Reformizm konstytucyjny. W sprawie niezależności i efektywności Trybunału Konstytucyjnego
- Institution: Uniwersytet Łódzki
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3156-1842
- Institution: SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
- ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3390-4167
- Year of publication: 2024
- Source: Show
- Pages: 11-24
- DOI Address: https://doi.org/10.15804/ppk.2024.04.01
- PDF: ppk/80/ppk8001.pdf
Constitutional Reformism. On the Independence and Effectiveness of the Constitutional Tribunal
The focus of remedial actions to align the system with constitutional democracy standards is on restoring the Constitutional Tribunal’s independence. However, this is just a minimum step. For the reform to benefit the state and citizens, it must not only repair post-2015 damages but also modernize the legal environment. The article examines parliamentary bills on the Constitutional Tribunal and and the Constitutional Tribunal Introductory Provisions, submitted on 6 March 2024, alongside a constitutional amendment bill from 56 senators submitted at the same time. The authors suggest expanding reform efforts, using constitutional reformism, which integrates law, political science, and public life practices, to propose solutions for improving the state’s quality.
W centrum refleksji o działaniach naprawczych mających na celu doprowadzenie do funkcjonowania ustroju w zgodzie ze standardami demokracji konstytucyjnej znajduje się odbudowa niezależności Trybunału Konstytucyjnego. Jest to jednak jedynie niezbędne minimum działań naprawczych, nie ich pełne urzeczywistnienie. Autorzy tekstu są przekonani, że jeżeli reforma ma być pożyteczna dla państwa i obywateli, w jej ramach należy nie tylko usunąć szkody wyrządzone instytucji po 2015 r., ale i sprawić, by jej otoczenie prawne uległo gruntownej modernizacji. W artykule odnosimy się do określonych treści poselskich projektów ustaw: o Trybunale Konstytucyjnym i Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, wniesionych do Sejmu w dniu 6 marca 2024 r. oraz do projektu nowelizacji Konstytucji RP, złożonego w tym samym czasie przez grupę 56 senatorów – i przedstawiamy propozycje poszerzenia działań reformatorskich. Wykorzystujemy przy tym dorobek i metodę reformizmu konstytucyjnego, który, sytuując się na pograniczu prawa, politologii i praktyki życia publicznego formułuje propozycje rozwiązań mających na celu podniesienie jakości państwa.
REFERENCES:
- Bernat M., Królikowski J., Ziółkowski M., Zakończenie [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013.
- Cappelletti M., Nécessité et légitimité de la justice constitutionnelle, „Revue Internationale de Droit Comparé” 1981, nr 2.
- Ciemniewski J., Trybunał Konstytucyjny jako przedmiot prac nad Konstytucją III Rzeczypospolitej [w:] Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, red. F. Rymarz, A. Jankiewicz, Warszawa 2001.
- Czyż A., Sąd Konstytucyjny Republiki Czeskiej [w:] Sądownictwo konstytucyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Perspektywa politologiczno-prawna, red. M. Barański, A. Czyż, R. Rajczyk, Katowice 2015.
- Derlatka M., Skarga konstytucyjna w Niemczech, Warszawa 2009.
- Garlicki, Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2016, nr 7.
- Gutierrez P., Skarga konstytucyjna w Hiszpanii – zarys historyczny oraz jej współczesny kształt [w:] Współczesne Polityczno-prawne systemy państw Europy, Azji i Ameryki Łacińskiej, red. K. Complak, P. Gutierrez, J. Rosiak, Wrocław 2017.
- Izdebski H., Ujazdowski K.M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 188, 190, 191, 194 (w druku).
- Kaleta K.J., Przyszłość sądownictwa konstytucyjnego w Polsce, „Państwo i Prawo” 2024, nr 4.
- Kłopocka-Jasińska M., Skarga konstytucyjna na orzeczenie sądu, Warszawa 2020.
- Kłopocka-Jasińska M., Skarga konstytucyjna w Królestwie Hiszpanii, Warszawa 2010.
- Knaga G., Geneza skargi konstytucyjnej w Polsce [w:] Rozwój społeczności międzynarodowej. Przeszłość oraz nowe wyzwania, t. 3, red. R. Kordowski et al., Lwów–Olsztyn 2016.
- Le réformisme constitutionnel, „Les Cahiers du Forum International sur la Constitution et les Institutions Politiques tiques”, nr 8, red. J.Ph. Derosier, Paris 2024.
- Matczak M., Opinia prawna na temat senackiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jego zgodności z przepisami obowiązującego prawa oraz o konsekwencjach ewentualnych niezgodności wraz z propozycjami zmian mających ewentualne/wskazane niedogodności usunąć, „Opinie i ekspertyzy” OE-497, Warszawa 2024.
- Neate F., Czym są rządy prawa [w:] Niezależność sądownictwa i zawodów prawniczych jako fundament państwa prawa. Wyzwania współczesności, Warszawa 2009.
- Patyra S., Opinia prawna na temat senackiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jego zgodności z przepisami obowiązującego prawa oraz o konsekwencjach ewentualnych niezgodności wraz z propozycjami zmian mających ewentualne/wskazane niedogodności usunąć, „Opinie i ekspertyzy” OE-497, Warszawa 2024.
- Safjan M., Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2003, nr 3.
- Starczewski E., Nowe instytucje, w: Ankieta o Konstytucji z 21 marca 1921 r., Warszawa 2014 [reprint].
- Szmulik B., Geneza i rozwój skargi konstytucyjnej w Europie, „Athenaeum” 2006, nr 14–15.
- Ujazdowski K.M., Geneza i tożsamość Konstytucji V Republiki Francuskiej, Kraków 2018.
- Ujazdowski K.M., Polityczność Rady Konstytucyjnej V Republiki Francuskiej i jej konsekwencje ustrojowe, „Studia Politologiczne” 2023, nr 69.
- Wojtyczek K., Sądownictwo konstytucyjne w Polsce. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2013.
- Zoll A., Po prostu dobra konstytucja, „Kwartalnik Konserwatywny” 2002, nr 8.
- Zubik M., Wypowiedź [w:] Ankieta konstytucyjna, red. B. Banaszak, J. Zbieranek, Warszawa 2011.
effectivity of institution constitutional reformism efektywność instytucji reformizm konstytucyjny Constitutional Tribunal, skarga konstytucyjna Trybunał Konstytucyjny Constitutional Complaint