Co po „specustawie ukraińskiej”? Uwagi na tle ostatnich nowelizacji w świetle teorii tymczasowej ochrony osób przymusowo migrujących

After the “Special Law for Ukraine”. Remarks on the Latest Amendments in Light of the Theory of Temporary Protection

The aim of this study is to analyse the envisaged process of phasing out the exceptional provisions of the Polish ‘special law for Ukraine’, introduced in response to the mass influx of war refugees from Ukraine to Poland. As clearly preferred by the Polish legislator, this phase-out is to be achieved through a mass transition from temporary protection to temporary stay permits. The analysis is conducted in light of the theory of temporary protection as formulated in the scholarship. The conclusion is that while transitioning from temporary protection to temporary stay permits is a step in the right direction as regards the legal certainty of status of war refugees, it would be more adequate to permit war refugees to submit asylum applications without the need to effectively give up on their entitlements under the special law.

Celem artykułu jest analiza preferowanej przez ustawodawcę formy wygaszania nadzwyczajnych rozwiązań zawartych w „specustawie ukraińskiej”, w postaci zastąpienia tytułu pobytowego wynikającego z tej ustawy zezwoleniem na pobyt czasowy. Analiza prowadzona jest w świetle ukształtowanej w doktrynie teorii tymczasowej ochrony osób przymusowo migrujących, której implementacją w polskim porządku prawnym stała się specustawa. Dochodzę do wniosku, że mimo że przekształcenie tytułów pobytowych uchodźców wojennych z Ukrainy z ochrony czasowej w zezwolenie na pobyt czasowy uznać można za krok w dobrą stronę z punktu widzenia stabilności sytuacji prawnej uchodźców wojennych, to rozwiązaniem odpowiedniejszym byłoby umożliwienie im składania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, bez konieczności jednoczesnej rezygnacji z uprawnień przewidzianych w specustawie na czas postępowania administracyjnego.

REFERENCES:

• Chlebny J., Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz, Warszawa 2020.
• Coles G.J.L., Temporary Refuge and the Large Scale Influx of Refugees, „Australian Year Book of International Law” 1980, nr 8.
• Durieux J.F., Temporary Protection and Temporary Refuge [w:] The Oxford Handbook of International Refugee Law, red. C. Costello, M. Foster, J. McAdam, Oxford 2021.
• Fitzpatrick J., Temporary Protection of Refugees: Elements of a Formalized Regime, „American Journal of International Law” 2000, t. 94, nr 2.
• Goodwin-Gill G.S., Non-Refoulement, Temporary Refuge, and the “New” Asylum Seekers [w:] Refuge from Inhumanity? War Refugees and International Humanitarian Law, red. D.J. Cantor, J.F. Durieux, Boston 2014.
• Ineli-Ciger M., Temporary Protection in Law and Practice, Boston 2018.
• Jaźwińska M., Mickiewicz P., Słubik K., Komentarz do art. 38 [w:] Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Komentarz, red. W.A. Klaus, Warszawa 2022.
• Lambert H., Temporary refuge from war: Customary international law and the Syrian conflict, „International and Comparative Law Quarterly” 2017, t. 66, nr 3.
• Lauterpacht E., Bethlehem D., The Scope and Content of the Principle of Non-Refoulement: Opinion [w:] Refugee Protection in International Law. UNHCR’s Global Consultations on International Protection, red. E. Feller, V. Türk, F. Nicholson, Cambridge 2003.
• McAdam J., Complementary Protection in International Refugee Law, Oxford 2007.
• Perluss D., Hartman J.F., Temporary Refuge: Emergence of a Customary Norm, „Virginia Journal of International Law” 1986, t. 26, nr 3.
• Rzecznik Praw Obywatelskich, Uwagi RPO dla MSWiA ws. zmian ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-ustawa-pomocowa-obywateleukrainy-zmiana-mswia.
• van Selm J., Temporary Protection for Ukrainians: learning the lessons of the 1990s? https://www.asileproject.eu/temporary-protection-for-ukrainians-learning-the-lessons-of-the-1990s.