Zwyczaj jako kreator normy prawnej na przykładzie regulaminu Sejmu

Custom as a Creator of Legal Norm on the Example of Standing Orders of the Sejm

Parliamentary custom has been present in modern parliament since its inception. The functioning of the British or German parliament shows that customs can co-create or supplement parliamentary procedure. In the Polish parliament, customs also regulate a number of proceedings. The subject of this article is the custom found in the practice of the lower house of the Polish parliament – the Sejm. Examples of customs that have been transformed into norms of the Sejm’s rules of procedure despite their long practice are indicated and discussed. However, the analysis of these examples does not give a clear answer to the question of the reasons for turning custom into law. It shows the inconsistency and discretionary nature of the changes. It is also in vain to find purposefulness and consistency in the creation of norms on the basis of custom.

Zwyczaj parlamentarny jest obecny w nowożytnym parlamencie od początków jego powstania. Funkcjonowanie parlamentu brytyjskiego czy niemieckiego pokazuje, że zwyczaje mogą współtworzyć czy też uzupełniać procedurę parlamentarną. W polskim parlamencie zwyczaje również regulują szereg postępowań. Przedmiotem artykułu jest zwyczaj występujący w praktyce działania izby niższej polskiego parlamentu – Sejmu. Wskazane i omówione zostały przykłady zwyczajów, które mimo wieloletniej praktyki ich stosowania zostały przekształcone w normy regulaminu Sejmu. Analiza tych przykładów nie daje jednak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o przyczyny zmiany zwyczaju w prawo. Pokazuje brak konsekwencji i uznaniowość zmian. Próżno również doszukiwać się celowości i spójności w kreowaniu norm na podstawie zwyczaju.

REFERENCES:

• Czarny P., Sejmowa Komisja do Spraw Służb Specjalnych na tle ogólnych dylematów parlamentarnej kontroli tych służb, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 3.
• Ehrlich S., Dynamika norm, Warszawa 1994.
• Erskine May: Parliamentary Practice. 24th edition, 2011.
• Garlicki L. red., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, Warszawa 2001.
• Komentarz do Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, red. A. Szmyt, Warszawa 2018.
• Kudej M., Instytucje polskiego prawa parlamentarnego z zakresu legislacji, Katowice 1995.
• May E., A treatise on the law, privileges, proceedings and usage of Parliament. Classic Reprint.
• Mojak R., Parlament a rząd w ustroju Trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2007.
• Mycielski A., Z zagadnień techniki parlamentarnej, Wrocław 1965.
• Odrowąż-Sypniewski W., Opinia w sprawie zastosowania art. 40 ust. 4 regulaminu Sejmu w odniesieniu do projektów ustaw dotyczących problematyki bioetycznej, „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 2.
• Pawłowicz K., Piotrowski R., Opinia w sprawie interpretacji art. 138 pkt 1a regulaminu Sejmu, „Zeszyty Prawnicze” 2009, nr 2.
• Piszko R., Prawo a normy pozaprawne. Typy relacji, Szczecin 2000.
• Schreiner H.J., Procedury w niemieckiej tradycji parlamentarnej, „Przegląd Sejmowy” 1994, nr 4.
• Stębielski M., Opinia prawna na temat wykładni art. 138 ust. 1a regulaminu Sejmu (rotacyjne przewodnictwo Komisji ds. Służb Specjalnych), „Zeszyty Prawnicze” 2009, nr 2.