Przeciwdziałanie dezinformacji w mediach społecznościowych

Countering disinformation in social media

The rise of disinformation and fake news in the 21st century significantly impacts society and public debate, creating new threats. The problem intensified on the Internet weakens critical thinking among recipients and makes it difficult to distinguish reliable sources from false information. The anonymity of the web complicates the identification of disinformation authors, hindering legal action. Polish law is not adequately prepared to combat fake news, and penalizing all false content could infringe on constitutional rights and freedoms. Fact-checking organizations, such as Demagog.org, Fakenews.pl, etc., are crucial in verifying information. Initiatives like GovTech Polska and the Code of Good Practices promote education and raise social awareness regarding informational security. Internet giants, including Facebook, Google, TikTok, and X, have committed to fighting disinformation by removing fake accounts and blocking revenue from fake news. The study utilized desk research and case study methods to analyze available secondary materials and perform critical evaluations. The results indicate that adequate source verification, common sense, critical thinking, and fact-checking tools are essential in minimizing the risk of disinformation. Counteracting this phenomenon requires a conscious and responsible approach, systematic content verification, education, and cooperation across various social sectors.

Wzrost dezinformacji i fake newsów w XXI wieku znacząco wpływa na społeczeństwo i debatę publiczną, tworząc nowe zagrożenia. Problem ten, nasilony w Internecie, osłabia krytyczne myślenie odbiorców i utrudnia odróżnienie wiarygodnych źródeł od fałszywych informacji. Anonimowość sieci komplikuje identyfikację autorów dezinformacji, co utrudnia działania prawne. Polskie prawo nie jest wystarczająco przygotowane do walki z zakłamanymi treściami, a penalizacja wszystkich fałszywych treści mogłaby naruszać konstytucyjne prawa i wolności. Organizacje fact-checkingowe, tj. Demagog.org, Fakenews. pl itd. odgrywają kluczową rolę w weryfikacji informacji. Inicjatywy takie jak GovTech Polska i Kodeks Dobrych Praktyk promują edukację i zwiększają świadomość społeczną w zakresie bezpieczeństwa informacyjnego. Internetowi giganci, m.in. Facebook, Google, TikTok i X, zobowiązali się do walki z dezinformacją poprzez usuwanie fałszywych kont i blokowanie dochodów z fake newsów. W badaniach zastosowano metody: desk research oraz case study, które pozwoliły przeanalizować dostępne materiały zastane i dokonać ich krytycznej oceny. Wyniki wskazują, że skuteczna weryfikacja źródeł informacji, zdrowy rozsądek, krytyczne myślenie oraz narzędzia do sprawdzania faktów są kluczowe w minimalizowaniu ryzyka dezinformacji. Przeciwdziałanie temu zjawisku wymaga świadomego i odpowiedzialnego podejścia, systematycznej weryfikacji treści, edukacji oraz współpracy różnych sektorów społecznych.

Протидія дезінформації у соціальних мережах

Зростання дезінформації та фейкових новин у XXI столітті значно впливає на суспільство та громадську дискусію, створюючи нові загрози. Ця проблема, яка посилюється в Інтернеті, послаблює критичне мислення аудиторії та ускладнює відокремлення надійних джерел від неправдивої інформації. Анонімність мережі ускладнює ідентифікацію авторів дезінформації, що перешкоджає правовим діям. Польське законодавство недостатньо підготовлене до боротьби з неправдивим контентом, а криміналізація всіх фальшивих відомостей могла б порушити конституційні права та свободи. Організації, що займаються фактчекінгом, такі як Demagog.org, Fakenews.pl тощо, відіграють ключову роль у перевірці інформації. Ініціативи, такі як GovTech Polska та Кодекс Добрих Практик, сприяють освіті та підвищенню обізнаності суспільства щодо інформаційної безпе ки. Інтернет-гіганти, зокрема Facebook, Google, TikTok та X, зобов’язалися боротися з дезінформацією через видалення фальшивих акаунтів і блокування доходів від фейкових новин. У дослідженнях було застосовано методи: desk research і case study, які дозволили проаналізувати наявні матеріали та здійснити їх критичну оцінку. Результати показують, що ефективна перевірка джерел інформації, здоровий глузд, критичне мислення та інструменти для фактчекінгу є ключовими для зменшення ризику дезінформації. Протидія цьому явищу вимагає усвідомленого і відповідального підходу, систематичної перевірки контенту, освіти та співпраці різних соціальних секторів.

References:

• Aïmeur, E., Amri, S., Brassard, G.  (2023). „Fake news, disinformation and misinformation in social media: a review”. Social Network Analysis and Mining, 13(1), s. 29– 30. DOI: 10.1007/s13278-023-01028-5.
• Bryjka, F. (2021). Wykrywanie i zwalczanie dezinformacji – propozycja sylabusa zajęć w kształceniu na poziomie akademickim. W: R. Kupiecki, T. Chłoń, F. Bryjka, K.  Kozłowski, J.  Misiuna, J.  Podemska, P.  Podemski (red.), „Platforma Przeciwdziałania Dezinformacji – Budowanie Odporności Społecznej – Badania i Edukacja”, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
• Chen, S., Xiao, L., Kumar, A. (2023). Spread of misinformation on social media: What contributes to it and how to combat it. Computers in Human Behavior, 41, 107643. DOI: 10.1016/j.chb.2022.107643.
• Del Vicario, M., Bessi, A., Zollo, F., Petroni, F., Scala, A., Caldarelli, G., Stanley, H.E., Quattrociocchi, W.  (2016). The spreading of misinformation online. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 113(3), 554–559. DOI: 10.1073/pnas.1517441113.
• Grycuk, A. (2021). Fake newsy, trolle, boty i cyborgi w mediach społecznościowych. Analizy Biura Analiz Sejmowych. URL: https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/740FB3EF1F43CC55C125867600356FA7/$file/Analizy%20BAS%20 152.pdf.
• Gwiaździński, P., Gundersen, A.B., Piksa, M., Krysińska, I., Kunst, J.R., Noworyta, K., Olejniuk, A., Morzy, M., Rygula, R., Wójtowicz, T., Piasecki, J. (2023). Psychological interventions countering misinformation in social media: A  scoping review. Frontiers in Psychiatry, 13. DOI: 10.3389/fpsyt.2022.974782.
• Jäger, K. (2020). When Do Campaign Effects Persist for Years? Evidence from a  Natural Experiment. American Journal of Political Science, 64(4), 836–850. DOI: 10.1111/ ajps.12488.
• Komisja Europejska (2018). A  multi-dimensional approach to  disinformation: report of the independent High level Group on fake news and online disinformation, Publications Office. URL: https://data.europa.eu/ doi/10.2759/739290, s. 10.
• Kuś, J. (2024) Zjawisko dezinformacji z  perspektywy psychologicznej: uwarunkowania i przeciwdziałanie. W: K.  Stasiuk-Krajewska, M.  Wenzel (red.), Dezinformacja w czasach kryzysu. Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mamak, K.  (2020). Prawnokarne sposoby walki z  fake newsami. Fundacja Centrum Cyfrowe Projekt SpołTech.
• Sikorski J. (2023) „W  poszukiwaniu faktów, czyli aktywizm w walce z dezinformacją kolportowaną na portalach społecznościowych”. W: K. Kraj, J. Sikorski, A. Skwarski (red.), Praktyka walki informacyjnej. Wprowadzenie do problematyki. Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża.
• Wawrzyński, P. (2023). Pride and Compassion: How Emotional Strategies Target Audiences in Political Communication? Central European Journal of Communication, 15(3), 416–433. DOI: 10.51480/1899-5101.15.3(32).5.
• Wawrzyński, P.  Marszałek-Kawa, J.  (2023). Emotional Dynamics of Populism and Its Non-Populist Alternatives: Discussing the Role of Compassion and Pride. Polish Political Science Yearbook, 51(4), 47–62. DOI: 10.15804/ppsy202267.
• Wrzosek, M. (2019, 24 września). „Zjawisko dezinformacji w  dobie rewolucji cyfrowej”. CyberpolicyNASK.pl, URL: https://cyberpolicy.nask.pl/raport-zjawisko-dezinformacji-w-dobie-rewolucji-cyfrowej-panstwo-spoleczenstwo-polityka-biznes.