Rozumienie pojęcia edukacja włączająca przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych

Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie wyników badań dotyczących rozumienia pojęcia edukacja włączająca przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych oraz rozpatrzenie, czy edukacja włączająca jest działaniem celowym, zaplanowanym, czy działaniem intuicyjnym, pozornym. Jest to istotny problem, bowiem warunkiem skutecznego prowadzenia edukacji włączającej jest przede wszystkim rozumienie tego pojęcia przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych. Brak rozumienia pojęcia edukacja włączająca może rodzić obawy o kształt jej realizacji. Włączanie to nie tylko przyjmowanie uczniów z niepełnosprawnościami do szkół ogólnodostępnych, ale przede wszystkim dostosowanie programu nauczania do indywidualnych możliwości każdego ucznia, to system oceniania uwzględniający możliwości psychofizyczne poszczególnych uczniów oraz organizacja procesu nauczania z wykorzystaniem odpowiednich pomocy dydaktycznych dostosowanych do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Celem badań było poznanie i rozpatrzenie sposobów rozumienia pojęcia edukacja włączająca przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego z użyciem techniki ankiety. Otrzymane wyniki badań pokazują, że edukacja włączająca nadal jest pojęciem, które wymaga doprecyzowania i propagowania wśród nauczycieli. Pomimo swojej obecności zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w praktyce edukacyjnej nadal budzi niezrozumienie, co utrudnia pełną realizację tego modelu nauczania.

The aim of this study is to present the results of research on the understanding of the concept of inclusive e ducation by teachers of mainstream schools and consideration of whether inclusive education is intentional, planned, or intuitive, apparent. This is a significant problem, as the condition for effective implementation of inclusive education is, above all, the understanding of this concept by teachers of public schools. A lack of understanding of the concept of inclusive education may give rise to concerns about the shape of its implementation. Inclusion is not only about accepting students with disabilities in mass schools, but above all, adapting the curriculum to the individual capabilities of each student, a rating system that takes into account the psychophysical capabilities of individual students and the organization of the teaching process using appropriate teaching aids adapted to the students’ special educational needs. The aim of the research was to get to know and consider ways of understanding the concept of inclusive education by teachers of generally accessible rural schools. The research used the method of a diagnostic survey using the questionnaire technique. The obtained research results show that inclusive education is still a concept that needs to be clarified and promoted among teachers. Despite its presence both in the literature of the subject and in educational practice, it still raises a misunderstanding, which hinders the full implementation of this teaching model.

REFERENCES:

• Al-Khamisy, D. (2013). Edukacja włączająca - edukacją dialogu. Warszawa: Wyd. APS.
• Baylis, P. (2002). Edukacja włączająca. W: J. Bogucka, D. Żyro, T. Wejner, Od nauczania integracyjnego do szkoły równych szans. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
• Chodkowska, M., Kazanowski, Z. (2007). Socjopedagogiczne konteksty postaw nauczycieli wobec edukacji integracyjnej. Lublin: Wyd. UMCS.
• Ćwirynkało, K., Żyta, A. (2015). Przekonania nauczycieli na temat edukacji włączającej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Raport z badań. Szkoła Specjalna 4, s. 245-259. DOI: 10.5604/0137818x.1177729.
• Delors, J. (1998). Edukacja - jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku. Warszawa: Stowarzyszenie Oświatowców Polskich.
• Doroszewski, W. (1985). Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.Dudzikowa, M. (2013). Sprawcy lub/i ofiary działań pozornych w edukacji. Kraków: Impuls.
• Dudzikowa, M. (2001). Mit o szkole jako miejscu „wszechstronnego rozwoju” ucznia. Eseje etnopedagogiczne. Kraków: Impuls.
• Gajdzica, Z. (2013). Uczniowie i studenci z obszaru pogranicza wobec sytuacji osób niepełnosprawnych w środowisku lokalnym - nastawienia i opinie. Cieszyn: Stowarzyszenie wsparcia społecznego „Feniks”.
• Gajdzica, Z. (2011). Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekki upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego. W: Z. Gajdzica (red.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej (s. 56-79). Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
• Głodkowska, J. (2010). Model kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi różnice nie mogą dzielić. Założenia projektu Rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. Warszawa.
• Grabowska, A., Gębicka-Zdanewicz, M. (red.). (2010). Szkoła równych szans. Uczeń niepełnosprawny w szkole ogólnodostępnej - budowanie systemu wsparcia i pomocy. Wrocław: Fundacja PROMYK SŁOŃCA.
• Groenwald, M. (2011). Etyczne aspekty egzaminów szkolnych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Jachimczak, B. (2008). Gotowość nauczycieli szkół ogólnodostępnych do pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: I. Chrzanowska, B. Jachimczak (red.), Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu - wyzwania praktyki. Łódź: Wydawnictwo Satori.
• Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ. (2012). Pobrane z: http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf.
• Krause, A., Żyta, A., Nowosad, S. (2010). Normalizacja środowiska społecznego osób niepełnosprawnych intelektualnie. Toruń: Akapit.
• Lechta, V. (2010). Pedagogika integracyjna kontra edukacja inkluzyjna (włączająca): podobieństwa i różnice. W: J. Wyczesany (red.), Krakowska pedagogika specjalna (s. 28-38). Kraków: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Lutyński, J. (1990a). Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lutyński, J. (1990b). System dogmatycznego autorytaryzmu i jego tendencje rozwojowe (ze szczególnym uwzględnieniem roli działań pozornych i ukrytych). W: J. Lutyński, Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Mika, S. (1987). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN.
• Skałbania, B., Babiarz, M. (2018). Edukacja włączająca jako przestrzeń dla rozwoju czy ryzyko wykluczenia i marginalizacji ucznia? Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 18(11), s. 17-27.
• Skotnicka, B. (2017). Szkoła inkluzyjna jako organizacja ucząca się. W: Niepełnosprawność zagadnienia, problemy, rozwiązania (s. 75-85). Warszawa: PFRON.
• Szumski, G., Firkowska-Mankiewicz, A. (2010). Wokół edukacji włączającej. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Szymczak, M. (red.). (1987). Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Turowski, J.(2001). Małe struktury społeczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Żółkowska, T. (2009). Wybrane koncepcje edukacji integracyjnej. W: Z. Janiszewska-Nieścioruk (red.), Problemy edukacji integracyjnej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną (s. 43-54). Kraków: Wydawnictwo Impuls.