Rozwiązania na rzecz integracji dzieci i młodzieży w szkołach krakowskich po wybuchu wojny w Ukrainie. Wnioski z badania pilotażowego

Solutions for the integration of children and youth in Cracow’s schools after the outbreak of war in Ukraine. Conclusions from the pilot study

The article presents the conclusions of a pilot survey study conducted in Cracow in September 2022. The author makes a diagnosis of educational activities undertaken in the municipality of Cracow, in the period from February 25 to June 30, 2022 (in the first four months from the outbreak of the war in Ukraine). She confronts them with the conclusions of in-depth interviews conducted with experts in the field of integration. Solutions regarded as “good practices”, such as additional Polish language lessons, psychological and pedagogical assistance, educational departments and intercultural assistantship, are rated the best. However, children and young people with refugee experience have little chance of learning the language, culture and geography of their country of origin. We can also indicate a few critical moments of the integration process (so-called rich points) that generate tensions in intercultural communication. These include ambivalent attitudes towards migrant children, youth and their parents. On the one hand, representatives of the majority of society show empathy and provide real help, on the other hand, they accuse migrants of being demanding and indecisive. The most difficult situation is currently faced by young people who do not know the Polish language and are forced to take exams in this language at the end of subsequent stages of education. This age group is particularly vulnerable to marginalization. The conclusions from the study also indicated areas requiring further, in-depth evaluation.

Artykuł przedstawia wnioski z badania pilotażowego o charakterze ankietowym, przeprowadzonego w Krakowie we wrześniu 2022 roku. Autorka dokonuje diagnozy działań edukacyjnych, podjętych na terenie gminy Kraków w okresie od 25 lutego do 30 czerwca 2022 roku, a więc w ciągu czterech pierwszych miesięcy od wybuchu wojny w Ukrainie. Konfrontuje je z wnioskami z wywiadów pogłębionych, przeprowadzonych z ekspertami i ekspertkami w obszarze integracji. Najlepiej oceniane są rozwiązania uchodzące za „dobre praktyki”, takie jak dodatkowe lekcje języka polskiego, pomoc psychologiczno-pedagogiczna, oddziały edukacyjne i asystentura międzykulturowa. Dzieci i młodzież z doświadczeniem uchodźczym mają jednak małe szanse na naukę języka, kultury i geografii kraju swojego pochodzenia. Możemy również wskazać kilka newralgicznych momentów procesu integracji (tzw. rich poins), które generują napięcia w komunikacji międzykulturowej. Są to m.in. ambiwalentne postawy wobec migrujących dzieci, młodzieży i ich rodziców. Z jednej strony przedstawiciele społeczeństwa większościowego okazuję empatię i niosą realną pomoc, z drugiej oskarżają migrantów o roszczeniowość i brak zdecydowania. W najtrudniejszej sytuacji jest obecnie młodzież nie znająca języka polskiego, a zmuszona do zdawania w tym języku egzaminów kończących kolejne etapy edukacji. To grupa wiekowa szczególnie narażona na marginalizację. We wnioskach z badania wskazano również obszary wymagające dalszej, pogłębionej ewaluacji.

REFERENCES:

• Agar M., Language Shock: Understanding the culture of conversation, William Morrow, New York 1994.
• Agar M.H., How to ask for a study in qualitatisch, „Qualitative Health Research” 1999, 9(5), s. 684–697.
• Agar M.H., Culture: Can you take it anywhere?, „International Journal of Qualitative Methods” 2006, 5(2), s. 1–12.
• Apple M.W., The hidden curriculum and the nature of conflict, „Interchange” 1971, 2(4), s. 27–40.
• Bekerman Z., Geisen G., International Handbook of Migration, Minorities and Education. Understanding Cultural and Social Differences in Processes of Learning, Springer, London, New York 2012.
• Bhabha H.K. (red.), Nation and narration, Routledge, London 1996.
• Cox P., Movements and Migratory Processes: Roles and Responsibilities of Education and Learning. Understanding Cultural and Social Differences in Processes of Learning, [w:] International Handbook of Migration, Minorities and Education, Bekerman Z., Thomas G. (red.), Springer, London, New York 2012.
• Freire P., Pedagogy of the Oppressed, Pengiun Books, London 1996.
• Grudzińska A., Kubin K. (red), Szkoła wielokulturowa – organizacja pracy i metody nauczania. Wybór tekstów, Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Warszawa 2010.
• Iglicka K., Chechen’s Lesson. Challenges of Integrating Refugee Children in a Transit Country: A Polish Case Study, „Central and Eastern European Migration Review” 2017, nr 6(2), s. 123–140.
• Iversen V.C., Sveaass N., Morken G., The role of trauma and psychological distress on motivation for foreign language acquisition among refugees, „International Journal of Culture and Mental Health” 2014, 7(1), s. 59–67.
• Jurek A., Psychologiczne aspekty doświadczeń migracyjnych u dzieci i młodzieży, [w:] Migracja, tożsamość, dojrzewanie. Adaptacja kulturowa dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracyjnym, N. Klorek, K. Kubin (red.), FRS, Warszawa 2015.
• Kubiak E., Cultura metissage – the descriptive concept of hybrid phenomena on the peripheries od culture, „Art Inquiry. Recherches sur les arts” 2014, vol. XVI.
• Kubin K. (red.), (Nie)widzialne granice – o tym co dzieli i co łączy w wielokulturowości, Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Warszawa 2015.
• Kubin K. (red.), Media w społeczeństwie różnorodnym. Etyka, pluralizm i równe traktowanie, Fundacja na rzecz Różnorodności Społecznej, Warszawa 2015.
• Li J., Expectations of Chinese immigrant parents for their children’s education: The interplay of Chinese tradition and the Canadian context, „Canadian Journal of Education” 2001, 26, s. 477–494.
• Ogbu J.U., From cultural differences to differences in cultural frame of reference, [w:] P.M. Greenfield, R.R. Cocking (red.), Cross-cultural roots of minority child development (s. 365–391), Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale 1994.
• Pamuła-Behrens M., Szymańska M., Metoda JES-PL. Nauczanie języka edukacji szkolnej, „Języki Obce w Szkole” 2018, nr 2, s. 4–10.
• Ross A., Teachers as symbols of societal power: What cultural icon are we?, [w:] A. Ross (red.), A Europe of many cultures (s. 217–223), CiCE, London 2003.
• Seginer R., Mother’s behaviour and son’s performance: An initial test of academic achievement path model, „Merrill-Palmer Quarterly” 1986, 32, s. 153–166.
• Seginer, R., Vermulst, A., Family environment, educational aspirations, and academic achievement in two cultural settings, „Journal of Cross Cultural Psychology” 2002, 33, s. 540–558.
• Tędziagolska M., Walczak B., Żelazowska-Kosiorek A., Szkoła zróżnicowana kulturowo. Wyzwania i potrzeby związane z napływem uczniów z Ukrainy. Raport z badania jakościowego wykonanego na zlecenie Centrum Edukacji Obywatelskiej, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2022.
• Urciuoli B., Acceptable difference: The cultural evolution of the model ethnic American citizen, „POLAR: Political and Legal Anthropology Review” 1994, 17, s. 19–36.
• Woods A., Learning to be literate: Issues of pedagogy for recently arrived refugees youth in Australia, „Critical Inquiry in Language Studies” 2009, nr 6(1–2), s. 81–101.
• Ambroziak A. (2022), Do szkół ruszy blisko 200 tys. ukraińskich uczniów, w domach jest ich nawet dwa razy więcej, https://oko.press/ukrainscy-uczniowie-w-polskiej-szkole/.
• EU Migration Policy (2022), https://www.consilium.europa.eu/en/policies/eu-migration-policy/.
• Kraków.pl, Doświadczenie migracji w szkole – jak wspierać uczniów?, https://www.krakow.pl/aktualnosci/255657,34,komunikat,doswiadczenie_migracji_w_szkole___jak_wspierac_uczniow.html?_ga=2.83338847.890611416.1640043316-1355434346.1623267733.
• pl, 2, O krakowskim wsparciu dla uczniów pochodzących z zagranicy, https://www.krakow.pl/aktualnosci/255464,26,komunikat,o_krakowskim_wsparciu_dla_uczniow_pochodzacych_z_zagranicy.html?_ga=2.220185754.2046250399.1639731751-926885456.1639731751.
• Mrowiec M. (2022), Już 70 oddziałów przygotowawczych dla uczniów z Ukrainy w krakowskich szkołach, „Gazeta Krakowska”, dostęp online: https://gazetakrakowska.pl/juz-70-oddzialow-przygotowawczych-dla-uczniow-z-ukrainy-w-krakowskich-szkolach/ar/c5-16115121.
• Pamuła-Behrens M., Szmańska M. (2017). Uczenie uczniów z doświadczeniem migracji-analiza potrzeb, http://filpolska.up.krakow.pl/wp-content/uploads/2018/03/raport.pdf.
• pl Kraków, Szkołę rozpoczęło ok. 100 tys. uczniów, w tym także około 6 tys. ukraińskich, https://www.wnp.pl/parlamentarny/wydarzenia/krakow-szkole-rozpoczelo-ok-100-tys-uczniow-w-tym-takze-okolo6-tys-ukrainskich,617733.html.
• U. 2021, poz. 1082, Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo oświatowe.
• U. 2017, poz. 1655 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw.
• U. 2004, nr 64, poz. 593, Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
• U. 2003, nr 11, poz. 114 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
• U. 2020, poz. 1327 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty.
• U. 2003, nr 11, poz. 114 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
• U. 2022, poz. 583 Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. LII/964/16, Uchwała NR
• LII/964/16 Rady Miasta Krakowa z dnia 14 września 2016 r. w sprawie przyjęcia Programu‚ „Otwarty Kraków’’, dostęp: https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D21638%26typ%3Du.