozzi there is a belief that institutionalized religion called to be representative of morality is not fulfilling its role properly. Therefore, they establish the higher instance of religion - noninstitutional, personal, internal, involving an independent search for meaning in life. What attracts particular attention is the fact that despite the high rank given to the thread of morality/spirituality by presented here authors, this issue remains the “fuzzy” concept and lacks of detailed indications as to the ways of its implementation. This ambiguity, which operates poetic language and the lack of specific references of a practical nature, seems to be one of the causes acting on behalf of the exclusion of spirituality from the educational impact. This analysis is the first stage of the theoretical description of spirituality, which in the field of pedagogy is very fragmented, ambiguous, and thus difficult to undergo pedagogical reflection. It is also a step towards “disenchantment” of the analyzed category, by which I mean the process of rational and critical overview of spirituality; this in turn paves the way for realizing the sense that I find in making the category of spirituality useful for pedagogy: undergoing reflection and being translated into educational practice.
REFERENCES:
- Agamben, G. (2008). HOMO SACER. Suwerenna władza i nagie życie. Warszawa: Prószyński i Ska.
- Andrukowicz, W. (2008). Bronisława F. Trentowskiego personalizm uwikłany. Studia Pedagogica Uniwersitatis Stetinensis, 7 (498), s. 93 – 114.
- Chuenngsatiansup, K. (2003). Spirituality and health: an initial proposal to incorporate spiritual health in health impact assessment. Environmental Impact Assessment Review, 23 (1), s. 3 – 15.
- Dawid, J.W. (1946). O duszy nauczycielstwa. Warszawa: Nasza Księgarnia.
- Freud, Z. (1992). Kultura jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo KR.
- Grosch, P. (2000). Paideia: philosophy educating humanity through spirituality. International Journal of Children’s Spirituality, 5 (2), s. 229 – 238.
- Hadot, P. (1992). Filozofia jako ćwiczenie duchowe. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
- Herbart, J.F. (1967). Pisma pedagogiczne. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Herbart, J.F. (2007). Pedagogika ogólna wywiedziona z celu wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
- Hessen, S. (1997). Szkoła i demokracja na przełomie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
- HeszenNiejodek, I., Gruszczyńska, E. (2004). Wymiar duchowy człowieka, jego znaczenie w psychologii zdrowia i jego pomiar. Przegląd Psychologiczny, 47 (1), s. 15 – 31.
- Kapuscinski, A.N., Masters, K.S. (2010). The current status of measures of spirituality: A critical review of scale development. Psychology of Religion and Spirituality, 2 (4), s. 191 – 205.
- Laclau, E. (2004). Emancypacje. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Mariański, J. (2010). Religia w społeczeństwie ponowoczesnym: studium socjologiczne. Warszawa: Oficyna Naukowa.
- Mariański, J. (2010). Nowa duchowość – alternatywa czy dopełnienie religijności? W: M. LibiszowskaŻółkowska, S. Grotowska (red.), Religijność i duchowość. Dawne i nowe formy (s. 19 – 34). Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
- Nussbaum, M. (2008). W trosce o człowieczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
- Pestalozzi, J.H. (1972). Pisma pedagogiczne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Pestalozzi J.H. (1984). Moje badania nad udziałem natury w rozwoju rodzaju ludzkiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Rousseau, J.J. (1955a). Emil czyli o wychowaniu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Rousseau, J.J. (1955b). Emil czyli o wychowaniu. t. II. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Rousseau, J.J. (1949). Wybór tekstów pedagogicznych. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
- Różycka, J., Skrzypińska, K. (2011). Perspektywa noetyczna w psychologicznym funkcjonowaniu człowieka. Roczniki Psychologiczne, XIV (2), s. 101 – 121.
- Trentowski, B.F. (1970). Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
- Weber, M. (2004). Racjonalność, władza, odczarowanie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.