Konstytucyjna gwarancja równości a faktyczna równość płci w Radzie Ministrów w latach 1989–2019

The Constitutional General Guarantee of Equality and Actual Gender Equality in the Polish Council of Ministers in 1989–2019

The objective of the article is to analyze equal access of women and men to positions in the Polish Council of Ministers after 1989. The percentage of women in the Councils of Ministers established between 1989 and 2019 was at the level of 12.55%. Only in the office of Kopacz, the female ratio reached the value of 31.58%, i.e. the level of the so-called critical mass of 30%, which may constitute the threshold of the real influence of women on political decisions. The governments of Morawiecki (1st government) and Szydło were composed of 27% and 25% women, respectively. However, only 13% of women were in the subsequent (2nd) cabinet of Morawiecki. This proves that in the coming years in Poland, the perspective of gender balanced governments, which were created, among others: by the Prime Ministers of Sweden in 2014–2021 and of Canada since 2015, is unlikely to be realized.

Celem artykułu jest analiza równego dostępu kobiet i mężczyzn do stanowisk w Radzie Ministrów po 1989 r. Wolumen kobiet w Radach Ministrów funkcjonujących pomiędzy 1989 a 2019 kształtował się na poziomie 12,5%. Jedynie w gabinecie Ewy Kopacz współczynnik kobiet osiągnął wartość 31,6%, czyli poziom tzw. masy krytycznej wynoszącej 30% i mogącej stanowić próg rzeczywistego wpływu kobiet na decyzje polityczne. W skład rządów Mateusza Morawieckiego (I. rząd) i Beaty Szydło Kobiety wchodziło odpowiednio 27% i 25% kobiet. Natomiast w kolejnym gabinecie Morawieckiego (II. rząd) znalazło się zaledwie 13% kobiet. To świadczy, że w najbliższych latach w Polsce raczej nie zarysuje się perspektywa rządów zrównoważonych pod względem płci, które zostały utworzone m.in.: przez premierów Szwecji w latach 2014–2021 oraz Kanady od 2015 r.

REFERENCES:

• Dahlerup D., The story of The Theory of Critical Mass, „Politics & Gender” 2006, vol. 2, iss. 4.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2000.
• Janion M., Amerykanka w Polsce [w:] S. Penn, Podziemie kobiet, Warszawa 2003.
• Janion M., Za wolność waszą i naszą, „Gazeta Wyborcza” 3–4.07.1999, nr 153.
• Król M., Pytko K., Szemplińska E., Przepis na władzę. Rozmowa z Hanną Suchocką, Prezesem Rady Ministrów, „Wprost” 1992, nr 29.
• Krzymowski M., Kalukin R., Gorzki rozwód premierów. Dwoje na huśtawce, „Newsweek” 29.09.–5.10.2014.
• Krzyżanowska N., Kobiety w (polskiej) sferze publicznej, Toruń 2012.
• Kuczyński W., Solidarność u władzy. Dziennik 1989–1993, Gdańsk 2010.
• Leszczyńska K., Status członków Rady Ministrów w świetle rozwiązań prawno-ustrojowych i praktyki ustrojowej po 1997 r. [w:] Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. – ciągłość i zmiana, red. T. Słomka, A. Materska-Sosnowska, Warszawa 2013.
• Lobby kobiet w polskim parlamencie 1989–2005 [materiały do książki przygot. i oprac. Karolina Marszał; Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Parlamentarna Grupa Kobiet], Warszawa 2005.
• Marcinkiewicz K., Kulisy władzy. Z Kazimierzem Marcinkiewiczem rozmawiają Michał Karnowski i Piotr Zaremba, Warszawa 2007.
• Petrażycki L., O prawa dla kobiet, Lwów 1919.
• Sadecki J., Trzynastu. Premierzy wolnej Polski, Kraków 2009.
• Sarnecki P., Prezes Rady Ministrów w ewolucji przepisów ustrojowych III Rzeczypospolitej [w:] W kręgu zagadnień konstytucyjnych. Profesorowi Eugeniuszowi Zwierzchowskiemu w darze, red. M. Kudej, Katowice 1999.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 roku, Kraków 2004.
• Śledzińska-Simon A., Kobiety i płeć w Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2022, nr 10.
• Stembrowicz J., Rząd w systemie parlamentarnym, Warszawa 1982.
• Waniek D., Przywództwo kobiet lewicy: motywacje i bariery (z doświadczeń lata 1989– 2005) [w:] Ruch socjaldemokratyczny w Rzeczypospolitej Polskiej (1989–2010), red. K. Leszczyńska, E. Olszewski, Lublin 2011.