Geneza i konstytucyjne podstawy prawnoustrojowe autonomii baskijskiej

The origin and constitutional basis of the Basque Autonomy

Spain is a unitary state according the Constitution of 1978, although it is administratively divided into autonomous regions. Basque Country has large autonomous aspirations. Over the years, coexistence in larger state organisms, the Basques had relative autonomy and obtained many rights and privileges named fueros. Despite the temporary restriction or partial repeal during the nineteenth century and in the dictatorship era of Francisco Franco, the Spanish Constitution took into account the ambitions of the Basques respecting their individuality also in the field of restoring fueros, updated to the current situation of the state. Basque Country has in some fields greater autonomy than other regions of Spain, which is reflected in the Statute of the Autonomy. The Basque society largely accepts current conditions of the autonomy regulated by the Constitution and the Statute of the Autonomy. This resulted in, among others, partial social discontent against the plan to modernize the Statute of Autonomy, and most of all, marginalized terrorist organization ETA.

Geneza i konstytucyjne podstawy prawnoustrojowe autonomii baskijskiej

Hiszpania według Konstytucji z 1978 r. jest państwem unitarnym, choć jest administracyjnie podzielona na regiony autonomiczne. Duże aspiracje autonomiczne ma Kraj Basków. Przez lata koegzystencji w większych organizmach państwowych Baskowie posiadali względną samodzielność i uzyskali liczne prawa i przywileje – fueros. Pomimo czasowego ograniczenia lub częściowego zniesienia w XIX w. oraz w dobie dyktatury Francisco Franco Konstytucja Hiszpanii uwzględniła autonomiczne ambicje Basków, respektując ich odrębność także w dziedzinie prawa, przywracając fueros zaktualizowane, dopasowane do obecnej sytuacji państwa. Baskonia posiada w niektórych kwestiach szerszą autonomię niż inne regiony Hiszpanii, co znajduje swoje odzwierciedlenie w Statucie autonomicznym Kraju Basków. Społeczeństwo baskijskie w przeważającej mierze akceptuje obecny stan politycznego posiadania autonomii uregulowany Konstytucją oraz Statutem autonomicznym. Skutkowało to m.in. częściowym społecznym niezadowoleniem wobec planu zmodernizowania Statutu Autonomicznego, a także przede wszystkim zmarginalizowanie organizacji terrorystycznej ETA.

REFERENCES:

Literature:

• Bernatowicz G., Problem baskijski, „Sprawy Międzynarodowe” 1974, nr 6.
• Bolechów B., Terroryzm w świecie podwubiegunowym, Toruń 2002.
• Clavero B., El acceso a la autonomía de territorios históricos: las comunidades forales, „Revista de Estudios Políticos (Nueva Época)” 1985, núms. 46–47.
• Corcuera Atienza J., El momento constituyente i la elaboración del Estatuto de Guernica (1975–1979), [w:] La autonomía vasca en la España contemporánea (1808–2008), red. L. Castells, A. Cajal, Madrid 2009.
• Gil Pecharromán J., La Segunda República. Esperanzas y frustraciones, Madrid 1997.
• Gola B., Ryszka F., Hiszpania, Warszawa 1999.
• Górski E., O demokracji w Hiszpanii (1975–1995), Warszawa 1997.
• Graham R., Spain: A Nation Comes of Age, New York 1984.
• Hernaiz M., , Konstytucyjne podstawy hiszpańskiego systemu wspólnot autonomicznych, „Politeja” 2008, nr 1 (9).
• Historia del País Vasco y Navarra en el siglo XX, red. J.L. de la Granja, S. de Pablo, Madrid 2002.
• Iwanek J., Prawnokonstytucyjne położenie regionów autonomicznych w Hiszpanii, [w:] Oblicza decentralizmu, red. J. Iwanek, Katowice 1996.
• Kuczyński M., Krwawiąca Europa, Warszawa 2001.
• Miłkowski T., Machcewicz P., Historia Hiszpanii, Wrocław 2009.
• Mołdawa T., Ewolucja ustroju politycznego Hiszpanii współczesnej, Warszawa 1976.
• Monje Balmaseda O., Introducción al derecho constitucional, http://static.luiss.it/erasmuslaw/spagna/-spagna_constitucional.htm.
• Myśliwiec M., System wyborczy w państwie wielonarodowym. Analiza przypadku Hiszpanii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2010, nr 1.
• Pankowski R., Hiszpańska droga, „Więź” 1997, nr 3.
• Portillo Valdés J.M., Las ideologías de foralidad (1808–1876), [w:] La autonomía vasca en la España contemporánea (1808–2008), red. L. Castells, A. Cajal, Madrid 2009.
• Skrzypczak T., Elementy podstaw autonomii regionalnej w Hiszpanii, „Studia Nauk Politycznych” 1984, nr 2 (68).
• Sroka A., Hiszpańska droga do federalizmu, Wrocław 2008.
• Stankiewicz W., Specyfika ujawnienia się terroryzmu narodowego na przykładzie baskijskiej Euskadi Ta Azkatasuna, „Studia Europejskie” 2001, t. 8.