Komisarze wyborczy – ewolucja instytucji po 2018 r.

Election Commissioners – Evolution of Institutions after 2018

The purpose of this study is to analyze the political position and powers entrusted to election commissioners after the amendment of the Electoral Code in 2018. Election commissioners, as plenipotentiaries of the National Electoral Commission, participate in all types of elections, and their powers granted under the amendment to the Electoral Code strengthen their position as an electoral body, but also in relation to local government. The changes that have been made significantly increased the number of appointed election commissioners to 100, departed from the adopted judicial model, and gave the authority to an external body, i.e. the executive body, to decide which of the candidates and according to what criteria will be selected and then presented National Electoral Commission.

Celem niniejszego opracowania jest analiza pozycji ustrojowej oraz powierzonych na mocy ustawy kompetencji komisarzy wyborczych po nowelizacji kodeksu wyborczego w 2018 r. Komisarze wyborczy jako pełnomocnicy Państwowej Komisji Wyborczej, uczestniczą w przeprowadzaniu wszystkich rodzajów wyborów, a ich kompetencje przyznane na gruncie nowelizacji Kodeksu wyborczego, wzmacniają ich pozycję, jako organu wyborczego, ale również w relacji z samorządem terytorialnym. Zmiany, jakie zostały dokonane, istotnie wpłynęły na zwiększenie liczby powoływanych komisarzy wyborczych do 100, odejście od przyjętego modelu sędziowskiego, jak również dały uprawnienie organowi zewnętrznemu, jakim jest organ egzekutywy, decydowania, który z kandydatów i według jakich kryteriów zostanie wybrany, a następnie przedstawiony Państwowej Komisji Wyborczej.

REFERENCES:

• Adamiec A., Komisarz wyborczy – jaki był, jaki będzie? [w:] Konsekwencje rewolucji w prawie wyborczym, czyli jak postawić krzyżyk i dlaczego w kratce, red. W. Hermeliński, B. Tokaj, A. Godzwon, A. Adamiec, A. Zoll., Warszawa 2018.
• Chmielarz-Grochal A., Sułkowski J., Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej a problem zaufania obywateli do rzetelności i uczciwości procedur wyborczych (kilka refleksji w kontekście świadomości konstytucyjnej wyborców), „Roczniki Administracji i Prawa” 2020, z. 2.
• Frydrych-Depka A., Instytucja komisarza wyborczego i urzędników wyborczych po nowelizacji kodeksu wyborczego, „Studia Iuridica Toruniensia” 2019, t. 23.
• Hermeliński W., Organy wyborcze – modyfikacja systemu sędziowskiego w kierunku politycznego [w:] Konsekwencje rewolucji w prawie wyborczym, czyli jak postawić krzyżyk i dlaczego w kratce, red. W. Hermeliński, B. Tokaj, A. Godzwon, A. Adamiec, A. Zoll, Warszawa 2018.
• Kisielewicz A., Komentarz do art. 15 ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw [w:] K.W. Czaplicki et al., Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2010.
• Łętowski J., Zasada zaufania w stosunkach między obywatelem i administracją [w:] Państwo, prawo, obywatel. Zbiór studiów dla uczczenia 60-lecia urodzin i 40-lecia pracy naukowej prof. A. Łopatki, red. J. Łętowski, W. Sokolewicz, Ossolineum 1989.
• Michalak B., Ocena funkcjonalności zmian wprowadzonych do Kodeksu wyborczego w 2018 roku w świetle doświadczeń wyborów samorządowych, „Studia Wyborcze” 2019, t. XXVIII.
• Mordwiłko J., Pozycja i rola komisarza wyborczego w polskim systemie wyborczym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2004, t. XII.
• Prawo do dobrej demokracji i zasada zaufania jednostki do państwa [w:] Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007.
• Pyrzyńska A., Pozycja prawna i zadania komisarza wyborczego w polskim prawie wyborczym w świetle zmian dokonanych w 2018 r. [w:] Dylematy polskiego prawa wyborczego, red. J. Ciapała, A. Pyrzyńska, Warszawa 2021.
• Sawczuk M., O zasadzie pogłębiania zaufania obywateli do władzy publicznej, „Studia Prawnoustrojowe” 2012, nr 18.
• Składowski K., Komentarz do art. 166 k.w. [w:] A. Rakowska-Trela, K. Składowski, Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian 2018, Warszawa 2018.
• Sokala A., Administracja wyborcza w obowiązującym prawie polskim. Struktura organizacyjna charakter prawny, kompetencje, Toruń 2010.
• Sokala A., Komisarz wyborczy [w:] Leksykon prawa wyborczego, referendalnego i systemów wyborczych, red. A. Sokala, B. Michalak, P. Uziębło, Toruń 2008.
• Szcześniak B., Kompetencje komisarzy wyborczych, historia rozwoju i pożądane kierunki zmian [w:] Demokratyczne standardy prawa wyborczego w Rzeczypospolitej Polskiej. Teoria i praktyka, red. F. Rymarz, Warszawa 2005.
• Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków 2007.
• Tkacz R., Organy wyborcze – funkcje, zadania oraz pozycja prawnoustrojowa [w:] 25 lat demokratycznego prawa wyborczego i organów wyborczych w Polsce (1991–2016), t. 1, red. W. Hermeliński, B. Tokaj, Warszawa 2016.
• Zbieranek J., Komentarz do art. 166 k.w. [w:] K.W. Czaplicki et al., Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. 2, Warszawa 2018.