„Znaczenie” adaptacji zawodowej w rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami

Human adaptation to the environment plays an important role in their careers and substantially affects its professional development. Adaptation consists of many factors that imply positive or negative conditions of a person’s professional work.
The article is a theoretical outline of various possibilities for adapting people in the work environment on the basis of social sciences such as pedagogy, sociology, psychology.
The article is a theoretical outline of various possibilities of adapting a man in the work environment on the basis of social sciences such as pedagogy, sociology, psychology. The development of the topic is the analysis of the usefulness of selected theories of professional adaptation for special pedagogy in the functioning of people with disabilities. Complementing this analysis is pointing to various barriers to adaptation to the working environment of the disabled. Conclusions include, among others, strengthening of professional activation and social activation of people with disabilities.

Adaptacja człowieka do środowiska pracy odgrywa ważną rolę w procesie trwania kariery zawodowej i w zasadniczy sposób wpływa na jego rozwój zawodowy. Adaptacja składa się z wielu czynników, które implikują pozytywne lub negatywne stany wykonywania przez człowieka pracy zawodowej.
Artykuł jest teoretycznym zarysowaniem różnych możliwości na przystosowanie człowieka w środowisku pracy zawodowej na gruncie nauk społecznych, takich jak: pedagogika, socjologia, psychologia. Rozwinięciem tematu jest analiza użyteczności wybranych teorii adaptacji zawodowej dla pedagogiki specjalnej w funkcjonowaniu osób z niepełnosprawnościami. Dopełnieniem tej analizy jest wskazanie na różne bariery przystosowania do środowiska pracy niepełnosprawnych. Wnioski obejmują m.in. wzmocnienie aktywizacji zawodowej i aktywizacji socjalnej osób niepełnosprawnych.

REFERENCES:

• Colman, A.M. (2009). Słownik psychologii. Tłum. A. Cichowicz, M. Guzowska-Dąbrowska, P. Nowak, H. Turczyn-Zalewska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czajka, S. Tulski, J. (1987). Praca i adaptacja. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
• Czapiński, J. (2009). Niepełnosprawność. W: J. Czapiński, T. Panek (red.), Diagnoza społeczna. Warszawa: RMS. Departament ds. Programów. Pobrane z: https://www.pfron.org.pl/o-funduszu/programy-i-zadania-pfron/programy-i-zadania-real/program-stabilne-zatrud/tresc-programu/.
• Dubos, R. (1970). Człowiek, środowisko, adaptacja. Tłum. S. Bogusławski, A. Czerwiński. Warszawa: PZWL.
• Dykcik, W. (2005). Pedagogika specjalna wobec aktualnych sytuacji i problemów osób niepełnosprawnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Oddział w Poznaniu.
• Dykcik, W. (2010). Tendencje rozwoju pedagogiki specjalnej. Osiągnięcia naukowe i praktyka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Oddział w Poznaniu.
• Dziurla, R. (2011). Zatrudnienie wspomagane dla osób niedosłyszących, niesłyszących i ich otoczenia społecznego realizowane w polskiej Fundacji pomocy Dzieciom Niedosłyszącym ECHO w Warszawie. W: K. Boguszewska i in. (red.), Zatrudnienie wspomagane: materiały konferencyjne (s. 105-114). Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej: Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.
• Grzonka, L. (2010). Zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Hurlock, E.B. (1985). Rozwój dziecka. Tłum. M. Tyszkowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jaworowska, A. (1982). Rodzina a przystosowanie społeczne dziecka W: L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii, seria 2, t. 9. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Jończyk, J. (1996). Prawne regulacje rehabilitacji leczniczej i zawodowej. W: J. Mikulski, J. Auleytner (red.), Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych. Drogi do integracji (s. 34-41). Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP.
• Karney, J.E. (2007). Psychopedagogika pracy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Klaus-Stańska, D. (1994). Między wzruszeniem a śmiechem. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Kornas-Biela, D. (2009). Pedagogika prenatalna nowy obszar nauk o wychowaniu. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kosakowski, Cz. (1998). Transformacja ustrojowa szansą czy tez zagrożeniem dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne. W: H. Górecka (red.), Bezpieczeństwo rodziny w okresie transformacji ustrojowej (s. 221-230). Olsztyn: Decora.
• Kwiatkowski, S.M. (1995). Zakład pracy jako środowisko wychowawcze. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna (s. 214-221). Warszawa: Wydawnitwo Akadem. Żak.
• Lewicki, A. (1969). Co to jest psychologia kliniczna? W: A. Lewicki (red.), Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lipińska-Grobelny, A., Wolan-Nowakowska, M. (2017). Zarządzanie różnorodnością w miejscu pracy a niepełnosprawność. W: M. Wolan-Nowakowska, B. Trochimiak (red.), Zatrudnienie wspomagane szansą na samodzielność osób z niepełnosprawnościami (s. 51-62). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Majewski, T. (1995). Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Warszawa: Centrum Badawczo-Rozwojowe Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
• Majewski, T. (2009). Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. W: W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna (s. 395-408). Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Michalik, M. (1971). Armia zawód moralność. Warszawa: Wydawnnictwo MON. Nobis, E. Start programu Dostępność Plus. Pobrane z: https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/start-programu-dostepnosc-plus/.
• Nowak, P. (2005). Praca zawodowa osób niepełnosprawnych. W: T. Żółkowska (red.), Pedagogika specjalna aktualne osiągniecia i wyzwania (s. 395-400). Szczecin: Wydawnictwo Inplus Oficyna.
• Okoń, W. (1989). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Olechnicki, K., Załęcki, I.P. (1997). Słownik socjologiczny. Toruń: Graffiti BC.
• Ossowski, R. (1999). Teoretyczne i praktyczne podstaw rehabilitacji. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
• Ossowski, R. (1996). Zagrożenia dla osób niepełnosprawnych w procesie adaptacji psychicznej. W: J. Mikulski, J. Auleytner (red.), Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych. Drogi do integracji (s. 42-54). Warszawa: Wyd. WSP TWP.
• Popielski, K. (1987). Człowiek Pytanie Otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii. Lublin:
• Wydawnictwo KUL. Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogiki Akademii Specjalnej.
• Radziewicz-Winnicki, A. (2008). Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Reykowski, J. (1975). Teoria motywacji a zarządzanie. Warszawa: Wydawnictwo PWE.
• Smith, D.D. (2008). Pedagogika specjalna. Podręcznik akademicki t. I. Red. A. Firkowska-Mankiewicz, G. Szumski. Warszawa: WAPS, WN PWN.
• Tomaszewski, T. (1978). Praca zawodowa jako centralne pojęcie kształcenia zawodowego. W: S. Kaczor, Z. Wiatrowski (red.), Kształcenie zawodowe w służbie gospodarki i kultury narodowej. Warszawa: Wydawnictwo WSiR.
• Zych, A. (2001). Słownik gerontologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.