Konstytucyjna zasada ochrony konsumenta (art. 76 Konstytucji RP) w orzecznictwie Sądu Najwyższego

The Constitutional Principle of Consumer Protection (Article 76 of the Polish Constitution) in the Judgments of the Supreme Court

One of the constitutional principles is the principle of consumer protection expressed in Article 76 of the Constitution. The paper adopts a research hypothesis according to which this principle plays an important role in the process of application of the law by the Supreme Court and justification of its judgments. The hypothesis was verified through the analysis of several dozen judgments issued during the period of the Constitution. This analysis made it possible to confirm the hypothesis. The Supreme Court invokes the title principle in many of its judgments for persuasive purposes (to strengthen the argumentation contained in the justification) and also uses it as an interpretative guideline. The role of the title principle has increased after the entry into force of the provisions on the extraordinary complaint, as recourse to it creates the possibility to set aside final judgments whose issuance has led to the violation of consumer rights.

Jedną z zasad konstytucyjnych jest zasada ochrony konsumenta wyrażona w art. 76 Konstytucji. W pracy przyjęto hipotezę badawczą, zgodnie z którą zasada ta pełni istotną rolę w procesie stosowania prawa przez Sąd Najwyższy oraz uzasadniania orzeczeń tego Sądu. Weryfikacji hipotezy badawczej dokonano poprzez analizę kilkudziesięciu wyroków Sądu Najwyższego wydanych w okresie obowiązywania Konstytucji. Analiza ta pozwoliła na konfirmację hipotezy. Sąd Najwyższy przywołuje tytułową zasadę w wielu swoich wyrokach w celach perswazyjnych (by wzmocnić argumentację zawartą w uzasadnieniu), jak i stosuje ją jako wskazówkę interpretacyjną. Rola tytułowej zasady wzrosła po wejściu w życie przepisów o skardze nadzwyczajnej, gdyż odwołanie się do niej stwarza możliwość wzruszania prawomocnych orzeczeń, których wydanie doprowadziło do naruszenia praw konsumenta.

REFERENCES:

• Gnela B., Wpływ pośredniej sprzedaży akcji na ich cenę z art. 79 ust. 2 pkt 1 ustawy o ofercie publicznej oraz problem uznania inwestora – akcjonariusza mniejszościowego za konsumenta według art. 61 § 1 k.p.c. (obecnie art. 61 § 1 pkt 3 k.p.c.). Glosa do wyroku SN z dnia 18 lipca 2019 r., I CSK 587/17, OSP 2020, nr 6.
• Grzybowski T., Argumentacja konstytucyjna jako metoda (de)legitymizacji władzy sędziowskiej [w:] Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe, t. IV, Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2017.
• Gutowski M., Bezpośrednie stosowanie konstytucji w orzecznictwie sądowym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, z. 1.
• Jagielska M., Jagielski M., Możliwości interpretacyjne Konstytucji RP w świetle europejskiego prawa ochrony konsumenta, Konstytucyjne i wspólnotowe uwarunkowania rozwoju prawa konsumenckiego [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo Polski w Unii Europejskiej, red. C. Mik, Toruń 1999.
• Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, Warszawa 1999.
• Łętowska E., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 29 lutego 2000 r., „Przegląd Sejmowy” 2000, nr 6.
• Maniewska E., Pojęcie argumentacji konstytucyjnej i jej ewolucja w orzecznictwie Sądu Najwyższego [w:] Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe, t. IV, Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2017.
• Mikłaszewicz P. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Pachuca-Smulska B., Zasada ochrony konsumenta z art. 76 polskiej Konstytucji na tle prawa Unii Europejskiej, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2019, nr 3.
• Stawecki T., Argumenty konstytucyjne w orzecznictwie sądowym. Między praktyką a powinnością [w:] Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe, t. IV, Argumentacja konstytucyjna w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2017.
• Stefanicki R., Konstytucjonalizacja ochrony konsumenta na tle standardów prawa wspólnotowego, „Państwo i Prawo” 2008, nr 3.