Zakres przedmiotowy immunitetów w świetle pojęcia „odpowiedzialność karna” w Konstytucji RP

The Material Scope of Immunities in the Light of the Notion of “Criminal Liability” in the Constitution of the Republic of Poland

In the article the author analyses whether the notion of ‘criminal liability’ contained in constitutional provisions relating to formal immunity should be understood in the same way as the identical term in art. 42(1) of the Constitution of the Republic of Poland. The author answers affirmatively to such research question, relying on linguistic directives of interpretation (prohibition of synonymous and homonymous interpretation), as well as the need to safeguard the effectiveness of immunity. Alternative line of interpretation – presented in the judgment of the Constitutional Tribunal P 31/12 and based on exceptiones non sunt extendendae argument – is rejected. From this one can derive a conclusion that formal immunity provides protection against i.a. liability for administrative infractions. The author observes as well that statutory provisions which precise constitutional regulations on immunity do not cover such situations.

W artykule autor analizuje, czy pojęcie „odpowiedzialność karna” zawarte w przepisach konstytucyjnych dotyczących immunitetu formalnego powinno być rozumiane w ten sam sposób, co tożsame wyrażenie w art. 42 ust. 1 Konstytucji RP. Autor pozytywnie odpowiada na tak postawione pytanie badawcze, powołując się na dyrektywy wykładni językowej (zakaz wykładni synonimicznej i homonimicznej) oraz potrzebę zapewnienia efektywności immunitetu. Alternatywna linia interpretacji – zaprezentowana w wyroku TK P 31/12 i oparta o argument exceptiones non sunt extendendae – zostaje odrzucona. Można zatem wysnuć wniosek, że immunitet formalny chroni przed np. odpowiedzialnością za delikt administracyjny. Autor konstatuje także, że przepisy ustawowe doprecyzowujące immunitet na poziomie konstytucyjnym nie przewidują takich sytuacji.

REFERENCES:

• Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne państw demokratycznych, Warszawa 2012.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
• Grabowski A., Latacz M., Michalczak R., Exceptiones non sunt extendendae [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa, red. M. Florczak- -Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
• Grajewski K., Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady mandatu wolnego, Warszawa 2009.
• Grajewski K., Zakres polskiego immunitetu parlamentarnego, „Przegląd Sejmowy” 1995, nr 3.
• Janusz-Pohl B., Immunitety w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2009.
• Kozłowski K., Immunitet sędziowski wobec instytucji odpowiedzialności lustracyjnej, „Państwo i Prawo” 2016, nr 6.
• Mączyński A., Podkowik J., Komentarz do art. 196 [w:] Konstytucja RP. Komentarz do art. 87–243, t. II, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Michalczak R., Pach M., Zakaz wykładni homonimicznej i synonimicznej [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
• Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2014.
• Safjan M., Wprowadzenie [w:] Konstytucja RP. Komentarz do art. 1–86, t. I, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Sakowicz A., Steinborn S., Komentarz do art. 200 [w:] Konstytucja RP. Komentarz do art. 87– 243, t. II, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Sroka T., Realizacja zasady określoności czynu zabronionego z art. 42 ust. 1 konstytucji na gruncie odpowiedzialności dyscyplinarnej, „Forum Prawnicze” 2013, nr 6.
• Stębelski M., Komentarz do art. 206 [w:] Konstytucja RP. Komentarz do art. 87–243, t. II, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.