Prawny galimatias – czyli o trudnej, ale niezbędnej naprawie polskiego Trybunału Konstytucyjnego

Legal Chaos – About the Difficult but Necessary

The constitutional crisis that began at the end of 2015 left an impact on the functioning of the entire legal system in Poland. Subsequent changes to the regulations and actions taken by the Parliament and the President of the Republic of Poland only deepened the legal chaos and led to situation in which there is no simple way to restore the proper functioning of the Constitutional Tribunal. After many months of work, the Parliament adopted the Act of September 13, 2024 on the Constitutional Tribunal, which would replace the currently applicable legal acts regulating the status of judges of the CT and the functioning of the CT itself. The aim of the article is to examine whether the most important solutions proposed in the Act and the provisions implementing the Act, are consistent with the values and norms resulting from the Constitution and whether they are likely to be effective?

Kryzys konstytucyjny, który rozpoczął się pod koniec 2015 r. odcisnął piętno na funkcjonowaniu całego systemy prawnego w Polsce. Kolejne wprowadzane zmiany przepisów oraz podejmowane przez parlament i Prezydenta RP działania jedynie pogłębiały chaos prawny i doprowadziły do sytuacji, w której to nie ma prostego sposobu, by przywrócić prawidłowe funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego. Po wielu miesiącach prac parlament przyjął ustawę z 13 września 2024 r. o Trybunale Konstytucyjnym, która miałaby zastąpić obecnie obowiązujące akty prawne regulujące kwestie statusu sędziego Trybunału Konstytucyjnego oraz funkcjonowania samego Trybunału Konstytucyjnego. Celem artykuły jest zbadanie, czy najbardziej istotne rozwiązania zaproponowane w ustawie oraz przepisach wprowadzających ustawę są zgodne z wartościami i normami wynikającymi z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., a także czy mają szansę być efektywne?

REFERENCES:

• Derlatka M., Trybunał Konstytucyjny i kryzys konstytucyjny w Polsce, „Toruńskie Studia Polsko-Włoskie” 2019, nr XV.
• Maroń G., Instytucja ślubowania sędziowskiego w polskim porządku prawnym, „Studia Prawnicze” 2011, nr 3–4.
• Maroń G., Instytucja ślubowania prokuratorskiego w polskim porządku prawnym, „Prokuratura i Prawo” 2019, nr 11–12.
• Olender W., Rola Prezydenta w procedurze obsadzania stanowisk sędziowskich w sądach powszechnych i Trybunale Konstytucyjnym, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2017, nr 6.
• Radziewicz P., Kryzys konstytucyjny i paradygmatyczna zmiana konstytucji, „Państwo i Prawo” 2020, nr 10.
• Szwed M., Wyroki TK wydane w nieprawidłowych składach. Analiza orzecznictwa TK w latach 2017–2022 oraz możliwych sposobów prawnej regulacji skutków wyroków TK w składach z udziałem nieprawidłowo wybranych osób, Helsińska Fundacja Praw Człowieka 2023.
• Świątkowski A.M., Reforma wymiaru sprawiedliwości, Kraków 2022.
• Uziębło P., Opinia w sprawie realizacji zasady prawidłowej legislacji w ustawie o Sądzie Najwyższym w zakresie w jakim obniża ona wiek przejścia w stan spoczynku sędziów sprawujących już swoje funkcje orzecznicze w tym organie, Fundacja im. Stefana Batorego 2018.
• Zubik M., Status prawny sędziego Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2011.