Ustrojowe wyzwania Polski przed przystąpieniem do unii walutowej w kontekście niezależności Narodowego Banku Polskiego

Poland’s Systemic Challenges Before Joining the Monetary Union in the Context of the Independence of the National Bank of Poland

Poland joined the European Union as part of the largest EU enlargement so far, which took place in 2004. Poland did not take advantage of the passing 19 years of EU membership and did not join the monetary union. The analysis of Poland’s accession to the monetary union should begin with considerations regarding the adjustment and amendment of the Constitution of the Republic of Poland in this respect. In particular, it is necessary to analyze the statutory definition of NBP independence. The literature broadly covers the subject of convergence conditions and the possibility of Poland meeting them. However, the fact is overlooked that Poland, despite the passage of 19 years from the accession to the EU, remains in a significant systemic maladjustment to the provisions of the monetary union. A particular scope of the mismatch concerns the current legal position of the NBP. The lengthening period of Poland’s accession to the monetary union determines the fact that Poland remains in the second development speed in the EU with a clear tendency to increase the distance to the countries forming the euro area.

Polska weszła w skład Unii Europejskiej w ramach największego dotychczasowego rozszerzenie UE jakie miało miejsce w 2004 r. Polska nie skorzystała z mijających 19 lat członkostwa w UE i nie przystąpiła do unii walutowej. Analizę przystąpienia Polski do unii walutowej należy rozpocząć od rozważań dotyczących dostosowania i zmiany Konstytucji RP w tym zakresie. W szczególności konieczna jest analiza ustawowego definiowania niezależności NBP. Piśmiennictwo szeroko podejmuje tematykę warunków konwergencji i możliwość jej wypełnienia przez Polskę. Jednakże pomijany jest fakt, iż Polska pomimo upływu 19 lat od przystąpienie do UE, pozostaje w istotnym niedostosowaniu ustrojowym do przepisów unii walutowej. Szczególny zakresy niedostosowanie dotyczy aktualnej pozycji prawnej NBP. Wydłużając się okres przystąpienia Polski do unii walutowej, determinuje fakt pozostawania Polski w drugiej prędkości rozwoju w UE z wyraźną tendencją zwiększania się dystansu do państw tworzących strefę euro.

REFERENCES:

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Borowski J., Integracja monetarna. Wyzwania dla Polski, Warszawa 2011.
• Chruściak R., Prace konstytucyjne w latach 2008–2011, Warszawa 2012.
• Feret E., Finanse publiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 6 (70).
• Gołębiewski P., Międzynarodowa kooperacja organów ścigania w ustaleniu i zabezpieczeniu mienia jako element budowania społecznego zaufania [w:] Społeczeństwo i organy ścigania – współczesne zagrożenia oraz cele, red. P. Gołębiewski, P. Sitek, Warszawa 2022.
• Gołębiewski P., Swoboda działalności gospodarczej w świetle Konstytucji RP [w:] Społeczeństwo obywatelskie – aktualne i przyszłe wyzwania, red. P. Sitek, P. Gołębiewski, Warszawa 2022.
• Juchniewicz J., W poszukiwaniu optymalnego modelu Rady Ministrów – 100 lat doświadczeń, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4 (62).
• Kallas M., Konstytucyjna zasada decentralizacji władzy publicznej [w:] Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2002.
• Kowalewska E., Rola banku centralnego w utrzymaniu stabilności systemu finansowego, Szczecin 2014.
• Łączkowski W., Konstytucja RP a waluta euro, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017, z. 3.
• Majchrowski J., Polityczne, Ideowe i prawne uwarunkowania działalności Trybunału Stanu, „Politeja” 2004, nr 1.
• Majchrzycka-Guzowska A., Finanse i prawo finansowe, Warszawa 2019.
• Niemczyk-Wójcik A., Od płacidła do pieniądza fiducjarnego – funkcje pieniądza w życiu przedsiębiorcy [w:] Pieniądz i jego oddziaływanie na otoczenia, red. P. Sitek, Warszawa 2016.
• Sitek P., Aspekty prawno-administracyjne mapy drogowej do euro przyjętej przez rząd RP w dniu 28 października 2008 r. [w:] Prawne aspekty działania administracji publicznej, red. M. Czuryk-Kulesza, Warszawa 2010.
• Sitek P., Changes taking place in the proven central banking model in Poland, „Journal of Modern Science” 2021, nr 2 (47).
• Sitek P., Niezależność NBP a 5 letnia obecność Polski w UE, „Zeszyty naukowe. Problemy prawa i administracji” red. A. Kojdera, 2010, nr 1.
• Sura R., Niezależność Narodowego Banku Polskiego a relacje z Parlamentem RP, „Przegląd Sejmowy” 2021, nr 4.
• Szymanek J., O potrzebie Euro-Nowelizacji Konstytucji RP, „Studia Prawnicze” 2010, z. 1 (183).
• Urbaniak K., „Get Brexit Done!” Uwagi na tle wyborów do brytyjskiej Izby Gmin z 12 grudnia 2019 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 2 (60).
• Zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1997–2011 w świetle projektów ustaw oraz uchwalonych nowelizacji, Warszawa 2011.
• Zubik M., Narodowy Bank Polski (Analiza konstytucyjno-ustrojowa), „Państwo i Prawo” 2001, nr 6.