Prawo do obrony obwinionego o popełnienie wykroczenia z perspektywy art. 42 ust. 2 Konstytucji RP

The Right to Defence of an Offence Defendant in the Light of Art. 42 sec. 2 of the Polish Constitution

The text presents the problem of autonomy of proceedings in misdemeanour cases, with particular emphasis on the situation of the accused and their right to defence. The author puts forward a thesis concerning the necessity to recognise that the provision of Art. 42 of the Constitution of the Republic of Poland should be applied to the accused, even though this provision refers to guarantees of the right to defence for persons appearing in criminal proceedings, and not literally for persons against whom proceedings in misdemeanour cases are conducted. The extension of constitutional guarantees to defendants is important for the defendants themselves, but also for the coherence of the justice system and court procedures, as only in this way does the constitutional benchmark of a fair trial become feasible.

W tekście przedstawiono problematykę autonomii postępowania w sprawach o wykroczenia, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji obwinionego oraz jego prawa do obrony. Autor stawia tezę co do konieczności uznania, że do obwinionego należy stosować przepis art. 42 Konstytucji RP, mimo że w tym przepisie jest mowa o gwarancjach prawa do obrony dla osób występujących w postępowaniu karnym, nie zaś literalnie dla osób przeciwko którym jest prowadzone postępowanie w sprawach o wykroczenia. Objęcie obwinionych gwarancjami konstytucyjnymi ma istotne znaczenie dla samych obwinionych, ale i dla spójności systemu wymiaru sprawiedliwości oraz procedur sądowych, gdyż tylko w ten sposób staje się możliwa realizacja konstytucyjnego wzorca rzetelnego procesu sądowego.

REFERENCES:

• Bojarski M., Świda Z., Podstawy materialnego i procesowego prawa o wykroczeniach, Wrocław 2002.
• Cieślak M., Doda Z., Przegląd orzeczeń Sądu Najwyższego w zakresie postępowania karnego za 1973 rok, „Palestra” 1974, nr 12.
• Dudka K., Zasady i zakres odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej notariuszy, Warszawa 2015.
• Gardocki L., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dn. 5 kwietnia 1973 r. (VI KZP 80/72), OSPiKA 1973, nr 10.
• Grzegorczyk T., Obrońca w nowym postępowaniu w sprawach o wykroczenia, „Palestra” 2002, nr 1–2.
• Grzegorczyk T., Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2012, Lex/el.
• Gubiński A., Prawo karno – administracyjne, Warszawa 1972.
• Kłak Cz.P., Czynności wyjaśniające w sprawach o wykroczenia a ochrona praw człowieka, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 10.
• Kmiecik R., Glosa do uchwały SN z 30 września 2003 r., I KZP 23/03, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2004, nr 3.
• Korzeniowska-Lasota A., Odpowiednie stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego w postępowaniu w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej adwokatów. Część 1. Zagadnienia ogólne, „Palestra” 2013, nr 9–10.
• Kotowski W., Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, Warszawa 2003, Lex/el.
• Młynarczyk Z., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dn.5 kwietnia 1973 r. (VI KZP 80/72), „Państwo i Prawo” 1973, nr 10.
• Marek A., Uwagi o charakterze prawnym i „legislacyjnym modelu” sądowego postępowania w sprawach o wykroczenia [w:] Współczesne problemy procesu karnego i jego efektywności. Księga Pamiątkowa Profesora Andrzeja Bulsiewicza, red. A. Marek, Toruń 2004.
• Marek A., Marek-Ossowska A., Prawo wykroczeń (materialne i procesowe), Warszawa 2021.
• Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964, z. 3.
• Światłowski A., Jedna czy wiele procedur karnych, Sopot 2008.
• Sitkowska K., W roli świadka, „Państwo i Życie” 1999, nr 1(1755).
• Jeż-Ludwichowska M., Kala D., Lach A., Charakter prawny postępowania i środki przymusu w sprawach o wykroczenia, „Prokuratura i Prawo” 2002, nr 2.
• Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 64 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, 2021, Lex/el.
• Jamróz L., Konstytucyjne prawo do obrony przed sądem w RP [w:] Konstytucyjno-ustawowa regulacja stosunków społecznych w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Białoruś, red. J. Matwiejuk, Białystok 2009.
• Hofmański P., Konwencja Europejska a prawo karne, Toruń 1995.
• Pawlik R., Kontrawencjonalizacja w polskim prawie karnym i wykroczeń. Analiza teoretyczna – dogmatyczna na tle porównawczym, Kraków 2016.
• Pilich M., Glosa do postanowienia SN z 5 listopada 2009 r., I CSK 16/09, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 4.
• Radoniewicz F., Prawo do sądu w Europejskiej Praw Człowieka, Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – zagadnienia wybrane (cz. I), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 2.
• Rogalski M. [w:] Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Komentarz, red. A. Kiełtyka, J. Paśkiewicz, M. Rogalski, A. Ważny, Warszawa 2022.
• Skowron A., Rzetelny proces karny w ujęciu Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz Europejskiej Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, „Prokuratura i Prawo” 2017, nr 11.
• Sowiński P.K., Kilka uwag o obronie obwinionego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia [w:] Artes serviunt vitae, sapientia imperat. Proces karny sensu largo – rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. Urodzin, red. R. Olszewski, D. Świecki, J. Kasiński, P. Misztal, K. Rydz-Sybilak, A. Małolepszy, Łódź 2019.