Specyfika rozwiązań ustrojowych w Bośni i Hercegowinie

Specificity of the constitutional arrangements in Bosnia and Herzegovina

Solutions imposed in peace agreement signed in November 1995 in Dayton, Ohio, USA, make the system of Bosnia and Herzegovina doubtlessly the most unusual, and not only in Europe. Starting from the collegiate three-member heads of state, through specific design of the parliament, elected similarly as head of state in not fully democratic election, ending on the Constitutional Court, which includes foreign nationals. Particular attention should be paid also to the atypical state structure, based on the asymmetric units, to an equally unique condominium, as well as to the institution of the Special Representative of the international community, who holds nearly unlimited control over all government bodies at all levels. All these features distinguish Bosnia and Herzegovina, and make that its system eludes of a clear and simple analysis

Specyfika rozwiązań ustrojowych w Bośni i Hercegowinie

Rozwiązania narzucone w porozumieniu pokojowym parafowanym w listopadzie 1995 r. w Dayton w amerykańskim stanie Ohio powodują, że ustrój Bośni i Hercegowiny można bez wątpienia zaliczyć do najbardziej nietypowych, i to nie tylko w Europie. Począwszy od kolegialnej, 3-osobowej głowy państwa, poprzez specyficzną konstrukcję parlamentu, wybieranego podobnie jak głowa państwa w nie do końca demokratycznej elekcji, na sądzie konstytucyjnym – w skład którego wchodzą obywatele innych państw – kończąc. Szczególną uwagę warto zwrócić ponadto na nietypową konstrukcję państwa, opartą na asymetrycznych jednostkach, na równie specyficzne kondominium, a także na instytucję specjalnego przedstawiciela wspólnoty międzynarodowej, który sprawuje niemal nieograniczoną kontrolę nad wszystkim organami władzy na wszystkich ich szczeblach. Wszystkie te cechy wyróżniają Bośnię i Hercegowinę i powodują, że jej ustrój wymyka się spod jednoznacznej i prostej analizy.

REFERENCES:

Literature:

• Alijević M., Polupredsjednički sistem u Bosni i Hercegovini, „Društvena istraživanja” 2007, nr 1.
• Bieber F., Bosna i Hercegovina poslije rata. Politički sistem u podjelenom društvu, Sarajevo 2008.
• Chandler D., Bosnia. Faking Democracy after Dayton, London 2000.
• Država, politika i društvo u Bosni i Hercegovini. Analiza postdejdonskog političkog sistema, red. D. Banović, S. Gavrić, Sarajevo 2011.
• Federation of Bosnia and Herzegovina – A Parallel Crisis, „ICG Europe Report”, nr 209, 28 September 2010.
• Finci J., Federalna Republika Bosna i Hercegovina, „Dijalog” 2005, nr 1–2.
• Hladky L., Dwanaście lat po Dayton – rzeczywistość i iluzje, [w:] Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina w perspektywie środkowoeuropejskiej, red. M. Gniazdowski, Warszawa 2008.
• Ibrahimagić O., Država Bosna i Hercegovina prema evropskim demokratskim standardima, „Pregled” 2005, nr 1–2.
• Kleibrink A., Federalism in the Balkan – Doomed to fail?, „L’Europe en formation” 2008, nr 349–350.
• Krysieniel K., System wyborczy w Bośni i Hercegowinie – spojrzenie krytyczne, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2010, nr 1.
• Krysieniel K., W cieniu Dayton. Bośnia i Hercegowina między etnokracją i demokracją konsocjonalną, Warszawa 2012.
• Krysieniel K., Zasady zmiany Konstytucji Bośni i Hercegowiny, [w:] Zasady zmiany konstytucji w państwach współczesnych, red. R. Grabowski, S. Grabowska, Warszawa 2008.
• Proces odlučivanja u Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine. Stanje – komparativna rješenja – prijedlozi, red. I. Marić, Sarajevo 2009.
• Provedba jednakopravnosti. Odluka o konstitutivnosti naroda u Bosni i Hercegovini, „Izvještaj ICG za Balkan”, Sarajevo–Brisel 2002, nr 128.
• Simonić M.N., Simonić M., Uloga Ustavnog suda BiH u odbrani i daljnjoj izgradnji evropskog identiteta u BiH, „Anali Pravnog fakulteta Univerziteta u Zenici” 2011, nr 7.
• Steiner C., Geneza i legitimnost Ustava Bosne i Hercegovine, „Status” 2006, nr 9.
• Turčalo S., Međunarodna zajednica i izgradnja neuspješne države, „Status” 2008, nr 13.
• Ustav Bosne i Hercegovine. Komentar, red. C. Steiner, N. Ademović, Sarajevo 2010.
• Wybranowski D., Między niepodległością a dezintegracją. Bośnia i Hercegowina w XX i XXI wieku, Szczecin 2011.