Rola obwodu królewieckiego w stosunkach litewsko-rosyjskich po rozpadzie Związku Radzieckiego

The role of Kaliningrad Region in Lithuanian-Russian relations after the dissolution of the Soviet Union

The process of dissolution of the Soviet Union has led not only to the geopolitical changes in Europe and in the world, but also to the fact that the issue of the Kaliningrad Region became the subject of interest from Baltic states. The Russian exclave has been the subject of debate and political controversy both in Russia and in Lithuania. Initially it was a result of the militarization of Kaliningrad Region and speculation regarding the change in its status. Later, the issue of Kaliningrad Region appeared primarily in the context of the enlargement of the European Union to the east. The importance of the Russian enclave for Lithuania should be considered not only in terms of geopolitical location, but mainly in the context of political, economic and military conditions.

Роль Калининградской области в литовско-российских отношениях после распада Советского Союза

Процесс распада Советского Союза привел не только к геополитическим изменениям в Европе и мире, но и к тому, что вопрос Калининградской области стал предметом интереса со стороны стран Прибалтики. Российский эксклав был предметом дебатов и политических споров как в России, так и в Литве. Первоначально это было следствием милитаризации Калининградской области и  спекуляций по поводу изменения ее статуса. Позднее проблема Калининградской области возникла прежде всего в контексте расширения Евросоюза на восток. Важность российского анклава для Литвы следует рассматривать не только с точки зрения геополитического положения, но прежде всего в контексте политических, экономических и военных условий.

REFERENCES:

• Bajarnas, E. (1996). Lithuania’s Security Dilemma. W: P. Van Ham (red.). The Baltic States: Security and Defence after Independence (6–12). Paris: Institute for Security Studies.
• Bielecki, J. (2002, 12 września). Pociągi pod specjalnym nadzorem. Rzeczpospolita, 4.
• Bielecki, J. (2002, 17 października). Litwa nie wpuści specjalnych pociągów. Rzeczpospolita, 4.
• Bielecki, J. (2002, 23 października). Unia daje gwarancje Litwie. Rzeczpospolita, 4.
• Buchowski, K. (2017). Lithuanian New Foreign Policy (2004–2009). Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 3, 183–207.
• Butkevicius, A. (1993). The Baltic Region in Post-Cold War Europe. NATO Review, 41, 7–11.
• Dudzińska, K. (2023). Wpływ wojny na Ukrainie na politykę bezpieczeństwa Litwy. Biuletyn PISM, 18, 2.
• Firewicz, A. (2001). Litwa po raz drugi. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Haszczyński, J. (1997, 24 września). Marzenia o Małej Litwie. Rzeczpospolita, 2.
• Hyndle, J., Kutysz, M. (2001, 24 maja). Litwini pod presją Moskwy – problem rosyjskiego tranzytu do Kaliningradu. Materiały OSW. Pobrane z: http://www.osw.waw.pl/ramy1.htm.
• Hyndle-Hussein, J. (2015). Państwa bałtyckie wobec konfliktu na Ukrainie. Komentarze OSW, 158, 2.
• Ivanauskas, V., Keršanskas, V., Kasčiūnas, L. (2016–2017). Kaliningrad Factor in Lithuanian – Russian Relations: Implications to the Security Issues of Lithuania. Lithuanian Annual Strategic Review, 15, 119–149.
• Janusauskas, R. (2001). Four tales on the King’s Hill. The „Kaliningrad Puzzle” in Lithuanian, Polish, Russsian and Western Political Discourses. Warszawa: ISP PAN.
• Joenniemi, P., Lopata, R., Sirutavicius, V., Vilpisauskas, R. (2000). Impact Assessment of Lithuania’s Integration into the EU on Relations Between Lithuania and Kaliningrad Oblast of Russian Federation. Lithuania Foreign Policy Review, 2, 133–178.
• Joint Statement on Transit between the Kaliningrad Region and the Rest of the Russian Federation. (2002, 1 listopada). Pobrane z: https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/er/74447.pdf.
• Karabeshkin, L. (2007). Russian-Lithuanian Relations: Between negative Perception. Stereotypes and Pragmatic cooperation. Lithuanian Annual Strategic Review, 5, 65–83.
• Kirckus, R.J. (2002). The Kaliningrad Question. New York: Rowman & Littlefield.
• Kozakiewicz, J. (2003). Polityka bezpieczeństwa państw bałtyckich. Kraków: Instytut Studiów Strategicznych.
• Lithuanian’s Cooperation with the Kaliningrad Region of The Russian Federation. Ministry of Foreign Affairs of Lithuania, Political Departments Information and Culture Department (2000, 17 maja). Pobrane z: NATO Fact Sheet May 2000, https://www.nato.int/docu/update/2000/0517/eng.htm.
• Lopata, R., Sirutaricius, V. (1993). Lithuania and Kaliningrad Oblast: A Clearer Frame for Cooperation. Lithuanian Foreign Policy Review, 3, 51–66.
• Łossowski, P. (2001). Litwa. Warszawa: TRIO.
• Nacionalinio saugumo strategija (2023, 29 maja). Pobrane z: https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAP/aee4a9f05bf111ecb2fe9975f8a9e52e.
• Nikitin, V. (2000). Kaliningrad Chance: Realization of the Pilot Region Concept. Lithuanian Foreign Policy Review, 2, 100–112.
• Obwód Kaliningradzki. Przegląd faktów – wydarzeń – opinii (2003). 6, 46–47.
• Pacuła, P. (2013). Współpraca obronna w regionie Morza Bałtyckiego: stan obecny i perspektywy. Bezpieczeństwo Narodowe, 26, 51–66.
• Paleckis, J., Plackaitis, V. (1993). Obwód Kaliningradzki – stan i perspektywy. Stanowisko litewskie. Przegląd Zachodni, 3, 31–38.
• Pawlicki, J. (2000, 29 marca). Twarda Litwa. Gazeta Wyborcza, 4.
• Popowski, S. (2001, 30 marca). Najważniejsze Kaliningrad i NATO. Rzeczpospolita, 3.
• Przybyła, S. (1997). Podejście Litwy do bezpieczeństwa w regionie. Warszawa–Toruń: MON–Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Rozmowy na temat tranzytu wojskowego do Kaliningradu (2001, 19 września). Aktualności OSW. Pobrane z: http://www.osw.waw.pl.
• Rusijos propaganda: analizė, įvertinimas, rekomendacijos (2017). Vilnius: Rytų Europos studijų centras.
• Sakson, A. (2015). Obwód kaliningradzki w otoczeniu NATO i Unii Europejskiej. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 1, 44–52.
• Stankevicius, C. (1996). Enhancing Security of Lithuania and Other Baltic States in 1992–1994 and Future Giudelines. Vilnius: NATO Academic Forum.
• Staśkiewicz, U. (2020). Wybrane aspekty obrony narodowej Litwy. Historia i Polityka, 33, 33–49.
• Wypustek-Zuchowicz, K. (2002, 3 października). Nie ma dramatu. Rzeczpospolita, 3.
• Wypustek-Zuchowicz, K. (2003, 24 kwietnia). Różnice pokonane. Rzeczpospolita, 4.