Konstytucyjne prawo do oporu w Europie. Opracowanie prawnoporównawcze

Constitutional Right to Resistance in Europe. A Comparative Study

The purpose of the article is an analysis of the right to resistance present in European constitutions, mainly in Central and Eastern Europe. The author defines the concept, indicates its origins, provides its classification and explains reasons justifying contemporary shape of this institution in fundamental laws of European states. The author, applying comparative method (according to the procedure of K. Zweigert and H. Kötza), as well as formal-dogmatic and functional methods as auxiliary means, offers a systematic summary of the results achieved due to the comparison and delivers a critical assessment of such results. The result of the research proves that the right to resistance may be deducted and conceptualized from the principle of a democratic state of law contained in the Polish constitution.

Celem tekstu jest analiza konstytucyjnego prawa do oporu zawartego w ustawach zasadniczych państw europejskich, głównie w Europie Środkowej i Wschodniej. Autor definiuje pojęcie prawa do oporu, wskazuje na pochodzenie tego zjawiska, dokonuje jego klasyfikacji oraz wskazuje na przyczyny leżące u podstaw pojawienia się tej instytucji we współczesnych europejskich konstytucjach. Autor posługując się metodą prawnoporównawczą (w procedurze K. Zweigerta i H. Kötza), oraz wspomagająco metodami formalno-dogmatyczną i funkcjonalną, dokonuje systematyki uzyskanych wskutek porównania rezultatów i poddaje je krytycznej ocenie. Wynikiem prowadzonych badań jest wniosek, iż prawo do oporu może być wywiedzione z zawartej w polskiej konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego.

REFERENCES:

• Baszkiewicz J., Z zagadnień nowożytnej koncepcji prawa do oporu [w:] Państwo. Rewolucja. Kultura polityczna, red. J. Baszkiewicz, Poznań 2009.
• Bielska E., Koncepcje oporu we współczesnych naukach społecznych, Katowice 2013.
• Bożek M., Prawo do oporu w Republice Federalnej Niemiec, „Państwo i Prawo” 2019, nr 8.
• Garlicki L., Aksjologiczne podstawy reinterpretacji konstytucji [w:] Dwadzieścia lat transformacji ustrojowej w Polsce, red. M. Zubik, Warszawa 2010.
• Ginsburg T., Lansberg-Rodriguez D., Versteeg M., When to overthrow your government: the right to resist in the world’s constitutions, „UCLA Law Review” 2013, nr 60.
• Honoré T., The right to rebel, „Oxford Journal of Legal Studies” 1988, vol. 8, nr 1.
• Kaufmann A., Small scale right to resist, „New England Law Review” 1985–1986, nr 21.
• Konarski M., Kwestionowanie legitymacji prawa jako forma ochrony godności człowieka i obywatela, „Prawo Kanoniczne” 2015, nr 3.
• Oniszczuk J., Prawo do oporu i Radbrucha wizja nieposłuszeństwa obywateli. Opór jako odtworzenie nowoczesnej polis [w:] Nieprzeciętność. Dylemat wolności, red. M. Szyszkowska, A. Rossmanith, Warszawa 2013.
• Pach M., Niemiecka koncepcja demokracji zdolnej do obrony (zarys problematyki), „Przegląd Konstytucyjny” 2017, nr 2.
• Rolnik D., Konfederacja jako instrument działania politycznego w opinii szlachty czasów stanisławowskich [w:] Król a prawo stanów do oporu, red. M. Markiewicz, E. Opaliński, R. Skowron, Kraków 2010.
• Szymczak I., Metoda nauki o porównywaniu systemów prawnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, nr 3.
• Tokarczyk R., Komparatystyka prawnicza, Warszawa 2008.
• Zweigert K., Kötz H., An Introduction to Comparative Law, Oxford 1998.