System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające

The Political System in the Republic of Poland: Its Characteristics  and the Diagnosis of Doubts. Introductory Remarks

The shaping of structural and functional relations between bodies of state authority is one of the key characteristics of any political system and – at the juridical level – of any constitutional system. The choice of basic solutions in this regard determines the method of exercising authority in the state, i.e. its system of rule; also referred to as a system of government. From the methodological perspective, we may distinguish at least two levels of the analysis of the state power mechanism (referred to as the „system of government”), i.e. the normative (constitutional-legal) system of government and the practical (political-behavioural) one. In Poland, when developing the constitutional „system of government,” in the course of work on the drafts of the 1997 Constitution of the Republic of Poland, the relevant points of reference included: a) the parliamentary-cabinet system (particularly in the „rationalized” form), b) the parliamentary-presidential system (referred to as, quite ambiguously, an „indirect system”), and – to a lesser degree - the „system of presidential rule” (presidential system).

System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające

Ukształtowanie relacji strukturalnych i funkcjonalnych pomiędzy instytucjami władzy publicznej należy do kluczowych właściwości każdego z systemów polityczno-ustrojowych i – w płaszczyźnie jurydycznej – konstytucyjnych. Wybór systemu podstawowych rozwiązań w tym zakresie określa sposób wykonywania władzy w państwie tj. system rządzenia; w innej wersji terminologicznej: system rządów. Z metodologicznego punktu oglądu można mówić, co najmniej, o dwóch płaszczyznach analizy mechanizmu sprawowania władzy (określanego jako „system rządów”), czyli o normatywnym (konstytucyjno-prawnym) i praktycznym (polityczno-behawioralnym) systemie rządów. W Polsce przy kształtowaniu konstytucyjnego „systemu rządów”, w toku prac nad projektami Konstytucji RP z 1997 r., istotnymi punktami odniesienia były: a) system rządów parlamentarno-gabinetowych (zwłaszcza w postaci „zracjonalizowanej”), b) system parlamentarno-prezydencki (zwany, aczkolwiek niejednoznacznie, „systemem pośrednim”) oraz – na dalszym planie – „system rządów prezydenckich” (system prezydencki).

REFERENCES:

Literature:

• Chojnowski A., Ukraina, Warszawa 1997
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989-1997), Warszawa 1999
• Gebethner St., System rządów parlamentarno-gabinetowych, system rządów prezydenckich oraz rozwiązania pośrednie, [w:] Konstytucyjne systemy rządów, pod red. M. Domagały, Warszawa 1997
• Grzybowski M., System rządów (Sejm – Prezydent – Rada Ministrów), [w:] System rządów Rzeczypospolitej Polskiej. Założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa, pod red. M. Grzybowskiego, Warszawa 2006
• Grzybowski M., System rządów Rzeczypospolitej Polskiej – model konstytucyjny a praktyka ustrojowa (Prezydent RP – Rada Ministrów), [w:] Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, Warszawa 2004
• Grzybowski M., System rządów w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., [w:] Ciągłość a zmiana w systemach ustrojowych, Kraków 1997
• Jamróz A., W sprawie sporu kompetencyjnego w sferze władzy wykonawczej na gruncie Konstytucji RP z 1997 r., [w:] Konstytucja. Ustrój polityczny. System organów państwowych, pod red. S. Bożyka, A. Jamroza, Białystok 2010
• Kruk M., System rządów w Konstytucji RP, [w:] Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., pod red. W. Skrzydły i R. Mojaka, Lublin 1998
• Lindman S., The „Dualistic” Conception of Parliamentary Government in the Finnish Constitution, [w:] Democracy in Finland. Studies in Politics and Government, Helsinki 1960
• Materski W., Gruzja, Warszawa 2000
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Lublin 1995
• Mojak R., Kształtowanie składu Rady Ministrów w świetle przepisów i praktyki ustrojowej, Lublin 2003
• Nousiainen J., The Finnish Political System, Cambridge Mas. 1971
• Patyra S., Prawnoustrojowy status Prezesa Rady Ministrów w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2002
• Sagan S., Konstytucja Republiki Irlandii, Częstochowa 2002
• Sokolewicz W., Korzystanie z obcych wzorów przy projektowaniu nowej konstytucji: konieczność czy możliwość, [w:] Zagadnienia współczesnego prawa konstytucyjnego, Gdańsk 1993
• Szymanek J., Arbitraż polityczny głowy państwa, Warszawa 2009