Znamiona przestępstw w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
- Institution: Prokuratura Rejonowa w Pszczynie
- ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4578-8391
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 139-153
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/ppk.2024.03.11
- PDF: ppk/79/ppk7911.pdf
Signs of Crimes in the Light of the Constitution of the Republic of Poland
The article discusses the role of constitutional principles in the process of constructing and assessing the characteristics of crimes in a democratic state ruled by law. In particular, the text discusses the essence of the features of a prohibited act and indicates the scope of criminal liability under Art. 42 section 1 of the Constitution of the Republic of Poland and describes the impact of the principle of nullum crimen sine lege and the principle of proportionality on the issue of the characteristics of crimes. The conclusions drawn from this analysis may become an indication for the legislator on how to construct the elements of prohibited acts so that these regulations are consistent with the Constitution of the Republic of Poland. These features constitute the basis for the accusation and also set the limits of the activities of law enforcement agencies. Their role in protecting legal order is therefore invaluable.
Artykuł omawia rolę zasad konstytucyjnych w procesie konstrukcji i oceny znamion przestępstw w demokratycznym państwie prawnym. W szczególności w tekście omówiono istotę znamion czynu zabronionego, wskazano zakres odpowiedzialności karnej w myśl art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz opisano wpływ zasady nullum crimen sine lege oraz zasady proporcjonalności na kwestię znamion przestępstw. Wnioski płynące z tej analizy mogą stać się wskazówką dla ustawodawcy w jaki sposób konstruować znamiona czynów zabronionych, aby regulacje te były zgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Znamiona te stanowią bowiem podstawę oskarżenia, a także wyznaczają granice działań organów ścigania. Ich rola dla ochrony porządku prawnego jest zatem nieoceniona.
REFERENCES:
- Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa, Łódź 1995.
- Dębski R., Uwagi o konstytucyjnym ujęciu zasady nullum crimen sine lege, „Państwo i Prawo” 1992, nr 5.
- Gacka P., Klauzula norymberska siedemdziesiąt lat później, „Rocznik Nauk Prawnych” 2020, nr 4.
- Gardocki L., Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990.
- Kardas P., Prawo karne w świetle standardów konstytucyjnych, „Państwo i Prawo” 2022, nr 10.
- Kidacka M., Zasady odpowiedzialności karnej na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2018, nr 3–4.
- Koch B., Z problematyki przepisów blankietowych w prawie karnym, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Prawo” 1978, t. XVI.
- Kubicki L., Nowa kodyfikacja karna a Konstytucja RP, „Państwo i Prawo” 1998, nr 9–10.
- Łętowska E., Interpretacja a subsumcja zwrotów niedookreślonych i nieostrych, „Państwo i Prawo” 2011, nr 7–8.
- Majewski J., Komentarz do art. 1–116 [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, red. A. Zoll, Warszawa 2004.
- Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002.
- Nowacki J., Studia z teorii prawa, Kraków 2003.
- Rodzynkiewicz M., Modelowanie pojęć w prawie karnym, Kraków 1998.
- Rychlewska A., O gwarancyjnym modelu wykładni prokonstytucyjnej przepisów typizujących czyny zabronione pod groźbą kary, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, z. 3.
- Sobczak W., Zasada nieretroaktywności w prawie karnym [w:] Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych, red. R. Wieruszewski, Warszawa 2012.
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, red. P. Tuleja, Warszawa 2021.
- Wąsek A., Spojrzenie karnisty na projekt Konstytucji RP, „Annales UMCS Lublin-Polonia” 1997, t. XLIV.
- Wolter W., Prawo karne, Warszawa 1947.
- Wolter W., Sądowe zastępowanie ilościowych znamion ocennych przez znamiona określone liczbowo, „Państwo i Prawo” 1977, nr 1.
- Zoll A., Komentarz do art. 1–116 [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, red. A. Zoll, Warszawa 2012.
- Zoll A., Nowa kodyfikacja karna w świetle Konstytucji, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1997, z. 2.
- Zoll A., Pozaustawowe okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną w świetle konstytucyjnej zasady podziału władzy [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005.
- Zoll A., Zasada określoności czynu zabronionego pod groźbą kary w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006.
zasada proporcjonalności odpowiedzialność karna principle of proportionality criminal liability prohibited acts czyn zabroniony