Instrumenty Trybunału Konstytucyjnego umożliwiające uniknięcie derogacji niekonstytucyjnych norm

Instruments of Constitutional Tribunal enabling  to avoid derogating unconstitutional norms

According to Article 190 para. 1 of the Constitution, Constitutional Tribunal has competences to derogate unconstitutional norms, therefore, to interfere in the legal system directly. However, there can be specified some exceptions to this basic result of Constitutional Court’s judgments. The article indicates that Polish constitutional court has instruments which enable to avoid derogating unconstitutional norms. It is worth underlining, that it is always Constitutional Tribunal’s decision to apply any of them. Especially, it doesn’t depend on petitum of pleading or procedures. In the article, it was taken into consideration: an adjournment of the date of the loss of unconstitutional provision’s binding force, a judgment concerning legislative omission, an affirmative interpretative judgment and a signaling. Their analysis is based on criterion of legal basis, aim and result of their application. It is described influence of these instruments on the legal system and, on the other hand, their significances for the authorities applying the law.

Instrumenty Trybunału Konstytucyjnego umożliwiające uniknięcie derogacji niekonstytucyjnych norm

Z art. 190 ust. 1 Konstytucji wynika kompetencja TK do derogacji norm uznanych za niekonstytucyjne, a więc bezpośredniej ingerencji w system prawny. Można jednak wyszczególnić wyjątki od tego podstawowego dla działalności polskiego sądu konstytucyjnego skutku orzeczenia stwierdzającego niezgodność normy ze wzorcem kontroli. Artykuł wskazuje, że Trybunał Konstytucyjny ma instrumenty, które umożliwiają wręcz uniknięcie derogacji. Stawiana jest bowiem teza, że zastosowanie wszystkich z uwzględnionych tu środków każdorazowo zależy od decyzji Trybunału; nie wynika ani z petitum pisma procesowego, ani z trybu postępowania. W artykule uwzględniono: odroczenie utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego, wyrok stwierdzający pominięcie ustawodawcze, wyrok interpretacyjny afirmatywny oraz funkcję sygnalizacyjną. Ich analizę oparto o kryterium podstawy prawnej, celu oraz skutków ich zastosowania. Opisano wpływ tych instrumentów na system prawa oraz znaczenie dla organów stosujących prawo.

REFERENCES:

Literature:

• Banaszak B., Bernaczyk M., Aktywizm sędziowski we współczesnym państwie demokratycznym, Warszawa 2012.
• Białogłowski W., Wznowienie postępowania w następstwie wydania przez TK wyroku interpretacyjnego, [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013.
• Czarny P., Opinia prawna na temat projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, [w:] Seminarium na temat przedstawionego przez Prezydenta RP projektu ustawy o TK, Warszawa 2014.
• Florczak-Wątor M., Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006.
• Florczak-Wątor M., Względny czy bezwzględny obowiązek stosowania niekonstytucyjnej normy w okresie odroczenia, [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013.
• Gonera K., Łętowska E., Odroczenie utraty mocy niekonstytucyjnej normy i wznowienie postępowania po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2008, z. 6.
• Grzybowski M., Zaniechanie prawodawcze w praktyce polskiego Trybunału Konstytucyjnego, http://www.confeuconstco.org/reports/rep-xiv/report_Poland_po.pdf (15.11.2014).
• Jackowski M., Wykonywanie wyroków TK przez sądy, [w:] Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w praktyce konstytucyjnej organów państwa, red. K. Działocha, S. Jarosz-Żukowska, Warszawa 2013.
• Kuczma P., Konstytucjonalizacja funkcji sygnalizacyjnej Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Aktualne problemy reform konstytucyjnych, red. S. Bożyk, Białystok 2013.
• Kustra A., Wznowienie postępowania w następstwie stwierdzenia pominięcia ustawodawczego, [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013.
• Osajda K., Koncepcja orzeczenia zakresowego a wątpliwości na tle skutków orzeczeń TK, [w:] Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013.
• Płowiec W., Stanowisko TK w sprawie wykonywania jego orzeczeń, [w:] Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w praktyce konstytucyjnej organów państwa, red. K. Działocha, S. Jarosz-Żukowska, Warszawa 2013.
• Radziewicz P., Glosa do postanowienia SN z 29 kwietnia 2010 r. (sygn. IV CO 37/09), „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 2 (103).
• Sarnecki P., Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 1 (24).
• Sulikowski A., Postanowienia sygnalizacyjne Trybunału Konstytucyjnego. Założenia instytucjonalne, praktyka, wykonywanie, [w:] Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w praktyce konstytucyjnej organów państwa, red. K. Działocha, S. Jarosz-Żukowska, Warszawa 2013.
• Tuleja P., Zaniechanie ustawodawcze, [w:] Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego, red. J. Czajowski, Kraków 2007.
• Wiącek M., Pytanie prawne sądu do Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2011.