Relations Between the Third Republic of Poland and the Catholic Church in the Program Documents of Political Parties. An Attempt of Classification and Evaluation of Selected Postulates

Relations between the Third Republic of Poland and the Catholic Church remain one of the aspects of contemporary political rivalry. Political parties have specific postulates regarding this aspect of contemporary social reality, which, as a rule, are part of the relevant program documents. The proposals of individual political circles, apart from substantive issues, differ in terms of scope, degree of detail and possibility of implementation due to the non-compliance of possible changes with the relevant provisions of the Constitution of April 2, 1997, the Concordat between the Third Republic of Poland and the Holy See, statutory regulations concerning the matter of mutual relations between the state and the church, or various non-legal circumstances related primarily to specific social moods.

Relacje III Rzeczypospolitej Polskiej i Kościoła katolickiego w dokumentach programowych partii politycznych. Próba klasyfikacji i oceny wybranych postulatów

Stosunki na linii III Rzeczypospolita Polska – Kościół katolicki pozostają jednym z aspektów współczesnej rywalizacji politycznej. Partie polityczne posiadają określone postulaty dotyczące tego aspektu współczesnej, społecznej rzeczywistości, które, co do zasady, stanowią element właściwych dokumentów programowych. Propozycje poszczególnych środowisk politycznych, poza kwestiami merytorycznymi, różnią się między sobą zakresem przedmiotowym, stopniem uszczegółowienia oraz możliwością realizacji ze względu na brak zgodności ewentualnych zmian z treścią właściwych przepisów Konstytucji z 2 kwietnia 1997r., Konkordatu pomiędzy III Rzeczypospolitą Polską i Stolicą Apostolską, regulacji ustawowych dotyczących materii relacji wzajemnych pomiędzy wspólnotą państwową i kościelną, czy różnorakie okoliczności pozaprawne, związane przede wszystkim z określonymi nastrojami społecznymi.

REFERENCES:

• Borecki P., Ku Rzeczpospolitej Katolickiej. Ekspert: Prawdziwym zwycięzcą tych wyborów będzie Kościół, https://oko.press/kosciol-pis-borecki-analiza.
• Deklaracja Platformy Obywatelskiej Przyjęta przez Klub Poselski Platforma Obywatelska w dniu 21 grudnia 2001 r. [in:] By żyło się lepiej. Wszystkim! Program wyborczy Platformy Obywatelskiej, Warszawa 2007, https://mamprawowiedziec.pl/file/14512.
• Dośpiał-Borysiak K., Religion and Political Parties in Poland [in:] The Routledge Handbook to Religion and Political Parties, ed. J. Haynes, London 2019.
• History, https://www.psl.pl/historia.
• Idea, https://www.dobryruch.org.
• Ideological declaration, https://wolnosc.pl/deklaracja-ideowa.
• Kowalczyk K., Stanowiska polskich partii politycznych wobec religii i Kościoła. Propozycja typologii, “Studia Politicae Universitatis Silensis” 2015, t. 15.
• Kowarzyk A., Bielecka E., Tusk chce rozdziału Kościoła od państwa, ale „to nie jest czas na jakąś wojnę kulturową”, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8422348,tusk-rozdzial-kosciola-od-panstwa-wojna-kulturowa.html.
• Krzyżak T., Platforma kończy wojnę z Kościołem, https://www.rp.pl/publicystyka/art4002841-krzyzak-platforma-konczy-wojne-z-kosciolem.
• Leśniczak R., Idea sekularyzmu w polskiej kampanii parlamentarnej 2019 roku, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2020, vol. XXVII, no. 1.
• Mężyński A., Hołownia: Państwo PiS i Kościół żyją w konkubinacie. Trzeba to zmienić w związek partnerski, https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8587236,pis-kosciol-szymon-holownia-polska-2050.html.
• Nowak T., Świeckość państwa w dokumentach programowych polskich partii politycznych [in:] Zmierzch demokracji bezpośredniej, eds. K.A. Wojtaszczyk, P. Stawarz, J. Wiśniewska-Grzelak, Warszawa 2018.
• Olszówka M., Commentary to art. 25 Konstytucji [in:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz art. 1–86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Paweł Szramka, https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/posel.xsp?id=375&type=A.
• Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
• Polityka OdNowa. Program Porozumienia Jarosława Gowina 2021–2024, https://pjg.org.pl.
• Polska jutra. Główne postulaty Lewicy, 2019, https://klub-lewica.org.pl.
• Polska Obywatelska 2.0. Deklaracja Programowa Platformy Obywatelskiej, 2016, https://mamprawowiedziec.pl/file/27178.
• Polski model państwa dobrobytu, https://pis.org.pl.
• Stanisz P., Perspektywy zmiany systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce, “Studia z Prawa Wyznaniowego” 2009, t. 12.
• The Board, https://www.dobryruch.org.
• Więcek K., Nauczanie religii katolickiej w polskiej szkole publicznej w kontekście prawa rodziców do wychowania religijnego dzieci – aspekty historyczne i wybrane aktualne problemy, “Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013, t. 16.
• Wolność i dobrobyt. Program gospodarczy i społeczny Nowoczesnej, 2022, https://nowoczesna.org/program.
• Zagłoba M., Zakroczymski S., Państwo i Kościół na swoje miejsca. Jak dobrze przeprowadzić uporządkowanie relacji między państwem a kościołami i związkami wyznaniowymi, Instytut Strategie 2050, https://strategie2050.pl/plan-dla-polski/panstwoikosciol.