Financial autonomy of the commune in Poland – assumptions and results

The present analysis is devoted to the financial autonomy of communes and the ways of understanding it. The author analyzes the legal, jurisdictional and actual determinants of the commune’s financial independence and points to the consequences following from them. The author poses a hypothesis that the constitutional value in the form of the financial autonomy of communes is not full realized by the parliament in contemporary Poland, with the Constitutional Tribunal underestimating it. The increase in the revenues of communes is not adequate to the duties assigned to them by the parliament. The consequences of the ongoing process include an increased debt of the communes and their problems with realization of the needs of local communities, the latter being the goal whose realization was the reason to have established the local self-government.

Samodzielność finansowa gminy – założenia i rezultaty

Przedmiotem analizy uczyniono samodzielność finansową gminy i sposoby jej rozumienia. Autor analizuje prawne, orzecznicze i faktyczne determinanty samodzielności finansowej gminy i pokazuje wynikające z nich konsekwencje. Stawia tezę, że w Polsce wartość konstytucyjna w postaci samodzielności finansowej gminy nie jest w pełni realizowana przez parlament, że także Trybunał Konstytucyjny nie przyporządkowuje jej należnego znaczenia. Dochody gmin wzrastają nieadekwatnie do powierzanych im przez parlament zadań. Konsekwencjami zachodzącego procesu są znaczny wzrost zadłużenia gmin i problemy gmin z realizacją potrzeb lokalnych wspólnot, czyli tego celu, dla którego realizacji jest ustanowiony samorząd gminny.

REFERENCES:

Literature:

• Babczuk A., Kierunki ewolucji samodzielności finansowej samorządu lokalnego w Polsce, “Finanse Komunalne” 2009, no. 6.
• Czekaj M., Sytuacja samorządów u progu nowego etapu finansowania 2014–2020 – występujące ograniczenia, “Finanse Komunalne” 2015, no. 1–2.
• Dębowska-Romanowska T., Prawne i  pozaprawne uwarunkowania skuteczności gwarancji wynikających z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, [in:] Finanse komunalne a Konstytucja, eds. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012.
• Dylewski M., Potencjał finansowy jednostek samorządu terytorialnego u progu nowej perspektywy finansowej, “Finanse Komunalne” 2015, no. 1–2.
• Gilowska Z., Misiąg W., Dostosowanie dochodów jednostek samorządu terytorialnego do norm konstytucyjnych i standardów europejskich, Warszawa 2000.
• Grzybowska M., Polska reforma samorządowa – założenia i rezultaty, [in:] Ustroje. Historia i współczesność. Polska – Europa – Ameryka Łacińska. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Jackowi Czajowskiemu, eds. M. Grzybowski, G. Kuca, P. Mikuli, Kraków 2013.
• Jagoda J., Granice samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego, “Finanse Komunalne” 2014, no. 1–2.
• Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego, przestrzeganie ustawowych limitów zadłużenia i jego spłaty, Łódź 2014.
• Krawczyk R.P., Nadzór i kontrola nad samorządem terytorialnym – aspekty konstytucyjno-ustawowe i faktyczne, [in:] Samorządy w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, eds. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2013.
• Surówka K., Ograniczenia faktyczne samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego – degresja samodzielności finansowej, “Finanse Komunalne” 2014, no. 1–2.
• Wiśniewski J., Rola i znaczenie zasady adekwatności z perspektywy orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, “Samorząd Terytorialny” 2015, no. 1–2.
• Zaleśny J., Zasady prawidłowej legislacji, “Studia Politologiczne” Oblicza polityki, eds. J. Błuszkowski, J. Zaleśny, 2009, vol. 13.
• Zawora J., Uwarunkowania wykorzystania funduszy Unii Europejskiej wynikające z sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego, “Finanse Komunalne” 2015, no. 1–2.