Kategoria „legitymizacji” w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – konstrukcyjne uwarunkowania znaczeniowe

The Category of “Legitimation” in the Jurisprudence of the Constitutional Tribunal – Constructive Semantic Conditions

This paper aims to analyze the Constitutional Tribunal’s (CT) jurisprudence regarding the term “legitimation” to reconstruct its definition and compare it with its lexical meaning. Despite its varied use across multiple contexts, the jurisprudence lacks a uniform definition of legitimation. This situation necessitates reliance on diverse semantic intuitions. A doctrinal-legal method combined with logical-linguistic analysis was employed, analyzing 100 CT rulings that used the term “legitimation”. The CT’s jurisprudence shows that the application of the term is not limited to legal legitimacy but also includes broader contexts such as social perception, alignment with the values of the legal system, or the sovereign’s will. It is used in contexts that align with previous lexical findings, suggesting that legitimation can be viewed both as a state and a process. The analysis confirms the need for a terminological distinction, which could help organize discourse around this concept.

Celem niniejszego opracowania jest analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (TK), w kontekście użycia terminu „legitymizacja”, aby na tej podstawie odtworzyć jego definicję oraz dokonać porównania z leksykalnym znaczeniem tego terminu. Pomimo wielu kontekstów używania tego terminu, orzecznictwo nie oferuje jednorodnej definicji pojęcia legitymizacji. Skłania to do opierania się na zróżnicowanych intuicjach znaczeniowych oraz podkreśla znaczenie dalszych badań nad tym zagadnieniem. W opracowaniu wykorzystano metodę doktrynalno-prawną w połączeniu z analizą logiczno-językową. Badaniu zostało poddane sto orzeczeń TK, w których użyty został termin „legitymizacja”. Orzecznictwo TK wskazuje na zróżnicowane zastosowanie terminu, które nie ogranicza się wyłącznie do aspektu legalności, lecz obejmuje również szersze konteksty, takie jak percepcja społeczna, zgodność z wartościami systemu prawnego czy wolą suwerena. Używane jest ono w różnych kontekstach, które będą odpowiadały wcześniejszym ustaleniom leksykalny, że pojęcie legitymizacji można postrzegać jako pewien stan lub proces. Analiza potwierdza potrzebę wprowadzenia rozróżnienia terminologicznego.

REFERENCES:

• Bień-Kacała A., Konstytucyjne podstawy prawa do sadu (zasada ustawowej regulacji władzy sadowniczej), „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 3.
• Burdziej S., Legitymizacja władzy a sprawiedliwość proceduralna, „Studia socjologiczne” 2016, nr 4 (233).
• Burdziej S., Sprawiedliwość i prawomocność. O społecznej legitymizacji władzy sądowniczej, Toruń 2017.
• Ciapała J., Kompetencja Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie powoływania sędziów. Refleksje krytycznemu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, nr 40.
• Kordela M., Systemowość aksjologiczna prawa, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2016, nr CIV (3718).
• Leszczyński L., Maroń, G., Pojęcie i treść zasad prawa oraz generalnych klauzul odsyłających. Uwagi porównawcze, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G, Ius” 2013, nr 60.
• Młynarska-Sobaczewska A., Autorytet państwa. Legitymizacyjne znaczenia prawa w państwie transformacji ustrojowej, Toruń 2010.
• Nowotko P., Leksykalne uwarunkowania legitymizacji na podstawie prawa konstytucyjnego, „Roczniki Nauk Prawny” 2022, nr 4.
• Nowotko P., Pojęcie legitymizacji na przykładzie statusu sędziego w polskim prawie konstytucyjnym, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2023, nr 3.
• Piotrowski R. Zagadnienie legitymizacji władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawnym [w:] Legitymizacja władzy sądowniczej, red. A. Machnikowska, Gdańsk 2016.
• Tuleja P., Ustrojowe znaczenie uchwały SN z 23.01.2020 r., „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.