Wolność nauczania a autonomia edukacji akademickiej zgodnie z ustawą 2.0

The Freedom to Teach vs. Autonomy of Academic Education According to Act 2.0

The issue of work is the autonomy of academic education. Analyzing the factual and legal conditions for adopting the so-called Constitution for Science and applying Act 2.0. in the field of conducting studies leads to considering the presented issue. In this way, the work aims to determine whether legal rules of creating studies curricula, in force since the 2019/2020 academic year, provide universities with the necessary institutional autonomy and guarantee freedom of teaching. The work concludes that the adopted regulation adequately realizes the autonomy of academic education. The analyses show that the adopted solutions enough balance the requirement to protect the public interest and the need to respond to the needs of the socio-economic partners of higher education institutions. In this way, the quality of education is balanced with the need to introduce new curricular content into the programs of study, responding to the challenges of today’s university graduates.

Artykuł został poświęcony zagadnieniu autonomii edukacji akademickiej. Do rozważenia tytułowego zagadnienia prowadzi analiza uwarunkowań faktycznych i prawnych przyjęcia tzw. Konstytucji dla Nauki oraz praktyki wykładni i stosowania jej w zakresie prowadzenia studiów. W ten sposób celem pracy staje się ustalenie, czy reguły prawne tworzenia programów studiów obowiązujące od roku akademickiego 2019/2020 zapewniają uczelniom wyższym w tym zakresie niezbędną autonomię instytucjonalną oraz gwarantującą wolność nauczania. W konkluzjach pracy stwierdza się, że przyjęta regulacja w odpowiedni sposób realizuje autonomię programową uczelni wyższej. Przeprowadzone analizy wykazują, że przyjęte rozwiązania odpowiednio równoważą wymóg ochrony interesu publicznego z potrzebą reagowania na potrzeby partnerów społeczno-gospodarczych uczelni wyższych. W ten sposób równoważy się jakość kształcenia względem konieczności wprowadzania do programów studiów nowych treści programowych, odpowiadających na wyzwania stawiane współcześnie absolwentom uczelni wyższych.

REFERENCES:

• Bartoszewicz M., Komentarz do art. 70 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. M. Haczkowska, Warszawa 2014.
• Cabal B., The University as an Institution Today, UNESCO i IDRC, Paryż I Ottawa 1993.
• Czerepaniak-Walczak M., Autonomia edukacji akademickiej w warunkach centralizmu programowego i dekretowanych efektów kształcenia, „Pedagogika Szkoły Wyższej” 2018, nr 2.
• Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 73 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Izdebski H., Samorządność, autonomia, wolność nauki, „Academia” 2022, nr 1/69.
• Jaspers K., The Idea of the University, Boston 1959.
• Krzywoń A., Konstytucyjne aspekty autonomii szkoły wyższej [w:] Prawo nauki. Zagadnienia wybrane, red. A. Jakubowski, A. Wiktorowska, Warszawa 2014.
• Masternak-Kubiak M., Autonomia szkół wyższych na gruncie Konstytucji RP [w:] Nowe prawo o szkolnictwie wyższym a podmiotowość studenta, red. A. Szadok-Bratuń, Wrocław 2007.
• Readings B., Uniwersytet w ruinie, Warszawa 2017.
• Trzciński J., Komentarz do art. 79 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, Warszawa 1999.
• Walicki A., Zniewolony umysł po latach, Warszawa 1983.