Konstytucyjne i pozakonstytucyjne uwarunkowania władzy prezydenta Brazylii

Constitutional and Unconstitutional Conditions of the Power of the President of Brazil

The study aims to analyze the key formal and extralegal elements affecting the functioning of the office of president in Brazil. The subject of consideration is the political position of the president resulting from the Constitution of the Federative Republic of Brazil of October 5, 1988, and the socioultural dependencies occurring in this country. The thesis of the article is the statement that the power of the President of Brazil results not only from the provisions of the Constitution but also from unconstitutional dependence on pressure groups, i.e. the bureaucratic state – estamento burocrático. It is stated that the features of the Brazilian presidential system are the ostensibility of formal structures and the presence of political patronage, the lack of permanent political divisions, coalitional presidentialism, and the interpenetration of politics and the media due to ownership relations.

Celem opracowania jest analiza kluczowych formalnoprawnych oraz pozaprawnych elementów wpływających na funkcjonowanie urzędu prezydenta w Brazylii. Przedmiotem rozważań jest pozycja ustrojowa prezydenta wynikająca z Konstytucji Federacyjnej Republiki Brazylii z 5 października 1988 r. oraz zależności społeczno-kulturowych występujących w tym państwie. Tezą artykułu jest stwierdzenie, że uprawnienia prezydenta Brazylii wynikają nie tylko z przepisów Konstytucji, lecz i pozakonstytucyjnych zależności od grup nacisku, czyli stanu biurokratycznego – estamento burocrático. Stwierdza się, że cechy systemu prezydenckiego Brazylii to pozorność struktur formalnych i występowanie patronażu politycznego, brak trwałych podziałów politycznych, prezydencjalizm koalicyjny oraz przenikanie się sfer polityki i mediów z uwagi na stosunki własnościowe.

REFERENCES:

• Antoszewski A., Herbut R., Systemy polityczne współczesnego świata, Gdańsk 2000.
• Baquero M., Corruption, political culture and negative social capital in Brazil, „Capital Social e Democracia em Democracias Emergentes. Outras abordagens teórico metodológicas” 2015, vol. 9, no. 2.
• Carreirão Y.S., Rennó L.R., Presidential Voting: Partisanship, Economy, Ideology [w:] Routledge Handbook of Brazilian Politics, red. B. Ames, Abingdon 2018.
• de Albuquerque A., Another ‘Fourth Branch’. Press and political culture in Brazil, „Journalism” 2005, vol. 6 (4), DOI: 10.1177/1464884905056817.
• de Freitas A.M., Unboxing the Active Role of the Legislative Power in Brazil, „Brazilian Political Science Review” 2016, no. 10 (2), DOI: 10.1590/1981–38212016000200004.
• Domingos M., Hallewell L., The Powerful in the Outback of the Brazilian Northeast, „Latin American Perspectives” 2004, vol. 31, no. 2.
• Faoro R., Os donos do poder: Formação do patronato político brasileiro, São Paulo 2001.
• Hofstede G., Hofstede G.J., Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Warszawa 2007.
• Jakubiak Ł., Wiceprezydentura w obrębie konstytucyjnych struktur parlamentaryzmu i semiprezydencjalizmu, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2020, nr 2 (54), DOI 10.15804/ppk.2020.02.07.
• Jasiecki K., Molęda-Zdziech M., Kurczewska U., Lobbing. Sztuka skutecznego wywierania wpływu, Kraków 2006.
• Junior C., Onda conservadora esbarra no estamento burocrático, „Instituto Liberal” 07.10.2019, https://www.institutoliberal.org.br/blog/onda-conservadora-esbarra-no-estamento-burocratico.
• Kamińska-Korolczuk K., Polityka i media a kryzys zaufania. Polityka informacyjna mocarstw w czasie zagrożenia, Gdańsk 2021.
• Konstytucja Federacyjnej Republiki Brazylii, tłum. A. Wojtyczek-Bonnand, Warszawa 2004.
• Krauz-Mozer B., Ścigaj P. red., Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce, Kraków 2013.
• Laidler P., Współczesna pozycja konstytucyjna Najwyższego Sądu Federalnego Brazylii z perspektywy procesu ochrony praw obywatelskich [w:] Prawa człowieka w Ameryce Łacińskiej: teoria i praktyka. Los derechos humanos en América Latina: teoría y práctica, red. K. Derwich, M. Kania, Kraków 2014.
• Mazzini M., Brazylia. Szturm fanów Bolsonaro na parlament to początek większej i groźnej batalii, „Polityka”, 09.01.2023, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/2196766,1,brazylia-szturm-fanow-bolsonaro-na-parlament-to-poczatek-wiekszej-igroznej-batalii.read.
• Moddelmog L., dos Santos P.A.G., Religion and political parties in Brazil [w:] J. Haynes, The Routledge Handbook to Religion and Political Parties 2019, DOI: 10.4324/9781351012478.
• Nascimento W., da Silva Jr.J. A., Paranhos R., Silva D., Filho D.B. F., Does Size Matter? Electoral Performance of Small Parties in Brazil, „Brazilian Political Science Review” 2016, no. 10 (2), DOI: 10.1590/1981–38212016000200005.
• Pogrebinschi T., Participation as Representation: Democratic Policymaking in Brazil [w:] New Institutions for Participatory Democracy in Latin America: Voice and Consequence, red. M.A. Cameron, E. Hershberg, K.E. Sharpe, New York 2012.
• Reporters Without Borders, Media Oligopolies Controlled by “Colonel” Dynasties – RSF and Intervozes present Media Ownership Monitor Brazil, 31.10.2017, https://rsf.org/en/news/media-oligopolies-controlled-colonel-dynasties-rsf-and-intervozes-present-media-ownership-monitor.
• Smith J., A History of Brazil, 1500–2000. Politics, economy, society, diplomacy, London– New York 2002.
• com, Largest media markets worldwide in 2017, ranked by revenue (in billion U.S. dollars), 5.06.2017, https://www.statista.com/statistics/260065/largest-media-markets-worldwide.
• Statista Research Department, Brazil: number of TV stations 2017–2020, 25.08.2020, https://www.statista.com/statistics/697304/number-tv-stations-brazil.
• Stelmach M., Wojskowi i polityka w Ameryce Łacińskiej na przełomie XX i XXI wieku, „Athenaeum Polskie Studia Politologiczne” 2019, vol. 61(1), DOI: 10.15804/athena.2019.61.11.
• Taylor M., Decadent Developmentalism: The Political Economy of Democratic Brazil, Cambridge 2020, DOI: https://doi.org/10.1017/9781108900072.005.
• Woodward J.P., A Place in Politics: São Paulo, Brazil, from Seigneurial Republicanism to Regionalist Revolt, Durham NC–London 2009.
• van Velthem Meira R.E.H., Divided Brazil? An analysis of Brazilian’s political attitude, San Diego 2019, https://escholarship.org/uc/item/1c82h39b.